شرایط استرداد هدایای دوران نامزدی در صورت طلاق

شرایط استرداد هدایای های دوران نامزدی

مقرراتی در قانون اسلامی وجود دارد که طبق آن می توان هدیه های دوران نامزدی را پس گرفت.  اگر قبل از عقد پدر و مادر طرفین هدیه هایی به هم داده باشند یا اینکه دختر و پسر هدیه ای را به هم تقدیم کرده باشند، نمی توان تمامی آن ها را پس گرفت. شرایطی برای پس گرفتن این هدیه ها وجود دارد که در ادامه بیان خواهیم کرد.

به نقل از بهترین وکیل قم .یکی از شرایطی که برای استرداد هدایای دوران نامزدی وجود دارد این است که رابطه دو طرف به ازدواج منجر نشود، در این صورت می توان تمامی هدایایی را که رد و بدل شده اند پس گرفت. هدیه هایی که برای تولد یا مناسبت های خاص اهدا می شوند قابل پس گرفتن نیستند.

شرط دیگری که برای پس گرفتن هدیه ها وجود دارد این است که ازدواج به دلیل فوت یکی از طرفین به هم نخورده باشد. همچنین زمانی که عین هدیه ها وجود داشته باشد  می توان برای استرداد آن ها درخواستی به دادگاه ارسال کرد.

استرداد هدایای پس از طلاق

هدیه هایی وجود دارند که با استفاده از بین نخواهند رفت و با مصرف کردن یک یا دو بار نمی توان آن ها را از بین برد، بنابراین دارای ارزش زیادی هستند. در نتیجه  زمانی که وعده ازدواج به هم می خورد دیگر لزومی ندارد که هدایای دوران نامزدی نزد طرفین باقی بماند.

در صورتی که اموال غیر مصرفی موجود نباشند  و نبودن آن ها تقصیر فردی باشد که هدیه را از بین برده، مکلف است قیمت آن را پرداخت نماید یا اینکه عین همان هدیه را خریداری کند.

هدایای مصرف شدنی

هدیه های دیگری هستند که حکم هدیه های مصرفی را دارند، مانند عطر، ادکلن، لباس و … که این موارد در صورت استفاده از بین خواهند رفت، بنابراین این نوع از هدیه های مصرفی به دلیل اینکه استفاده شده اند نمی توان قیمت آن ها را مشخص کرد، در نتیجه حتی با مراجعه به دادگاه هم نمی توانید بری استرداد هدایای دوران عقد یا نامزدی اقدام نمایید.

دریافت هدیه بعد از عقد

بسیار تصور می کنند همان طور که قوانینی برای پس گرفتن هدیه های دوران نامزدی وجود دارد، مقرراتی را هم برای استرداد هدایای بعد از عقد لازم‌الاجرا کرده اند، اما باید بگوییم که نمی توان بعد از عقد هدیه های داده شده را پس گرفت.  هدیه هایی که بعد از عقد به فرد مورد نظر داده می شود، به عنوان هدایای عقد هبه شناخته می شود. هبه به عقدی گفته می شود که یک نفر  به اختیار خود و به صورت رایگان مالی را در اختیار فرد دیگر قرار می دهد.

سوال های زیادی وجود دارد که آیا می توان هدایایی چون طلا را بعد از عقد و طلاق پس گرفت؟ لازم به ذکر است که بگوییم استرداد هدایا پس از طلاق امکان پذیر نیست،  همان طور که می دانید مقرراتی وجود دارد که طبق آن  استرداد هدایایی که در طول زندگی به همسر خود داده اید غیر ممکن می باشد.

پس گرفتن هدایای نامزدی بعد از ازدواج

به گفته وکیل کیفری در قم   گاهی اوقات ممکن است نامزدی به ازدواج منجر نشود، بنابراین می توان هدایای داده شده را پس گرفت، اما در بسیاری  از موارد که نامزدی به ازدواج ختم می شود ممکن است فرد برای استرداد هدایای دوران عقد یا نامزدی اقداماتی را انجام دهد، که در این صورت باید به قانون عقد هبه مراجعه کرد.

نظری که در این جا ارائه می شود این است که زمانی که عقد نکاح صورت می گیرد دیگر نمی توان هدایای دوران نامزدی را پس گرفت، چرا که قاضی هایی که مشغول به فعالیت هستند هدیه های داده شده را به عنوان هدیه ای برای عقد در نظر می گیرند. استرداد هدایای دوران زوجیت از دیگر مواردی است که ممکن است فکر عده زیادی از افراد را درگیر کرده باشد، در این مورد باید بگوییم که زمانی که عقد نکاح صورت می گیرد نمی توان هیچ گونه هدیه ای را پس گرفت.

یکی دیگر از مقالات ما در این زمینه است و یا که می توانید با کلیک روی آن مقاله را کامل بخوانید.

جهت مشاوره حقوقی در زمینه استرداد هدایای نامزدی می توان با شماره های موجود در گروه وکلای آریا دادیار تماس بگیرید

دوران نامزدی به چه دورانی گفته میشود؟

نامزدی وعده ازدواج یا قراردادی است بین دو نفر که به منظور ازدواج در آینده بسته میشود ولی ایجاد علقه ی زوجیت نمیکند. در واقع اولین مرحله ای که پیش از عقد ازدواج بین زن و مرد انجام میشود نامزدی است. این دوره دوره‌ای است که مراسم خواستگاری در آن انجام شده ولی هنوز خطبه عقدی بین طرفین جاری نشده است. لذا باید توجه کرد که از لحاظ قانونی طبق ماده ۱۰۳۰ تا ۱۰۴۰ قانون مدنی این دوران که هنوز رابطه زوجیت تشکیل نشده است با دوران عقد یعنی حدفاصل وقوع عقد نکاح و شروع زندگی مشترک را نباید باهم اشتباه گرفت.
بنابراین هر یک از زن و مرد، تازمانی که عقد نکاح جاری نشده است میتوانند از ازدواج امتناع کند و طرف دیگر نمیتواند به هیچ وجه او را به ازدواج اجبار کند.

وضعیت هدایا در دوران نامزدی

سوالی که این روزا زیاد مطرح می‌شود این است که وضعیت هدایا در دوران نامزدی در صورت طلاق به چه صورت است؟
از جمله مشکلات بسیاری که افراد بعد از بهم خوردن قرار ازدواج یا اصطلاحا نامزدی و نیز طلاق در دوران عقد مطرح می‌کنند، مشکلاتی مثل چگونگی پس گرفتن هدیه ­های نامزدی و هدیه های دوران عقد است (مانند حلقه نشان و ازدواج، آینه و شمعدان، سرویس طلا و…) که اصولاً هم گران قیمت می‌باشند.

” اما نکته قابل توجه اینکه اگر وصلت به دلیل فوت یکی از نامزدها به هم بخورد و منجر به ازدواج نشود قیمت هدایا قابل مطالبه نیست. اما زمانی که عین هدایا موجود باشد قابل مطالبه است.
بنابراین باید بین هدایایی که عین آنها موجود است و هدایایی که از بین رفته تفاوت قائل شد.”

نکته مهم دیگر اینکه اگر در دوران نامزدی یکی از نامزدها فوت کند از مقررات مذکور نمی توان استفاده کرد و مواد مذکور در خصوص استرداد هدایای نامزدی صرفاً مختص دوران نامزدی است نه دوران عقد.

مثال : چنانچه احراز شود که تحویل طلا و جواهرات خریداری شده برای زوجه به عنوان هبه یا عاریه در اختیار طرف مقابل گذاشته شده است ،
در صورت اول با توجه به ماده (۸۰۳ ) قانون مدنی و رعایت بندهای ذیل آن و
در صورت دوم با در نظر گرفتن مقررات مربوط به عاریت قابل استرداد است.دوما اگر ثابت شود که اشیای مذکور به صورت هبه معوض رد و بدل شده است در این صورت قابل استرداد نخواهد بود.
با این وصف که اگر زوج هدایایی را که در دوران عقد خریده و هبه کرده است و فاکتور خرید آنها را در اختیار دارد می تواند دادخواست رجوع از هبه و استرداد طلا را به طرفیت زوجه تقدیم دادگاه کند البته به شرط آنکه هبه معوض نبوده و عین مال هبه داده شده هنوز در مالکیت و اختیار زوجه باشد که در این صورت قابل استرداد است.

پس گرفتن هدایای دوران نامزدی یا عقد

انواع هدایای دوران نامزدی

استرداد هدایای دوران نامزدی به دو دسته هدایای مصرف شدنی و هدایای غیرمصرفی تقسیم میشود .

هدایای مصرف شدنی

هدایای دوران نامزدی اصولاً به دو بخش تقسیم میشود هدایایی که با مصرف کردن از بین می رود مانند عطر ، مواد خوراکی، پوشاک، گل، میوه، شیرینی و غیره.
زیرا این هدایای مصرف شدنی به منظور بهره‌مند شدن و مصرف کردن به طرف مقابل داده میشود. از این رو عادتا این هدایا نگه داشته نمی شود و به مصرف میرسد. بنابراین در صورت به هم خوردن نامزدی نمی توان این هدایا یا قیمت آنها را مطالبه کرد.

هدایای غیرمصرفی

دسته دوم هدایایی است که به صرف استفاده کردن از بین نمی رود مانند طلاجات و زیورآلات و یا اموال غیر منقول مانند زمین و یا آپارتمان. این‌گونه هدایا که معمولا نگهداری میشوند و با یکبار مصرف از بین نمی روند قابل استرداد هستند. اگر این هدایا موجود باشند عین آنها قابل استرداد است و در صورت تلف شدن یعنی زمانی که بدون تقصیر فرد باشد قیمت هدایا قابل استرداد نیست. به طور مثال هنگامی که طلاجات به سرقت رود . اما اگر در اثر تقصیر فرد باشد، یعنی شخص آنها را گم کند قیمت آنها قابل مطالبه است.
در قانون مدنی هم به صراحت در ماده ی ۱۰۳۷ بیان شده است کلیه هدایای دوران نامزدی در صورت عدم وصلت و به هم خوردن رابطه می بایست به طرف مقابل باز پس داده شود ولی هدایایی که بدون تقصیر از بین رفته باشند قابل استرداد و قابل مطالبه نخواهد بود.
پس به طور کلی میتوان دسته اول هدایا را که مصرف شدنی هست را غیر قابل مطالبه و دسته دوم را که مصرف شدنی نیست را قابل مطالبه دانست.

استرداد هدایای دوران نامزدی که منجر به ازدواج شده است؟

یکی از مواردی که بر طبق بند ۲ ماده ۸۰۳ قانون مدنی امکان رجوع به هبه را امکان پذیر می‌کند موردی هست که هبه معوض باشد. توجه داشته باشید که عوض هبه می‌تواند مادی یا معنوی باشد. در واقع نظر غالب در رویه قضائی این است که با وقوع عقد نکاح دیگر امکان رجوع به هدایای نامزدی میسر نیست زیرا قضات محترم عقد نکاح را عوض معنوی هدایای داده شده در نظر می‌گیرند که با این وصف هبه معوض محسوب می‌شود اما غیر قابل رجوع.

استرداد هدایای دوران نامزدی که منجر به ازدواج نشده است؟

در این مورد بر طبق قانون هر یک از نامزدها و نه والدین آنها می تواند اگر نامزدی به هم بخورد و منجر به ازدواج نشود هدایایی را که به طرف دیگر یا والدین او داده‌ شده مسترد کنند. در این صورت اگر بخشی از هدایا موجود نباشد قیمت آنها پرداخت می‌شود.

روند رسیدگی به دادخواست استرداد هدایای نامزدی

در خصوص مطرح کردن دادخواست مطالبه هدایای دوران نامزدی توسط وکیل خانواده روند رسیدگی به این صورت است که هر یک از طرفین این اختیار را دارند که نسبت به طرف مقابل دادخواست خود را طرح نمایند و هدایای خود را مطالبه نمایند. اما در مرحله اول می‌بایست الزاماً دلیل و مدارکی که دال بر مالکیت و خرید هدایا می‌باشد را به محکمه ارائه کرده و در ادامه دلایل و مستنداتی که آن هدیه به طرف مقابل اعطا شده نیز می بایست ضمیمه دادخواست نمایند .
دادگاه هم در این موارد ضمن بررسی اسناد مالکیت در صورتیکه اعطای هدیه محرز و مشخص و موجود باشد ، حکم به استرداد عین اموال و در صورت عدم وجود عین هدایا حکم به پرداخت قیمت آنها خواهد داد. مگر آنکه هدایا جزو اموال مصرف شدنی باشد و بدون تقصیر طرف مقابل از بین رفته باشد که در این خصوص دادگاه صالح شورای حل اختلاف مخصوص دعاوی خانوادگی و یا دادگاه خانواده محل اقامت خوانده دعوا می باشد و با توجه به عدم برقراری رابطه زوجیت دادخواست صرفاً می بایست در محل اقامت طرف مقابل مطرح شود.

مدارک مورد نیاز جهت استرداد هدایای نامزدی

از جمله مدارکی که برای ثبت دادخواست مطالبه هدایای دوران نامزدی نیاز است به شرح زیر است.

۱: ارائه فاکتورها و دلایل موجود بر مالکیت آن اموال

۲:  مدارک و مستندات اعطای آن هدایا به طرف مقابل که در این موارد شهادت شهود از جمله دلایل مورد استناد به حساب می‌آید.

لازم به ذکر است مطرح کردن این دادخواست مانند دعاوی دیگر نیازمند این است که فرد در سامانه ابلاغ الکترونیک ثنا ثبت نام کند و دادخواست خود دا از طریق دفاتر خدمات قضایی ارسال نماید. اما دقت نمایید که با مراجعه به  در جهت پیگیری موضوع می‌توان در سرعت بخشیدن روال پرونده و تضمین احقاق حق موثر تاثیر بسزایی گذاشت .

ماهیت حقوقی هدایای نامزدی چیست؟

ماهیت حقوقی هدایای نامزدی با هدایای پس از عقد که از طرف خانم و آقا و یا بستگان به آن‌ها داده می شود تا حدودی متفاوت است.
مواد ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی به ترتیب چنین بیان نموده است که: «هریک از نامزدها می تواند درصورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.»
« مفاد ماده قبل، از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی ازنامزدها به هم خورد محسوس نخواهد بود.»

اما قوانین خاصی تحت این عنوان در رابطه با هدایا بعد از عقد نکاح یعنی زمانی که ازدواج به صورت ثبت رسمی باشد،  نیست زیرا به نظر می رسد تقدیم این نوع هدایا به نوعی از مصادیق عقد سنتی هبه به شمار می‌رود. ( هبه نوعی بخشش بدون عوض است) . برای همین در ادامه مقاله به بررسی مقررات قانون مدنی راجع به عقد هبه می پردازیم تا موضوع هدایای پس از عقد نکاح نیز روشن گردد.

شرایط پس گرفتن هدایای دوران نامزدی

اگر هدیه های مورد نظر دارای این ویژگی ها باشد، قابلیت شکایت برای پس گرفته شدن را دارند یعنی اگر قبل از عقد نکاح از طرف خانم یا آقا یا مادر یا پدر آن‌ها ( تفاوتی در هدیه دهنده نیست ) هدایایی به طرف دیگر داده شده است، همه آنها قابل مطالبه نیست. بلکه تنها تحت شرایط زیردطرف اهداکننده می تواند آن ها را مطالبه کند.

• وصلت منظور به هم خورده و قرار نباشد ازدواج صورت بگیرد. دراین صورت هدایایی که هریک از طرفین به طرف دیگر یا پدر و مادر او داده است قابل مطالبه و پس گرفتن خواهدبود.
• این هدایا به منظور و در راستای وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگری تقدیم شده باشد. (مثلا هدیه ای برای تولد یا روابط خانوادگی صرف تقدیم نشده باشد.)
• اگر خود هدایا موجود باشد، خود قابل مطالبه و پس گرفتن است اما اگر خود هدیه موجود نیست، صرفاً قیمت هدایایی قابل مطالبه است که طبق عرف نگه داشته می شوند. مثلاً هدایایی مصرف شدنی که با مصرف خود آن از بین می رود (مثل لباس یا عطر) که شامل این شرط نمی شود.
• قیمت هدایای نگه داشتنی (آنهایی که با مصرف از بین نمی روند مثل طلا) اما از بین رفته اند ( مثلا گم شده اند) درصورتی قابل مطالبه است که هدیه گیرنده به طور عمد آن ها را از بین نبرده باشد.
• ازدواج به خاطر فوت خانم یا آقا بهم نخورده باشد.

استرداد طلا و جواهرات در طلاق توافقی

در مقاله های قبلی در گفتیم که زوجین میبایست در تمامی زمینه‌ها توافق داشته باشند که یکی از این توافق‌ها، توافق بر سر هدایا و طلاها است و دادگاه هم به این موضوع احترام می‌گذارد. اما اگر زوجین در این مورد به توافق نرسند، می‌توانند ادعای خود را در ضمن دادخواست مربوط، به دادگاه خانواده ارائه دهند و درخواست استرداد هدایا و طلاها را مطرح نمایند.

ماهیت حقوقی هدایای دوران عقد چیست؟

همانطور که گفته شد، در مورد هدایای پس از عقد نکاح (ازدواج به صورت ثبت رسمی) قوانینی با عنوان هدایای پس از عقد نکاح در قانون مدنی و سایر قوانین به چشم نمی خورد. اما به نظر می رسد تقدیم این نوع هدایا از مصادیق عقد سنتی هبه ( یعنی نوعی بخشش بدون عوض) است. برای همین، به بررسی مقررات قانون مدنی راجع به عقد هبه می پردازیم تا موضوع هدایای پس از عقد نکاح نیز روشن گردد.
ماده ۷۹۵ قانون مدنی چنین بیان داشته است «هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک می کند تملیک کننده واهب، طرف دیگر را متهب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.»

همچنین ماده ۸۰۳ همان قانون بیان نموده است «بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند مگر درموارد ذیل:

۱- در صورتی که متهب، پدر یا مادر و یا اولاد واهب باشد.

۲- در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.

۳- در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده و یا متعلق حق غیر واقع شود، خواه قهراً مثل اینکه متهب به واسطه فلس، مهجور شود خواه اختیاراً مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.

۴ – در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.

شرایط پس گرفتن هدایای دوران عقد چیست؟

۱- اولین شرط این است که خود هدیه موجود بوده و از بین نرفته باشد:

به عنوان مثال چنانچه هدیه یک دستگاه وسیله تفلیه بوده که از ناحیه زوج به زوجه هدیه شده باشد و این وسیله در اثر تصادف و یا آتش سوزی و امثال آن از بین رفته و تلف شده باشد قابل استرداد و مطالبه نخواهد بود . در این فرض بر خلاف هدایای قبل از عقد که گفته شد، حتی قیمت آن نیز با وجود اینکه از نوع هدایای قابل نگه داشتن است قابل مطالبه نیست چه هدیه گیرنده مقصر بوده باشد چه غیر آن.

۲- دومین شروط اینکه پول یا کالای مابه ازا پرداخت نشده باشد:

یعنی در صورتی که در مقابل دادن هدیه پول یا کالایی دریافت نشده باشد و اگر قرار هم بر دادن پول یا کالایی دیگر بوده باشد، آن پول یا کالا پرداخت نشده باشد. مثلا هدیه دهنده شرط کند که در عوض ماشینی که هدیه می دهد، یک دستگاه موتوسیکلت دریافت نماید که در این صورت چنانچه هدیه دهنده ماشین را داده باشد و موتور سیکلت را تحویل گرفته باشد، هدیه دهنده نمی تواند هدیه را پس بگیرد و حق رجوع به آن را نخواهد داشت.

۳- سومین شرط هم این است که هدیه هنوز مال هدیه گیرنده باشد:

به طور مثال اگر هدیه گیرنده ماشین را فروخته باشد یا از طریق به رهن دادن آن به دیگری آن را به کس دیگری رهن داده باشد هدیه دهنده‌ حق مطالبه مال مورد هبه را نخواهد داشت. همچنین زمانی که در هدیه تغییری حاصل شده باشد که از حالت اولیه آن خارج گردیده باشد. مثلا شمش طلا تبدیل به سکه های طلا شده باشد که در این حالت خود هدیه را نمی توان مطالبه کرد. تبدیل خود هدیه به کالایی دیگر هم همینطور است. مثلاً تبدیل ماشینی که هدیه شده به ماشین دیگری از طریق خرید و فروش.

مزایای استفاده از وکیل برای استرداد هدایای نامزدی

۱: عدم نیاز به حضور طرفین در جلسات رسیدگی و فرایندهای پیچیده قضایی

۲: با توجه به شرایط موکل بهترین و سریع‌ترین روش پس گرفتن هدایای نامزدی و هدایای دوران عقد انتخاب خواهد شد.

۳: فرایند پس گرفتن هدایای نامزدی و هدایای دوران عقد در کوتاه‌ترین ترین حالت ممکن انجام خواهد شد.

۴: تشویق و مجاب کردن طرفین به ‌انجام مصالحه در امور مالی

نتیجه:
مطالبی که در بالا در مورد پس گرفتن هدایای نامزدی و هدایای دوران عقد ذکر شد، می‌تواند توسط زوجین جهت استرداد هدایای رد و بدل شده در دوران عقد و نامزدی استفاده گردد. با این حال، اصولاً تشخیص این که چه هدایایی قابل استرداد است و چطور باید برای آن‌ها اقدام نمود و بسیاری از اقدامات دیگر با توجه به شرایط موضوع، اقدام آسانی نیست بنابراین پیشنهاد می‌شود با یک وکیل متخصص در این­ مورد مشورت  شود.

استرداد طلاجات توسط زوج بعد از ازدواج

عرفا مواردی پیش می‌آید که مرد در مناسبت های مختلف طلاهایی را که برای همسرش خریداری میکند به هنگام اختلاف و تصمیم بر جدایی و طلاق بخواهد که آنها را از زن پس بگیرد.

حال سؤال اینجاست که آیا امکان استرداد آنها از سوی مرد وجود دارد یا خیر؟
هدایا در صورتی که نامزدی منجر به عقد نکاح نشده باشد قابل استرداد می‌باشند. در غیر این صورت چنانچه زوجیت واقع شده باشد استرداد طلاهای هدیه داده شده با مشکل رو به روست. یعنی پس از جاری شدن عقد نکاح تفاوتی نمی‌کند که زوجین زندگی مشترک را آغاز کرده باشند یا خیر، در چنین شرایطی مقررات عقد هبه مورد بحث قرار می‌گیرد و در خصوص طلاهای هدیه شده نیز قانون مدنی مقررات عقد هبه را جاری می‌کند و تقاضای استرداد آنها پس از زوجیت به وسیله مقام قضایی و حکم قانونی انجام خواهد شد چرا که بر اساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به طور رایگان به شخص دیگری می‌بخشد . در نتیجه رد و بدل شدن هدایایی  مثل طلا و جواهرات میان زن و شوهر هبه نامیده می‌شود و طبیعتا شخصی که به او هدیه ای داده میشود مالک‌ آن مال شناخته شده و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد حتی فروش آن را انجام دهد.
نکته دیگر اینکه براساس قانون مدنی شخص هر زمان که بخواهد میتواند عقد هبه را بر هم برند و هدایا را باز پس بگیرد. اما در برخی شرایط امکان رجوع وجود ندارد.
بر اساس ماده ۸۰۳ قانون مدنی در موارد زیر نمی‌توان از هبه رجوع کرد.

1. در صورتی که مال هدیه داده شده از بین رفته باشد.

۲ . در صورتی که مال هدیه داده شده از ملکیت هبه گیرنده خارج شده باشد و به دیگری تعلق گرفته باشد.

۳ . در صورتی که در مال هبه شده تغییراتی حاصل شود.

۴ . در صورتی که هبه از نوع هبه معوض بوده و عوض هبه هم دریافت شده باشد، دیگر نمی‌توان از عقد هبه رجوع کرد و مال هدیه شده را پس گرفت

منبع : کانون وکلای قم