داوری در طلاق چگونه است؟
داوری در طلاق: در مواردی که زوجین به منظور طلاق به دادگاه خانواده رجوع می‌کنند، به تقاضای زن یا مرد قاضی دادگاه موضوع دعوای ایشان را ارجاع به داوری می‌دهد. بعد از صدور قرار داوری، هر کدام از زوج و زوجه، یک شخص را به عنوان داور خویش معرفی می‌نمایند. در طلاق به درخواست زوج یا زوجه، دادگاه به جهت ایجاد صلح و سازش میان آنها، مسئله را ارجاع به داوری می‌کند. دادگاه‌های خانواده با در نظر گرفتن دیدگاه داوران رأی صادر می‌نمایند. اما در موضوعاتی که نظریه داوری مورد قبول قاضی واقع نگردد، آن را رد می‌نماید. در ادامه به بررسی بیشتر نقش داور در طلاق و ماهیت و تاثیر داوری در طلاق خواهد پرداخت.
داور طلاق کیست؟
همانطور که در مطلب فوق اشاره گردید در مواردی که زوجین به منظور طلاق به دادگاه خانواده مراجعه می‌نمایند، به تقاضای زوجه یا زوج قاضی دادگاه موضوع دعوای ایشان را ارجاع به داوری می‌دهد. بعد از صدور قرار داوری، هر کدام از زوجه و زوج، یک شخص را تحت عنوان داور خویش معرفی می‌نمایند. لازم به ذکر است که در پاره‌ای از موارد دیدگاه داوری مورد قبول دادگاه قرار نمی‌گیرد و به همین خاطر آن را رد می‌نماید. پس مطالعه این مطلب را از دست ندهید و با نوشتن نظرات و سوالات خود ما را در این مسیر همراهی کنید. فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)
مهلت داوری چقدر است؟
طبق گفته وکیل خانواده در اصفهان بر اساس قانون حمایت از خانواده، زوجین ملزم می‌باشند از تاریخ ابلاغ ظرف مدت هفت روز داور خویش را به دادگاه معرفی کنند. در صورتی که زوجین نتوانند از نیان بستگان خویش داوری معرفی کنند، در مهلتی که دادگاه تعیین کرده است مکلف هستند این موضوع را به قاضی اعلام دارند. در صورتی که خواهان طلاق، خارج از مهلت مقرر داور خویش را انتخاب کند، دادخواست وی رد خواهد شد. با در نظر گرفتن ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده جدید، در تمامی موارد درخواست طلاق، به غیر از طلاق توافقی، دادگاه مکلف می‌باشد مورد را به داوری ارجاع دهد. از این رو در طلاق‌های توافقی ارجاع امر به داوری ضرورت نداشته و عملا هم صورت نمی‌پذیرد. در طلاق توافقی مراجعه به مراکز مشاوره حقوقی اجباری بوده که این مسئله با موضوع داوری متفاوت خواهد بود.
زمان ارجاع به داوری
با اقامه دعوای و زوج یا یکی از ایشان، قاضی پرونده در ابتدا نسبت به ارجاع زوجین به داور اقدام نمی‌کند، بلکه نخست قاضی به منظور برطرف کردن اختلاف تلاش می‌کند و چنانچه اختلافات با پا درمیانی قاضی دادگاه حل و فصل نگردید، رسیدگی به دعوا توسط ارجاع امر به داوری انجام می‌شود. از این رو داوران در طلاق، قائم مقام و نماینده دادگاه در برطرف نمودن اختلاف می‌باشند و موقعی در دعوا مداخله می¬کنند که قاضی در حل و فصل اختلاف به نتیجه نرسیده باشد.
شرایط داوری در طلاق
پس از آنکه قاضی قرار ارجاع امر به داوری در طلاق را صادر نمود، هر کدام از زوج و زوجه موظف خواهند بود ظرف مدت بیست روز از زمان ابلاغ، یک نفر از بستگان خویش را که دارای شرایط داوری می‌باشد، تحت عنوان داور معرفی نمایند. مسلمان، متأهل، دارای حداقل چهل سال سن و آشنایی نسبی با مسائل شرعی، خانوادگی و اجتماعی از جمله شرایطی می‌باشند که قانون برای داوری در طلاق در نظر گرفته است. در اینجا ذکر چند نکته ضروری است.
۱) محارم زوجه که همسرشان فوت نموده و یا از همسر خود جدا شده‌اند، در صورت وجود دیگر شرایط می‌توانند با عنوان داور انتخاب گردند.
۲) در صورتی که در میان بستگان زوجین شخصی با این مشخصات وجود نداشته باشد یا در دسترس بود و یا از قبول خودداری کند، زوجین خواهند توانست داور خود را از بین افراد واجد صلاحیت دیگر انتخاب کنند.
۳) در صورتی که زوجین از معرفی داور با مشخصات بیان شده ناتوان باشند یا اجتناب ورزند، قاضی راساً به درخواست هر کدام از دو طرف داور مشخص می‌کند. این داور در حقیقت داوری می‌باشد که در دادگاه‌ها حضور دارد.
نحوه انتخاب داوران
طرفین دعوی قادر هستند داور واجد شرایط را از بین بستگان خویش انتخاب کنند. در صورتی که در بین بستگان شخص واجد شرایطی وجود نداشته باشد یا شخص واجد شرایطی وجود داشته باشد ولی از قبول داوری خودداری کند، زوجین این امکان را دارند که از بین سایر اشخاص واجد شرایط، داور خویش را انتخاب کنند. در مجتمع قضایی خانواده، واحدی با عنوان داوری مستقر می‌باشد که زوجین می‌توانند از داوران حاضر در آن واحد هم بهره‌مند گردند. البته در این شرایط ابتدا می‌بایست نسبت به پرداخت حق الزحمه داور اقدام کنند.
وظایف داور طلاق چیست؟
نخست زوج یا زوجه باید داور مورد نظر خویش را به دادگاه معرفی نمایند. پس از آنکه داور مد نظر از سوی دادگاه مورد تأیید واقع شد، می‌بایست داور منتخب، در لایحه‌ای به دادگاه قبول داوری خویش را اعلام نماید و با تشکیل جلسه یا جلسات مختلف با حضور زوج و زوجه و در صورت اجتناب بدون حضور زوجین و یا یکی از ایشان در جهت برطرف ساختن اختلاف و برقراری سازش اقدام و نتیجه حاصله را در مهلت تعیین شده به قاضی اعلام نماید. در صورتی که مهلت مقرر شده برای داوری کافی نباشد، داوران خواهند توانست از قاضی درخواست تمدید مهلت کرده و در صـورتی که قاضی درخـواست را ضـروری بداند، مهلت تمدید خواهد شد. دیدگاه داوری فرمت معینی ندارد و هر داوری بر حسب جلساتی که با زوجین به منظور سازش برگزار می‌کند و نتیجه‌ای که حاصل می‌شود، دیدگاه داوری در طلاق را ارائه می‌نماید.
مراحل داوری در طلاق
دادگاه خانواده می‌بایست تاریخ دقیقی را مشخص کند و وظایف و نحوه عملکرد داوران را به ایشان گوشزد کند و همچنین مهلت زمانی که داوران می‌بایست نظریه خویش را در مورد اختلاف به قاضی ارائه کنند، تعیین نماید. داوران موظف هستند با حضور زوجین حداقل دو جلسه تشکیل دهند و مشکلاتی را که باعث به وجود آمدن اختلاف گردیده است را مورد بررسی قرار دهند و با ارائه راهکارهای مناسب سعی در حل و فصل اختلاف و سازش میان آنها کنند. حضور نداشتن زوجین یا یکی از آنها در جلسات، مانع از تشکیل جلسه نخواهد شد و داوران می‌بایست به هر طریقی، موارد اختلاف را مورد بررسی قرار داده و نظریه خود را بر سازش یا عدم امکان سازش، در مهلت مقرر شده تسلیم دادگاه کنند.
قرار ارجاع امر به داوری چیست؟
بعد از دریافت توضیحات مورد نیاز از زوجین، در صورتی که میان آنها سازش برقرار نشود، قاضی رسیدگی کننده مکلف می‌باشد با صدور قرار ارجاع امر به داوری و ابلاغ این دستور به طرفین، به ایشان یک هفته فرصت دهد تا شخصی را به عنوان داور به دادگاه معرفی کنند. نکته قابل توجهی که وجود دارد این می‌باشد که داور ضرورتی به حضور در دادگاه نداشته و صرفا می‌بایست با فرستادن لایحه‌ای قبول داوری در شکایت طلاق را به دادگاه اعلام کند. بعد از آن داور طی یک جلسه که امکان دارد حتی خارج از محیط دادگاه باشد، طرفین را برای اجرای داوری دعوت کند. داور مکلف می‌باشد از جلسه مذکور صورت جلسه‌ای تهیه کرده و به دادگاه تسلیم کند. در این صورت جلسه می‌بایست زمان تشکیل جلسه، حضور یا عدم حضور هر کدام از طرفین و… ذکر گردد.
داوری در طلاق به درخواست زن
در موضوعات طلاق به درخواست زن، ارجاع امر به داوری از جانب دادگاه اجباری می‌باشد. در این موارد دادگاه به زوجین هشدار می‌دهد که هر کدام از ایشان طی یک هفته از زمان ابلاغ، شخص واجد شرایطی را تحت عنوان داور به دادگاه معرفی کنند. با این وجود زوجین این امکان را دارند تا از واحد داوری مستقر در مجتمع قضایی بهره‌مند گردند. بعد از ارجاع امر به داوری در صورت عدم حصول سازش میان زوجین قاضی رسیدگی کننده نسبت به صدور حکم طلاق به تقاضای زن اقدام می‌کند. ممکن است خوانده دعوا در جلسه دادرسی حاضر نشده باشد و یا از معرفی داور خود اجتناب کند. در این مورد میان زن و شوهر تفاوتی وجود ندارد. در این شرایط خواهان طلاق می‌بایست از دادگاه تقاضای داور کند و هزینه‌های داوری را نیز پرداخت کند.
کلام آخر
در موارد فوق به صورت کامل به توضیح نقش داور در طلاق پرداخته شد و گفتیم که در مواردی که زوجین به منظور طلاق به دادگاه خانواده مراجعه می‌نمایند، به تقاضای زوجه یا زوج قاضی دادگاه موضوع دعوای ایشان را ارجاع به داوری می‌دهد. بعد از صدور قرار داوری، هر کدام از زوجه و زوج، یک شخص را تحت عنوان داور خویش معرفی می‌نمایند. پس از داوری در طلاق قاضی امکان دارد تصمیمات متفاوتی اتخاد کند. ممکن است برای ایجاد سازش میان زوجین، آنها را به مرکز مشاوره و یا شورای حل اختلاف معرفی کند. در صورتی که پرونده تکمیل باشد قادر است صدور رای نماید. این رای ممکن است به قبول طلاق باشد و یا امکان دارد درخواست طلاق را رد کند.