توسعه ناتو، مشکل اصلی بحران اوکراین

آیت الله خامنه ای در دیدار با قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان درباره اوکراین گفت: مشکل اصلی اوکراین این است که غرب در تلاش برای توسعه ناتو است و در صورت امکان از گسترش نفوذ خود دریغ نخواهند کرد. وی گفت: ما باید شرایط را با دقت تماشا کنیم و هوشیار باشیم، زیرا هم آمریکایی‌ها و هم غربی‌ها تلاش می‌کنند حوزه نفوذ خود را در مناطق مختلف از جمله شرق و غرب آسیا گسترش دهند و استقلال و حاکمیت کشورها را تضعیف کنند. 1401/03/29

پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده و اروپا در پاسخ به تهدید کمونیسم، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را در 4 آوریل 1949 امضا کردند. در مقابل، اتحاد جماهیر شوروی پیمان ورشو را با مشارکت کشورهای بلوک شرق تأسیس کرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و فروپاشی پیمان ورشو، ناتو دچار نوعی بحران هویت شد و این سوال پیش آمد که سازمانی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در برابر تهدید کمونیسم تأسیس شده بود، چیست؟ خواهد بود. رهبران ناتو برای مقابله با بحران هویت، تهدیدات جدیدی را برای راهبردهای جدید این سازمان از جمله مبارزه با تروریسم، مبارزه با بنیادگرایی اسلامی و جلوگیری از تکثیر سلاح های کشتار جمعی شناسایی کرده اند.

این کشورها با مشکلاتی مانند تروریسم شرقی، ناهنجاری های زیست محیطی، اشاعه تسلیحات هسته ای، فقر، نقض حقوق بشر و بلایای اجتماعی مواجه بوده اند و برای رفع آنها به سمت شرق حرکت کرده اند. دلایل اصلی این مشکلات، خودداری آمریکا و غرب از اجرای تعهدات بین المللی خود و دیدگاه های گزینشی و غیر متعارف اعضای ناتو در مورد موضوعاتی مانند تروریسم و ​​حقوق بشر است.

از سوی دیگر، حوادثی مانند فروریختن دیوار برلین و ورود دولت جدید آلمان به ناتو، نارضایتی و اعتراض شدید اتحاد جماهیر شوروی را برانگیخت تا جایی که جیمز بیکر، وزیر امور خارجه آمریکا، در فوریه 1990 به رهبران شوروی اطمینان داد. این ناتو به شرق گسترش نخواهد یافت.» رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروی، میخائیل گورباچف، اتحاد دو آلمان را با همان وعده و اعتماد به ایالات متحده به رسمیت شناخت.

دیری نگذشت که دولت های غربی تعهد لهستان مبنی بر پذیرش درخواست های عضویت لهستان، مجارستان، جمهوری چک و لیتوانی را نقض کردند. اقدامی که با نارضایتی شوروی همراه بود. در همین حال، بوریس یلتسین، دیمیتری مدودف و گورباچف ​​به تصمیم ناتو اعتراض کردند و یلتسین، اولین رئیس جمهور روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در کنفرانس خبری مشترک با بیل کلینتون در هلسینکی گفت: ما معتقدیم شرق در توسعه ناتو اشتباه می کند. این یک اشتباه جدی است!» با این حال، در اجلاس سران مادرید در سال 1997، ناتو عضویت لهستان، مجارستان و جمهوری چک را پذیرفت تا نفوذ خود را به سمت شرق گسترش دهد.

در پی این تحولات، اسلواکی، اسلوونی، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی و بلغارستان به عضویت ناتو درآمدند. سپس با رویکرد یکجانبه آمریکا و گسترش مستمر ناتو، مداخله نظامی اعضای آن در افغانستان، عراق، سوریه و لیبی، فروش تسلیحات و ایجاد پایگاه های نظامی در برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس، گسترش سریع ناتو به سمت شرق شد. با نزدیک شدن ناتو به اوکراین و گرجستان، تنش ها بین ایالات متحده و روسیه تشدید شد و مسکو را مجبور به واکنش جدی تری کرد.

در نیمه دوم فوریه 2014 با مداخله آشکار آمریکا و اروپا، انقلاب رنگی در اوکراین رخ داد که نتیجه آن پیروزی ویکتور یوشچنکو طرفدار غرب بود. در پاسخ، روسیه برای محافظت از شهروندان روسیه نیروهایی را به اوکراین فرستاد. در نتیجه این اتفاقات، جزیره کریمه پس از همه پرسی در 16 مارس 2014 به روسیه ضمیمه شد. اعمال تحریم های سنگین غرب علیه روسیه نتیجه الحاق کریمه به روسیه بود و تقویت نیروهای روسیه در مرزهای اوکراین سرویس های اطلاعاتی اروپا و آمریکا را متقاعد کرد که روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد.

از آنجایی که ناتو نتوانست به تعهدات خود در سال 1997 عمل کند، به گامی کاملاً تحریک آمیز در جهت عضویت اوکراین ادامه داد. دستیابی به این هدف به معنای استقرار نیروها و تجهیزات نظامی در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در نزدیکی مرزهای روسیه و نادیده گرفتن ملاحظات امنیتی مسکو بود. تصمیمی که آتش جنگ بین روسیه و اوکراین را در 24 فوریه 2022 شعله ور کرد.

اقدامات تحریک آمیز ناتو در کشورهای مختلف به ویژه در بحران اوکراین نشان می دهد که پیشروی ناتو به سمت شرق نه تنها امنیت روسیه را تهدید می کند، بلکه تهدیدات جدیدی را متوجه آسیای مرکزی، قفقاز و غرب آسیا می کند و مانع پیشرفت اقتصادی آنها می شود.

بیانات مهم مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس جمهور قزاقستان نیز به همین موضوع مربوط می شود و از این رو کشورهای منطقه با در نظر گرفتن ریشه های بحران اوکراین باید در یک برنامه واحد و دقیق عمل کنند. برای جلوگیری از ناتو از حرکت به سمت شرق

* در پایگاه داده منتشر شده است XAMENEY.İR