در طلاق توافقی چه چیزهایی به زن تعلق می گیرد؟
طلاق توافقی یه راه برای جدایی زوجینه که توش زن و شوهر با هم توافق می‌کنن تا از هم جدا بشن و درباره همه‌چیز مثل مهریه نفقه حضانت بچه‌ها و تقسیم اموال به یه نتیجه مشترک برسن. این نوع طلاق نسبت به بقیه طلاق‌ها ساده‌تره ولی باید حقوق و وظایف قانونی هر دو طرف را خوب بشناسی به‌خصوص حقوق مالی زن. خیلی از خانوم‌ها تو این موقعیت می‌پرسن که تو طلاق توافقی چه چیزهایی بهشون تعلق می‌گیره؟ تو این مقاله با زبون ساده و طبق قوانین ایران همه‌چیز را درباره حقوق مالی زن تو طلاق توافقی بهت توضیح می‌دم. از مهریه و نفقه گرفته تا بقیه حقوق همه را قدم‌به‌قدم بررسی می‌کنیم.
طلاق توافقی چیه و چه قوانینی داره؟
طلاق توافقی یعنی زن و شوهر با هم تصمیم بگیرن که جدا بشن و روی همه مسائل مثل مهریه نفقه و حضانت بچه‌ها توافق کنن. تو قانون مدنی ایران (ماده ۱۱۳۳) حق طلاق به مرد داده شده ولی تو تبصره همین ماده گفته شده که می‌تونن با توافق جدا بشن. قانون حمایت خانواده هم تو ماده ۲۵ می‌گه اگه زوجین برای طلاق توافقی به دادگاه برن دادگاه باید یه گواهی عدم امکان سازش بده تا طلاق ثبت بشه. این قانون بیشتر روی صلح و سازش تأکید داره ولی اگه زوجین به جدایی مصمم باشن طلاق توافقی را قبول می‌کنه.
مهریه: حق اصلی زن تو طلاق توافقی
مهریه یه حق مالیه که به محض عقد به زن تعلق می‌گیره و مرد باید اون را پرداخت کنه. تو طلاق توافقی زن همچنان می‌تونه مهریه‌ش را بگیره مگر اینکه خودش با رضایت کامل از همه یا بخشی از اون بگذره. این گذشت باید کاملاً آزادانه باشه و اگه زن تحت فشار یا اجبار مهریه‌ش را ببخشه از نظر قانونی قبول نیست.
- انواع مهریه:
- عندالمطالبه: زن هر وقت بخواد می‌تونه مهریه‌ش را بگیره.
- عندالاستطاعه: پرداخت مهریه بستگی به توانایی مالی مرد داره.
تو طلاق توافقی زن و شوهر می‌تونن درباره مقدار و نحوه پرداخت مهریه توافق کنن مثلاً مهریه را کامل ببخشن قسطی کنن یا یه بخشی را نقدی بگیرن. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی می‌گه: «به محض عقد زن مالک مهریه می‌شه و می‌تونه هر جور بخواد باهاش رفتار کنه.» این یعنی مهریه حق مسلم زنه و تو طلاق توافقی هم می‌تونه اون را مطالبه کنه.
نفقه: حقی که بستگی به شرایط داره
نفقه یعنی هزینه‌های زندگی زن (مثل خوراک پوشاک مسکن و هزینه‌های درمانی) که مرد باید تو دوران زندگی مشترک پرداخت کنه. تو طلاق توافقی نفقه تا زمان طلاق به زن تعلق می‌گیره به شرطی که زن ناشزه نباشه (یعنی از وظایف زناشویی سرپیچی نکرده باشه). اما بعد از طلاق توافقی معمولاً نفقه به زن داده نمی‌شه مگر تو یه حالت خاص:
- اگه طلاق از نوع رجعی باشه (که تو طلاق توافقی معمولاً نیست) مرد باید تو مدت عده (سه ماه بعد از طلاق) نفقه بده.
ولی تو طلاق توافقی که معمولاً بائنه نفقه بعد از طلاق قطع می‌شه. با این حال زن و شوهر می‌تونن تو توافقنامه‌شون بنویسن که بعد از طلاق هم مبلغی به‌عنوان نفقه به زن پرداخت بشه و این توافق تو دادگاه معتبره.
اجرت‌المثل: جبران زحمات زن تو زندگی مشترک
اجرت‌المثل یعنی دستمزد کارهایی که زن تو خونه شوهرش انجام داده. طبق ماده ۳۳۶ قانون مدنی اگه زن به دستور شوهر کارهایی کرده که عرفاً برای اون کارها دستمزد می‌دن (مثل آشپزی نظافت یا مراقبت از بچه‌ها) و این کارها رایگان نبوده می‌تونه اجرت‌المثل بگیره.
برای گرفتن اجرت‌المثل زن باید ثابت کنه که این کارها را به دستور شوهرش کرده و قصدش رایگان انجام دادن نبوده. مقدار اجرت‌المثل بستگی به مدت زندگی مشترک نوع کارها و عرف داره و اگه لازم باشه دادگاه از کارشناس کمک می‌گیره. تو طلاق توافقی هم زن می‌تونه اجرت‌المثل را بخواد و زوجین می‌تونن درباره مقدار و نحوه پرداختش توافق کنن.
نحله: یه هدیه برای جبران
نحله یه مبلغیه که دادگاه تو زمان طلاق برای جبران زحمات زن تو زندگی مشترک بهش می‌ده. طبق تبصره ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده دادگاه با توجه به مدت زندگی مشترک وضع مالی مرد و شرایط طلاق یه مبلغی به‌عنوان نحله برای زن تعیین می‌کنه.
نحله بیشتر جنبه حمایتی داره و مقدارش به نظر قاضی بستگی داره. قاضی به چیزایی مثل مدت زندگی مشترک همکاری زن تو زندگی و دلیل طلاق نگاه می‌کنه. تو طلاق توافقی چون معمولاً تقصیر کسی نیست دادن نحله به نظر دادگاه و شرایط پرونده بستگی داره. زن و شوهر می‌تونن تو توافقنامه‌شون درباره پرداخت یا نپرداختن نحله هم تصمیم بگیرن.
شرط تنصیف دارایی: تقسیم اموال با شرط
شرط تنصیف دارایی یه شرط تو عقدنامه‌ست که می‌گه اگه مرد بخواد طلاق بده و زن تقصیری نداشته باشه نصف اموالی که مرد تو زندگی مشترک به دست آورده به زن تعلق می‌گیره. اما این شرط چندتا شرط داره:
- طلاق باید از طرف مرد باشه (تو طلاق توافقی که هر دو توافق کردن معمولاً این شرط اجرا نمی‌شه مگر اینکه تو توافقنامه بنویسن).
- طلاق نباید به خاطر تقصیر زن (مثل خیانت یا عدم تمکین) باشه.
- فقط اموالی که تو زندگی مشترک به دست اومده شامل این شرط می‌شه (مثلاً ارث یا اموال قبل از ازدواج حساب نیست).
اموال شامل خونه ماشین سهام یا سپرده بانکی می‌شه ولی چیزایی مثل خونه مسکونی ضروری یا هزینه‌های زندگی از این شرط مستثنیه. تو طلاق توافقی اگه این شرط تو عقدنامه باشه اجرا کردنش به توافق زن و شوهر بستگی داره. اگه توافق نکنن دادگاه تصمیم می‌گیره.
حضانت بچه‌ها: اولویت با مصلحت فرزنده
حضانت یعنی مراقبت و تربیت بچه‌ها که هم حق و هم وظیفه والدینه. تو طلاق توافقی زن و شوهر باید درباره حضانت بچه‌ها توافق کنن. طبق قانون مدنی (ماده ۱۱۶۹ با اصلاحیه سال ۱۳۸۲) حضانت بچه‌ها با توجه به مصلحت اونا تعیین می‌شه نه فقط سنشون.
دادگاه به چیزایی مثل اخلاق و رفتار والدین وضعیت مالی علاقه بچه به هر کدوم از والدین و شرایط زندگی‌شون نگاه می‌کنه. زوجین می‌تونن توافق کنن که حضانت با کی باشه یا حتی حضانت مشترک داشته باشن و زمان ملاقات برای طرف دیگه تعیین کنن. دادگاه توافقشون را بررسی می‌کنه و اگه به نفع بچه باشه تأیید می‌کنه. تو هر صورت مصلحت بچه اولویت دادگاهه.
بقیه حقوق مالی زن تو طلاق توافقی
علاوه بر چیزایی که گفتم زن ممکنه حقوق مالی دیگه‌ای هم داشته باشه:
- جهیزیه: جهیزیه مال خود زنه و می‌تونه هر وقت بخواد اون را پس بگیره. زن و شوهر می‌تونن تو توافقنامه درباره استرداد جهیزیه تصمیم بگیرن.
- نفقه معوقه: اگه مرد تو دوران زندگی مشترک نفقه نداده باشه زن می‌تونه نفقه عقب‌افتاده را بگیره به شرطی که ثابت کنه تمکین کرده و مرد پرداخت نکرده.
- شروط مالی عقد: اگه تو عقدنامه شروط مالی دیگه‌ای به نفع زن نوشته شده باشه می‌تونه اونا را هم بخواد.
مراحل طلاق توافقی
برای طلاق توافقی باید این مراحل را طی کنی:
- توافق با همسر: اول باید روی همه‌چیز (مهریه نفقه حضانت و اموال) توافق کنین و بهتره این توافق را مکتوب کنین.
- رفتن به سامانه تصمیم: باید تو سامانه تصمیم (مراکز مشاوره خانواده) ثبت‌نام کنین و وقت مشاوره بگیرین.
- جلسات مشاوره: تو این جلسات مشاور سعی می‌کنه شما را آشتی بده. اگه نشد گواهی عدم امکان سازش می‌دن.
- دادخواست طلاق: با گواهی عدم امکان سازش سند ازدواج و توافقنامه (اگه داشته باشین) به دادگاه خانواده برین و دادخواست بدین.
- جلسه دادگاه: دادگاه توافقاتتون را بررسی می‌کنه و اگه مشکلی نباشه گواهی عدم امکان سازش را می‌ده.
- ثبت طلاق: با گواهی دادگاه برین دفترخانه رسمی طلاق و طلاق را ثبت کنین.
طلاق وقتی تو دفترخانه ثبت بشه رسمیت پیدا می‌کنه.
طلاق توافقی تو تهران چه چالش‌هایی داره؟
تو شهر بزرگی مثل تهران طلاق توافقی گاهی با چالش‌هایی همراهه. دادگاه‌های خانواده تو تهران معمولاً خیلی شلوغن و تعداد پرونده‌ها زیاده برای همین ممکنه رسیدگی به پرونده‌تون بیشتر طول بکشه. از طرفی پیدا کردن یه وکیل خوب که بتونه تو این موقعیت کمکت کنه خودش یه مسئله‌ست. داشتن یه وکیل باتجربه می‌تونه تو این مسیر خیلی بهت کمک کنه تا هم سریع‌تر به نتیجه برسی و هم حقوقت را کامل بگیری. برای مشاهده بهترین وکلای شهر تهران می‌تونید روی عکس زیر کلیک کنید.
چرا باید با وکیل مشورت کنی؟
طلاق توافقی با اینکه ساده به نظر می‌رسه ولی پیچیدگی‌های حقوقی و مالی زیادی داره. برای همین بهتره حتماً با یه وکیل متخصص تو امور خانواده مشورت کنی. وکیل می‌تونه حقوق و وظایفت را بهت توضیح بده توافقنامه را درست تنظیم کنه و تو دادگاه از حقت دفاع کنه. این کار باعث می‌شه هم خیالت راحت باشه و هم احتمال تضییع حقوقت کمتر بشه.
چند توصیه برای طلاق توافقی
- قبل از هر چیزی مشورت کن: با یه وکیل حرف بزن تا حقوقت را کامل بشناسی.
- توافقاتت را مکتوب کن: همه توافق‌ها را بنویس و امضا کنین تا بعداً مشکلی پیش نیاد.
- به مصلحت بچه‌ها فکر کن: موقع توافق درباره حضانت بیشتر به نفع بچه‌ها توجه کن.
- به مراکز مشاوره برو: حتی اگه به جدایی مصممی جلسات مشاوره می‌تونه کمکت کنه تصمیم بهتری بگیری.
- مدارکت را آماده کن: سند ازدواج توافقنامه و مدارک مالی را دم دست داشته باش.
برای اطلاعات بیشتر می‌تونی به مراکز مشاوره حقوقی قوه قضاییه یا کانون وکلا سر بزنی و مشاوره رایگان بگیری.
جمع‌بندی: حقوقت را بشناس و بگیر
تو طلاق توافقی زن می‌تونه مهریه نفقه معوقه اجرت‌المثل نحله و جهیزیه‌ش را بگیره ولی بعضی چیزا مثل نفقه بعد از طلاق یا شرط تنصیف دارایی بستگی به توافق یا شرایط داره. برای اینکه حقوقت را کامل بگیری بهتره با یه وکیل مشورت کنی توافقاتت را دقیق بنویسی و مراحل قانونی را درست طی کنی. آگاهی از حقوقت و کمک گرفتن از متخصص بهترین راه برای یه طلاق توافقی موفق و عادلانه‌ست.