۵ مقصد صادراتی محصولات نانویی ایران

به گزارش ایران تودی ایران با سرمایه گذاری در حوزه تحقیق و توسعه فناوری نانو موفق به تولید و صادرات محصولات نانو شد و مزیت اصلی کشور در این حوزه دسترسی به منابع داخلی قیمت تمام شده پایین تر نسبت به کشورهای غربی و رقابت پذیری بالا در تولید مواد اولیه نانو نانوکاتالیست ها و تجهیزات پیشرفته است. نزدیکی جغرافیایی به بازارهای هدف در کشورهای همسایه کاهش هزینه های حمل ونقل و استفاده از روابط سیاسی و تجاری دیگر مزیت های صادراتی ایران در این حوزه هستند. این عوامل موجب شده اند که ایران به یک تأمین کننده عمده فناوری نانو در منطقه و برخی بازارهای جهانی تبدیل شود.

نمودار بالا تصویری جامع از وضعیت صادرات محصولات نانوی ایران در صنایع مختلف و مقاصد جغرافیایی آنها ارائه می دهد. در این تحلیل نمودار به ۱۳ دسته صنعت “عمران و ساختمان” “اپتیک الکترونیک و فوتونیک” “نفت و پتروشیمی” “دارو بهداشت و سلامت” “کالاهای خانگی” “نیرو و انرژی” “مواد اولیه” “مواد شیمیایی” “نساجی و پوشاک” “تجهیزات” “خودرو و حمل ونقل” “ماشین آلات صنعتی” “کشاورزی دامپروری و آب” تفکیک شده است.

بخش عمران و ساختمان یکی از صنایع پیش رو در صادرات نانو است و دو کشور عراق و افغانستان به عنوان دو مقصد اصلی در این بخش به شمار می روند. کشورهای آسیای میانه مانند تاجیکستان ازبکستان و آذربایجان نیز در میان واردکنندگان این محصولات هستند. 

در حوزه اپتیک الکترونیک و فوتونیک نیز کشورهای «عراق» و «سوریه» در صدر کشورهای واردکننده قرار دارند. با توجه به تجربه سال ها بحران و ناامنی در عراق و سوریه یکی از مهم ترین حوزه های کاربرد فناوری نانو در صنعت اپتیک و فوتونیک تجهیز و ارتقاء زیرساخت های امنیتی و دفاعی این کشورهاست. محصولات نانومقیاس در این بخش می تواند در قالب سامانه های دید در شب دوربین های حرارتی تجهیزات نظارت تصویری با دقت بالا و همچنین حسگرهای اپتوالکترونیکی قرار گیرد.

کشور روسیه تنها کشور مقصد صادراتی محصولات حوزه نفت و پتروشیمی است و به تنهایی تمام صادرات نانوی مرتبط با این صنعت را جذب کرده است. وابستگی صنایع نفتی روسیه به فناوری های به روز و تحریم های غرب ممکن است عاملی برای رویکرد به همکاری فناورانه با ایران باشد. 

کشورهای «سوریه» «اکوادور» «افغانستان» و «ترکیه» از جمله مقاصد اصلی محصولات دارویی بهداشتی و سلامتی ایران هستند. علاوه بر اینها کشورهایی از آسیا و آفریقا تا آمریکای جنوبی نیز مقاصد صادراتی شرکت های این حوزه هستند. داروهای ضدسرطان نانویی ایران تا کنون توانسته به کشورهای مختلف صادر شود و یکی از مزیت های ایران در حوزه فناوری نانو باشد. لیست محصولات جدید در این بخش نظیر مکمل های نانویی نشان می دهد که فرصت برای صادرات در بخش دارو و سلامت رو به افزایش است.

کشورهای ترکیه اردن عراق و کشورهای شمال ایران نظیر ارمنستان و آذربایجان مقاصد صادراتی محصولات ایرانی حوزه کالاهای خانگی به شمار می روند. وجود برندهای ایرانی در بازار لوازم خانگی در منطقه و تقاضای بالا برای محصولاتی با ویژگی های ضدمیکروبی یا مقاومت بالا محرک این روند است. 

محصولات نانویی ایران در حوزه نیرو و انرژی به آذربایجان و ترکیه صادر می شوند. با توجه به قابلیت های بالای فناوری نانو در بهبود راندمان انرژی انتظار می رود با سرمایه گذاری بیشتر صادرات این حوزه افزایش یابد. در سند توسعه بلندمدت برنامه ملی انرژی های تجدیدپذیر آذربایجان اهداف روشنی برای گسترش انرژی خورشیدی بادی و حرارتی در نظر گرفته شده است. فناوری نانو در بهبود بازدهی پنل های خورشیدی پوشش های ضدبازتاب نگهداری تجهیزات در شرایط سخت اقلیمی و بهینه سازی سیستم های تبدیل انرژی نقش مهمی دارد. ایران به واسطه تجربه بومی در تولید محصولات نانویی برای این حوزه ها توانسته است نیاز آذربایجان را در این بخش ها به صورت منطقه ای و اقتصادی تأمین کند.

به نقل از ستاد نانو کشورهای هند پاکستان امارات و آفریقای جنوبی خواهان دریافت محصولات ایرانی در حوزه مواد اولیه هستند. صادرات مواد اولیه نانومقیاس مانند نانوذرات و نانولوله ها بازار جذابی دارد. هند و پاکستان با صنایع تولیدی گسترده از خریداران مهم هستند. به دلیل توسعه فناوری بومی و دسترسی به منابع معدنی داخلی قیمت تمام شده تولید این مواد در ایران نسبت به تولید مشابه در کشورهای غربی و حتی شرق آسیا پایین تر است.

کشورهایی مانند هند و پاکستان دارای صنایع پایین دستی در حال رشد هستند؛ یعنی در فرآیندهایی نظیر تولید رنگ های صنعتی مصالح پیشرفته مواد آرایشی داروهای نانویی و تجهیزات پیشرفته نیاز به واردات مواد اولیه نانویی دارند تا در واحدهای خود آنها را به محصول نهایی تبدیل کنند. این مدل تولید به ویژه در هند به صورت گسترده دنبال می شود؛ از این رو واردات نانومواد پایه از کشوری مانند ایران که توان تولید عمده و استاندارد دارد یک حلقه ضروری در زنجیره ارزش آنهاست.

در بسیاری از کشورهای صنعتی مانند آمریکا ژاپن و اتحادیه اروپا تولید برخی از نانومواد (مخصوصاً نانوذرات فلزی) به دلیل پیامدهای زیست محیطی تحت نظارت شدید و گران قیمت انجام می شود. این موضوع باعث شده برخی کشورها به جای واردات از غرب به تأمین کنندگان منطقه ای مانند ایران روی بیاورند که با رعایت استانداردهای مناسب توان عرضه پایدار و سریع دارند.

بیشتر مقصدهای صادراتی ایران کشورهای همسایه مانند عراق افغانستان پاکستان ترکیه و آذربایجان هستند. این روند با توجه به هزینه پایین حمل ونقل قرابت فرهنگی و نیاز این کشورها به فناوری های میان رده قابل توجیه است. برخی کشورها مانند سوریه ونزوئلا اکوادور و کشورهای آفریقایی نیز در لیست واردکنندگان دیده می شوند. صادرات به این کشورها احتمالاً در چارچوب روابط سیاسی یا همکاری های توسعه ای انجام می شود.

انتهای پیام