موارد کاربرد اولتراسوند تراپی
فواید اولتراسوند تراپی در درمان درد
درمان گرفتگی عضلانی
فیزیوتراپی شیراز: همان‌طور که گفته شد اولتراسوند درد را کاهش می‌دهد و همچنین ناراحتی‌های عضلانی مانند و آسیب‌های ناشی از تنش و فشار را به حداقل می‌رساند. این مزایا از حرارت عمقی اولتراسوند به دست می‌آید. این حرارت فشار را از بین میبرد و درد عضلات بدن را تسکین می‌دهد.
التیام شکستگی استخوان
پزشکی مدرن از اولتراسوند درطب فیزیکی برای درمان بعضی بیماری‌ها و آسیب دیدگی‌ها مانند استفاده می‌کند. گرما و امواج اولتراسوند به جوش خوردن سریع شکستگی استخوان کمک می‌کند. استخوان شکسته در دوران جوش خوردن از نیروی تراکم اولتراسوند پیروی می‌کند.
درمان آرتروز
بهترین فیزیوتراپی شیراز: یکی دیگر از مزایای استفاده ازاولتراسوند درطب فیزیکی است. گرمای اولتراسوند و ارتعاش‌های بسیار جزئی آن سایش را در سطح مولکولی افزایش می‌دهد و تاثیر مثبتی را بر بافت به جا می‌گذارد. این فرایند و حرارت عمقی ناشی از آن به درمان آرتروز و کمک می‌کند.
درمان درد اندام خیالی
مزایای کاربرد اولتراسوند در طب فیزیکی در بسیاری از پژوهش‌ها به اثبات رسیده است. یکی از فایده‌های استفاده از اولتراسوند درطب فیزیکی درمان درد اندام خیالی است. اکثر افراد می‌دانند که چون اولتراسوند درد عضلانی را تسکین می‌دهد، برای درمان درد اندام خیالی نیز مفید خواهد بود.
فواید دیگر
دیگر مزایای اولتراسوند تراپی عبارت است از:
- درمان عارضه‌های مفصلی
- درمان آسیب‌های بافت نرم از طریق کاهش ورم
- تسریع التیام زخم‌های جراحی
- بهبود گردش خون و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها
شایع‌ترین عارضه‌های قابل درمان توسط اولتراسوند عبارت است از:
روش‌های اولتراسوند تراپی
تماس مستقیم
در روش اولتراسوندتراپی مستقیم، سر دستگاه روی پوست گذاشته می‌شود و فقط لایه نازکی از لوسیون یا ژل کوپلینگ بین پروب دستگاه و پوست وجود دارد. نکته‌ای که باید هنگام تماس مستقیم در نظر گرفت، میزان بافت نرم روی استخوان است، ناحیه‌های استخوانی بهتر به درمان جواب می‌دهد. مراحل انجام روش اولتراسوندتراپی مستقیم عبارتند از:
- استعمال مقدار زیادی از واسطه ژل کوپلینگ روی پوست تمیز خشک
- حرکت دادن مبدل (ترانسدیوسر) با الگوی چرخشی یا لمسی ضربه‌ای
- افزایش شدت مطابق سطح درمان
- هر چرخه، ضربه باید همپوشانی پنجاه درصدی با قبلی داشته باشد.
- بزرگی ناحیه درمان نباید بیشتر از دو برابر مبدل باشد.
- دستگاه را باید به آرامی حرکت داد، سرعت حرکت سر دستگاه باید حدود 4 سانتی متر در ثانیه باشد.
- مبدل باید در تماس با پوست باشد و دائماً حرکت داده شود تا بیش از حد داغ نشود و به کریستال آسیب نرسد.
تماس غیرمستقیم
چنانچه قرار دادن سر دستگاه اولتراسوند روی پوست ممکن یا مناسب نباشد، روش غیرمستقیم به کار برده می‌شود. پروب در فاصله 1 تا 0.5 سانتی متری از پوست نگه داشته می‌شود و امواج صوتی برای این فاصله کوتاه در مدیومی منتشر می‌شود و سپس به بافت می‌رسد. این روش برای بخش‌های با شکل نامنظم و برجستگی‌های استخوانی توصیه می‌شود که پوشش بافت نرم کمی دارند. همچنین از روش غیرمستقیم برای درمان ناحیه‌های کوچک با سری بزرگ استفاده می‌شود. درمان غیرمستقیم به دو روش غوطه‌وری و استفاده از کیسه آب انجام می‌شود.
درمان در حالت غوطه‌ور
مراحل انجام درمان اولتراسوند به روش غوطه‌وری عبارت است از:
- عضو را در ظرفی پر از آب از جنس پلاستیک، سرامیک، لاستیک یا فایبرگلاس قرار دهید.
- پروب اولتراسوند را نیز در آب فرو کنید و آن را در فاصله 1 تا 0.5 سانتی متری از سطح پوست نگه دارید.
در صورت امکان باید شدت را به میزان 50 % افزایش داد تا درمان تاثیر لازم را به جا بگذارد. - پروب اولتراسوند را به آهستگی روی ناحیه مورد نظر حرکت دهید، اگر حباب‌های هوا روی سر دستگاه یا ناحیه درمان جمع شده است، آنها را به سرعت از بین ببرید.
- شدت را به حداکثر مقدار تعیین شده برسانید.
نکته: اکثر دستگاه‌های اولتراسوند به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوان به ایمنی از مبدل در آب استفاده کرد.
اولتراسوند تراپی غیرمستقیم با استفاده از کیسه آب
مراحل انجام روش اولتراسوندتراپی به روش غیرمستقیم عبارت است از:
- کیسه را پر از آب کنید.
- هر دو طرف کیسه را با ژل بپوشانید.
- کیسه را روی ناحیه درمان قرار دهید.
- مبدل را روی کیسه بگذارید.
- شدت را به میزان تعیین شده برسانید.
- کیسه و آب امواج صوتی را منتشر می‌کند و به بافت زیرین می‌رساند.
اقدام‌های ضروری پس از درمان
بلافاصله پس از اتمام درمان، پروب را پاک کنید و در جای مخصوص خود قرار دهید. سپس ژل را از روی پوست بیمار پاک کنید. شدت دستگاه را روی صفر قرار دهید، تا هنگام روشن کردن دستگاه برای درمان بعدی، دستگاه یکباره روی شدت بالایی قرار نگیرد. در پایان درمان متخصص باید موضع را بررسی کند، مطمئن شود که بیمار حس ناخوشایندی در طول درمان یا پس از آن نداشته است و پاسخ را در پرونده بیمار یادداشت کند.
طریقه تاثیرگذاری اولتراسوند
امواج اولتراسوند از طریق اثر پیزوالکتریکی تولید می‌شود که به دلیل ارتعاش کریستال‌های داخل سر پروب ایجاد می‌شود. امواج اولتراسوند از پوست عبور می‌کند و بافت‌های نرم موضع را مرتعش می‌کند. این ارتعاش یا خلأزایی موضع را به طور عمقی گرم می‌کند، البته بیمار معمولاً هیچ حرارتی را حس نمی‌کند. در مواردی مانند زخم و آسیب جدید همراه با التهاب حاد، که اثر گرمایی مطلوب نیست، امواج اولتراسوند را می‌توان به صورت پالسی و نه پیوسته منتقل کرد.
موارد منع استفاده از اولتراسوند
اولتراسوند نیز مانند هر دستگاه پزشکی دیگری، اگر توسط متخصصین مجربی مانند متخصص طب فیزیکی به کار برده شود، بعید است عوارض نامطلوبی را به جا بگذارد. درهر حال عوارض احتمالی اولتراسوند عبارت است از:
- آسیب موضعی
- عفونت حاد موضعی
- ناهنجاری‌های عروقی
- آسیب‌های ناشی از قرار دادن مستقیم دستگاه روی شکم بانوان باردار
قبل از استفاده از دستگاه با متخصص طب فیزیکی یا فیزیوتراپیست مشورت کنید تا بدون آسیب زدن به خود، بیشترین فایده را از این درمان موثر ببرید.
نقاط ضعف
برخی دانشمندان بر این باوراند که اولتراسوند حس ایمنی کاذبی را در بیماران ایجاد می‌کند، چون با از بین رفتن درد، بیمار تصور می‌کند که بهبود یافته و ورزش کردن و یا فعالیت‌های معمول خود را زودتر شروع می‌کند و به این ترتیب به خود آسیب می‌زند