تجربه های ترک تریاک در کمپ
مروری بر تجربه های شخصی راههای ترک تریاک
خداوند را شاکریم که امروز مفتخرانه ایستاده ایم و چندین سال خدمت گزار عزیزانی بوده ایم که با همت و پشتکار توانسته اند خود را از دامی که تریاک برای آن ها پهن کرده است دور بکنند. در ادامه مقاله چند مورد از تجربه های اشخاصی را آورده ایم که شما دوستان با آن ها آشنا شوید و بتوانید چارچوب مناسبی برای مسیر ترک تریاک ترسیم کنید.
شما مخاطب عزیز که در حال خواندن این مطلب هستید، لطفا تجربه ی خود را در مورد مصرف و ترک تریاک با ما و دوستان دیگر در میان بگذارید تا دیگران نیز از سخنان شما بهره مند بشوند. برای کسانی که اقدام به ترک تریاک می کنند سوالات متعددی پیش می آید مثل این که: برای ترک تریاک چه بخوریم درد نکشیم و یا این که تجربه های افراد از ترک تریاک چگونه است؟
ترک به روش های مختلفی انجام می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با ترک تریاک در منزل و انواع دیگر روش ها و برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با اینکه ترک تریاک چند روز طول می کشد، نه تنها می توانید به همین صفحه در سایت کلینیک راهی به سوی نور مراجعه کنید، بلکه می توانید با مشاوران این مجموعه نیز مشورت کرده و اطلاعات لازم در رابطه با سریع ترین راه ترک تریاک را به دست آورید.
تجربه ترک شیره تریاک
یکی از دوستان نزدیک من متاسفانه از سن 21 سالگی با این حوزه آشنا شد و در دام آن گیر افتاد. زمانی که دلیلش را از او پرسیدم فقط یک چیز به من گفت: خودخواهی. او فردی مغرور بود و در دوران جوانی دوست داشت که همه چیز را تجربه کند. به عبارت دیگر به غرورش بر میخورد اگر می فهمید که یک نفر کاری را انجام داده که هنوز خودش امتحان نکرده است. به همین منوال حدود 17 سال با این بیماری (بیماری نامی است که خودش انتخاب کرده است) همراه بوده است و به نوعی با هم دوست شده بودند. سال ها بعد از مصرف تریاک رو به مصرف شیره تریاک آورده بود.
وقتی از او پرسیدم که چطور شد که قصد کردی که از دوستت خداحافظی کنی، در جواب به من گفت که این، برای او یک دوست ناباب بود. اوایل ماجرا خیلی لذت بخش بود ولی بعد از چندین سال رفاقت با تریاک، فهمید که دوستش باعث شده است خانواده اش را که همه چیز زندگی او بوده است، از دست بدهد. به همین جهت یک باره به خودش آمد و برای ترک تریاک سریعاً اقدام کرد. امروز این دوست عزیز من نزدیک به 5 سال است که به آغوش گرم خانواده اش برگشته است.
تجربه ترک تریاک در منزل
قبل از شروع سخن بدانید که ترک تریاک در منزل و بدون دریافت مشاوره و نسخه علمی از یک درمانگر امکان پذیر نیست. بدون شک می توان در خانه مصرف کننده را بستری کرد ولی سرخود نمی توان او را ترک داد. و لازم به مشاوره و تجویزات یک متخصص دارید. چه بسا که جلسات روان درمانگری نیز یکی از بخش های بسیار مهم در دوران ترک است. پس اگر قصد ترک اعتیاد در منزل را برای خود و یا عزیزان خود در سر دارید بدانید که این کار امکان پذیر است ولی باید بیمار خود را تحت نظر پزشک متخصص و روان درمانگر کمپ ترک اعتیاد تهران قرار دهید تا نتیجه ی مطلوب حاصل شود. حال تعدادی از روش های مختلف ترک اعتیاد در منزل را برای شما معرفی می کنیم تا با داشتن اطلاعات کامل تر بتوانید تصمیم صحیح تری اتخاذ کنید.
روش ترک ناگهانی: یکی از قدیمی ترین روش ترک تریاک روش ترک ناگهانی است که به آن روش ترک یابویی نیز گفته می شود. که در این روش همانطور که از اسمش مشخص است مصرف تریاک را بدون جایگزین کردن هیچ چیز و به یک باره قطع می کنند. استفاده از این روش در منزل بدون تحت نظر گذاشتن بیمار به خصوص برای افرادی که مدت زمان زیادی است که دچار اعتیاد هستند و درگیر بیماری های دیگری نیز هستند؛ می تواند بسیار خطرناک باشد و بیمار را دچار سکته قلبی، شوک، هزیان گویی و تشنج کند. در حالی که با مشورت با پزشک متخصص می توانید تمام این عوارض را کاهش دهید.
روش سنتی: این روس یکی از همگانی ترین نوع ترک اعتیاد در منزل است. در این روش شخص به صورت هفتگی و یا ماهیانه مصرف خود را کاهش می دهد تا آهسته آهسته بدن به مصرف کمتر و کمتر عادت کند تا جایی که مصرف به صفر برسد. این روش بسیار از روش قبل موثرتر و کم خطرتر است ولی امکان بازگشت در آن وجود دارد. در این روش هم بهتر است با پزشک در ارتباط باشید ولی مهمترین بخش در این روش ارتباط بلند مدت و موثر با روان درمانگر است تا شخص مصرف کننده بتواند از نظر روانی با ترک کنار امده و وسوسه به مصرف دوباره نشود.
ترک با دارو: یکی از روش های ترک اعتیاد در منزل ترک به کمک دارو است که یکی از اصلی ترین و اثرگذارترین دارو که عموما برای ترک مورد استفاده قرار می گیرد متادون است که به صورت تزریقی، قرص و شربت موجود بوده و مصرف می شود. البته توجه داشته باشید که در این روش حتما باید با متخصص در ارتباط باشید و برای میزان و روش موثر مصرف متادون نسخه و مشاوره دریافت کنید چرا که استفاده اشتباه از متادون خود می تواند باعث اعتیاد به این ماده شود و عوارض جبران ناپذیری را در پی داشته باشید.
تجربه ترک اعتیاد
ترک اعتیاد تجربه ای است که بسیاری از افراد مصرف کننده با آن مواجه شده اند و بعضی از افراد ترک کننده پس از قطع مصرف دیگر به سراغ مواد مخدر نرفته اند و بعضی از افراد دیگر هم متاسفانه دوباره به اعتیاد دچار شده اند. همه افرادی که اقدام به ترک اعتیاد کرده اند، بر این باور هستند که ترک کردن اعتیاد یک کار بسیار شیرین است که اگرچه شاید در زمان ترک متادون، افراد با سختی هایی مواجه شوند؛ اما به هر حال تجربه ترک کردن اعتیاد آنقدر شیرین است که به امتحان کردنش می ارزد!
روش های ترک اعتیاد
در کشورهای مختلف روش های متفاوتی برای ترک کردن اعتیاد وجود دارد. بعضی از افراد سعی دارند که در خانه های خودشان اقدام به ترک کنند و بعضی از افراد هم با روش های غیر اصولی و مصرف بعضی از داروها سعی در ترک کردن اعتیاد دارند! این در حالی است که بهترین روش برای ترک اعتیاد مراجعه به یک کلینیک ترک اعتیاد است که افراد بتوانند با یک روش اصولی اقدام به ترک الکل کردن اعتیاد کنند.
بر پایه آنچه كه توضیح داده شد بیماری اعتیاد را باید از چند دیدگاه و از نظر عوامل گوناگون وعوارض آن مورد بررسی قرار داد :
1- عوامل روانی
2- عوامل جسمی
3- عوامل خانوادگی
4- عوامل اجتماعی
5- عوامل اقتصادی
6- عوامل سیاسی
1- عوامل روانی
بیشتر معتادین دچار نوعی مشكل و یا اختلال روانی هستند و به دلیل همین اختلال به اعتیاد روی آورده و وابستگی روانی به مواد مخدر در آنان به وجود می آید . چون استفاده از مواد مخدر موجب می گردد كه تا حدودی و به طور موقت اختلال روانی آنان فروكش كرده و یا به قول خودشان تخدیر شده و درد روانی آنان تسكین یابد . اما در صورت عدم دسترسی و یا عدم استفاده از ماده مخدر ، اختلال روانی آنان آشكارتر می شود. این همان نكته مهمی است كه در درمان بیماران معتاد مورد توجه و نظر روان پزشكان است .
دانستن این نكته كه چه نوع اختلال روانی عامل اولیه رویكرد فرد به استفاده از مواد مخدر می گردد كار چندان مشكلی نیست . با مروری بر روند زندگی گذشته بیمار معتاد از دوران كودكی به بعد ، چگونگی رشد روانی جسمی وی ، نوع بافت خانواده ، بررسی مشكلات روانی – شخصیتی – اجتماعی – اقتصادی افراد خانواده ، چگونگی محیط اجتماعی ، شرایط زیستی و … می توان نوع اختلال و یا اختلالات روانی را مشخص و درمان های لازم روان پزشكی را آغاز نمود . در صورتی كه معتاد و یا در صورت لزوم خانواده وی تحت درمان های ضروری روان پزشكی قرار نگیرند و به سفارش های روان پزشك معالج عمل نكنند ، موفق به ترك و درمان اعتیاد نخواهند شد .
2- عوامل جسمی
علاوه بر وابستگی روانی به مواد مخدر ، وابستگی جسمی نیز عامل مهم دیگری است كه در ترك اعتیاد و درمان بیمار معتاد ، جایگاه خاص درمانی خود را دارد . هنگامی كه وابستگی جسمی به وجود آید و در صورت عدم دسترسی فرد معتاد به ماده مخدر، علایمی در وی بروز می نماید كه او برای جلوگیری و رهایی از آن علایم با هر ترفندی سعی می نماید كه ماده مخدر مورد نیاز خود را تهیه و از آن استفاده نماید . متأسفانه در چنین حالت روانی – جسمی است كه بیمار معتاد ممكن است به هر كار خلافی دست بزند تا بتواند ماده مخدر را تهیه نماید واین رفتارهای خلاف اخلاق و قانون است كه بسیاری از خانواده ها و دیگر افراد جامعه را درگیر مشكلات اقتصادی ، رفتاری و اخلاقی معتادین نموده است . تكرار چنین اعمال و رفتارهای خلاف قانون و ضد اجتماعی موجب می گردد كه معتاد ، روز به روز از نظر روانی و اخلاقی ، بسیاری از خصوصیات و صفات خوب و انسانی را از دست بدهد و در نهایت به فردی خلاف كار و بی احساس مبدل گردد.
برای درمان عوارض جسمی ناشی از ترك اعتیاد ، روش های گوناگون درمانی وجود دارد كه بیمار بتواند با استفاده از داروهای تجویز شده توسط روان پزشك معالج ، این مرحله ترك اعتیاد را به شكلی بگذراند كه عوارض جسمی كمتری داشته و بتواند دوره بحرانی ترك را راحت تر بگذراند .
بارزترین علایم جسمی ناشی از ترك ماده مخدر ( و یا در صورتی كه بیمار معتاد نتواند به ماده مخدر دسترسی یابد ) عبارت اند از: دردهای شدید عضلانی كه فرد را بی قرار و پرخاشگر می نماید ، دل پیچه های شدید توأم با بیرون روی ، تهوع ، استفراغ ، عرق كردن، بی خوابی و ….
3- عوامل خانوادگی
عوامل خانوادگی مانند : عدم توجه مادر و پدر به چگونگی تربیت فرزندان ، نبودن نظارت های لازم و ضروری از جهات رفتاری، عدم توجه به رشد روانی و سالم فرزندان ، نبودن فضای آرام و شاد خانوادگی ، وجود رابطه های بیمارگونه بین پدر و مادر و فرزندان ، اعتیاد پدر و یا مادر ، كمبودهای عاطفی فرزندان و بسیاری از عوامل دیگر در اعتیاد فرزند یا فرزندان نقش دارند. به همین دلایل است كه در درمان اعتیاد فردی از افراد خانواده ، تمامی افراد خانواده باید مورد بررسی های لازم روان پزشكی قرار گیرند.
علاوه بر جلسات روان درمانی خواه قبل از ترك و خصوصاً بعد از ترك و درمان كه برای بیمار معتاد توصیه می شود ، گاهی ضروری به نظر می رسد كه جلسات روان درمانی ، برای افراد خانواده به صورت گروهی و یا انفرادی در نظر گرفته شود و اگر فردی از افراد خانواده دچار نوعی اختلال روانی باشد ، وی نیز درمان گردد. بنابراین در ترك و درمان بیمار معتاد ، همه افراد خانواده باید همیاری و همكاری لازم را با روان پزشك معالج بنمایند . در غیر این صورت نمی توان انتظار داشت كه فرد معتاد در ترك و درمان موفق گردد.
4- عوامل اجتماعی
یعنی محیط و جامعه ای كه فرد معتاد در آن زندگی می كند ، كوچه ، محله ، شهر، همسایه ها ، دوستان ، افراد فامیل و … در اعتیاد نقش دارند.
در بعضی محله ها مواد مخدر راحت تر و بیشتر در اختیار معتادین قرار می گیرد و نابسامانی خاصی از جهات اجتماعی ، قانونی، رفتاری ، اخلاقی ، اقتصادی و … در چنین محله هایی وجود دارد . بنابراین خانواده ها باید از وجود چنین محله هایی آگاهی داشته باشند تا اگر به هر دلیلی خانواده ناچار به زندگی در چنین محله هایی است ، بیش از حد مراقب و مواظب فرزندان و افراد خانواده خود باشند و اگر محل زندگی خارج از چنین محله هایی است فرزندان خود را از رفت و آمد به چنین محله هایی منع نماید .
فرد معتادی كه با هر روش درمانی موفق به ترك اعتیاد خود شده است و مرحله درمانی خود را می گذراند باید به این نكته توجه نماید كه حضور در محله های آلوده ، ادامه ارتباط با دوستان معتاد و یا افرادی كه در خرید و فروش مواد مخدر دست دارند ممكن است باعث گردد كه او مجدداً به دامن اعتیاد كشانده شود .
5- عوامل اقتصادی
اگر شنیده می شود كه مدت زمان زیادی است كه مبارزه جهانی با قاچاقچیان مواد مخدر و تلاش جهانی در درمان معتادین به عمل می آید ، به این دلیل است كه اعتیاد بلای خانمانسوزی است كه نه تنها فرد معتاد را سربار جامعه می نماید و جسم و جان او را نابود می سازد بلكه از جهات اقتصادی ، فقر جبران ناپذیری را متوجه خود فرد معتاد و خانواده وی می نماید كه نتیجه آن فلاكت و بدبختی است . به این دلایل است كه توصیه می گردد بیماران معتاد هر چه زودتر و سریع تر برای ترك و درمان اعتیاد خود اقدام نمایند تا از این بلای نابود كننده انسانیت نجات یابند . اگر با دقت بیشتری به اعتیاد و پیامدهای آن نگاه كنیم متوجه می شویم كه خسارت های مادی كه روزانه و به تدریج به اقتصاد فرد معتاد ، خانواده وی و جامعه وارد می شود خیلی بیشتر از هزینه کمپ ترک اعتیاد ناچیزی است كه برای ترك و درمان بیماری اعتیاد خرج می شود.
نكته مهم دیگر این است كه فرد معتاد آنگاه كه دچار فقر اقتصادی می گردد ، اگر به عضویت گروه قاچاقچیان در نیاید برای این كه بتواند ترک اعتیاد پول مورد نیاز خود را برای خرید مواد مخدر به دست آورد ، متأسفانه خود عامل خرید و فروش موادمخدر می شود و سعی می نماید افراد بیشتری را معتاد نماید تا درآمد بیشتری داشته باشد . شاید یكی از دلایلی كه بسیار توصیه می شود مردم از افراد معتاد دوری كنند همین عامل معتاد كردن دیگران است .
6- عوامل سیاسی
در گذشته ، و به احتمال زیاد در حال حاضر نیز ، یكی از جنبه های سیاست های استعماری و استثماری بر این پایه قرار داشت تا بتواند با شیوع اعتیاد و با پیامدهای بازدارنده ای كه در اعتیاد وجود دارد مردم یك جامعه را از پیشرفت های علمی – اجتماعی – اقتصادی – سیاسی و … محروم نمایند . در حال حاضر چنین سیاستی توسط گروه های قوی قاچاقچی در سطح جهانی انجام می پذیرد و در هر كشوری عوامل نادان و خیانتكاری وجود دارند كه برای كسب درآمد و سرمایه های كلان ، به شیوع اعتیاد و افزایش معتادین مبادرت می ورزند . قاچاقچیان مواد مخدر و مواد روان افزا یا روان گردان نه تنها هیچ گونه حس انسانی و ملی ندارند بلكه در نوع خود قاتلانی هستند كه آگاهانه باعث نابودی انگیزه های مفید و مثبت انسان ها و درنهایت مرگ تدریجی افراد یك جامعه خصوصاً جوانان می گردند.
برخلاف بعضی از باورهای رایج در بین مردم، مصرف الکل یکی از روش های مصرف دخانیات است که قطعا در بدن فرد مصرف کننده اعتیاد ایجاد می کند. با توجه به اعتیاد ایجاد شده ناشی از مصرف الکل و در عین حال عوارض مختلف الکل، افرادی که قصد ترک الکل را دارند، می بایست که حتما زیر نظر پزشکان اقدام به ترک الکل کنند.
با توجه به عوارض بلند مدتی که مصرف مواد مخدر در بدن ما انسان ها ایجاد می کند، همواره پزشکان توصیه می کنند که افراد مصرف کننده هر چه سریع تر اقدام به ترک مواد مخدر کنند تا از مشکلات و بیماری های مختلفی که در سال های آینده برای آن ها پیش می آیند، جلوگیری کنند؛ اما متاسفانه بعضی از افراد معتاد به این توصیه ها توجهی نمی کنند و به مصرف مواد مخدر ادامه می دهند.
روش های ترك اعتیاد و درمان بیماران معتاد به مواد مخدر:
تاكنون روش های گوناگونی برای ترك و درمان بیماران معتاد به كار گرفته شده است كه به اختصار به ذكر چگونگی انجام روش ها پرداخته می شود :
1 . روش كم كردن تدریجی ماده مخدر:
در این روش بیمار معتاد می تواند با یك برنامه ریزی منظم و دقیق و با اراده ای قوی و محكم ، روزانه از ماده مخدری كه استفاده می نماید كم كند تا آن را در مدت 2 تا 3 هفته به صفر برساند . در این روش بیمار نیاز دارد كه زیر نظر روان پزشك معالج از داروهای تجویز شده استفاده نماید . داروهای تجویز شده اغلب داروهایی است كه در رشته روان پزشكی به كار برده می شود و موجب می گردد كه علایم وابستگی روانی و جسمی بیمار معتاد به آن میزان كاهش یابد كه فرد معتاد احساس نیاز به ماده مخدر نداشته باشد . از خصوصیات این روش این است كه فرد می تواند به فعالیت های روزمره خود بپردازد .
2- روش استفاده از داروهای ترك اعتیاد به طور سرپایی :
در این روش فرد معتاد توسط پزشك ، درمان خود را شروع می نماید و داروهایی برای وی تجویز می شود كه شامل داروهای اعصاب و داروهایی است كه ماده مخدر نیستند ، اما اثراتی شبیه ماده مخدر دارند . در این روش به بیمار توصیه می شود كه به هیچ عنوان از ماده مخدر استفاده ننماید . اثرات درمانی داروهای تجویز شده و این كه به چه میزان باید تجویز گردد بستگی به نوع ماده مخدر مصرفی و مقدار آن دارد . در این روش اغلب توصیه می گردد كه بیمار معتاد به مدت چند روز تا یك هفته در منزل استراحت نموده و بعد به كارهای روزمره خود بپردازد .
3. روش استفاده از داروهای ترك اعتیاد با بستری شدن در بیمارستان :
این روش مانند روش دوم است . با این تفاوت كه فرد معتاد در بیمارستان بستری می گردد و كلیه امور درمانی با نظارت پزشك معالج انجام می شود .از امتیازات این روش این است كه بیمار معتاد از نزدیك مورد مراقبت های لازم پزشكی و پرستاری قراردارد و چون در بیمارستان بستری است دسترسی او به مواد مخدر بسیار كم و یا غیر ممكن است و اگر گاهی بیمار نیاز به داروهای خاص خوراكی و یا تزریقی داشته باشد ، این داروها به راحتی در بیمارستان به وی داده شده و یا تزریق می گردد و لذا هرگونه علایم ناشی از ترك ، خواه روانی و یا جسمی ، سریع تر درمان می گردد .
توضیحات لازم :
الف : در گذشته ی نه چندان دور ، داروی ترك اعتیاد در مراكز مخصوص و با یك برنامه منظم روزانه به معتادان داده می شد و روش های درمانی گوناگون غیر دارویی نیز به كار گرفته می شد. در حال حاضر مسئولان در تلاش اند كه بتوانند از همان روش های گذشته و داروهای خاص استفاده كرده و به درمان بیماران معتاد همت گمارند .
ب : متأسفانه در حال حاضر انواع و اقسام داروهای ترك اعتیاد در بازار وجود دارد كه برای ترك اعتیاد به فروش می رسد. از محتویات و یا تركیـبات چنین داروهایی كمتر كسی اطلاع دارد . در مورد این داروها می توان چنین اظهار نظر نمود كه محتویات این داروها اكثراً تركیبی از مواد مخدر است . دیده شده است كه بسیاری از معتادین كه از این تركیبات استفاده می نمایند به این داروها معتاد می گردند .
ج : بنابر این اگر بیماران معتاد از این داروها استفاده نمایند نه تنها نباید انتظار ترك و درمان مورد اطمینان را داشته باشند بلكه ممكن است به این داروها معتاد گردند . به عنوان مثال اگر هر فرد عادی بتواند یك عمل جراحی را انجام دهد می توان انتظار داشت كه هر فردی نیز در ترك و درمان اعتیاد همانند یك پزشك متخصص عمل نموده و موفق گردد.
د : از تبلیغاتی كه اخیراً در مورد ترك و درمان اعتیاد می شود ، استفاده از اشعه لیزر است كه ابهامات زیادی را در بر داشته و دارد كه چگونه اشعه لیزر می تواند مشكلات روانی و جسمی بیماران معتاد را درمان كنند؟
واقعیت‌های زندگی در کمپ‌های ترک اعتیاد
« معتادان جنایتکار نیستند، بلکه قربانی شرایط هستند. آنان در دام بیماری خطرناکی به نام اعتیاد گرفتار شدند و برای نجات از آن نیازمند کمک به معنای واقعی و به دور از خشونت با اتخاذ شیوه‌های رفتاری و درمانی در چارچوب علمی هستند؛ چیزی که در کمپ‌های ترک اعتیاد تهران کمیاب است».
این جملات را یک جوان رهایی یافته از اعتیاد می گوید؛ کسی که بیش از ۱۰ بار سابقه حضور در کمپ های متعدد ترک اعتیاد را دارد. محمدعلی اهل شهرستان جویبار است. سه سال پیش موفق به ترک اعتیاد شد و اکنون شاغل است . وقتی به گذشته اش نگاه می کند به این نتیجه می رسد که یکی از عوامل مهم طولانی شدن دوره اعتیادش نوع برخوردهایی است که در کمپ های اعتیاد با او می شد.
می گوید : بار اول که خانواده مرا به کمپ ترک اعتیاد سپردند اصلا به فکر ترک نبودم. کمپ برایم تبدیل به اسارتگاه شده بود و واقعا هم با من مثل اسیر برخورد می کردند. اندک احساس غرورم را در من شکستند. وقتی یک ماه را تمام کردم و بیرون آمدم ، حالا یک درد دیگر به مجموعه دردهایی که مرا به اعتیاد کشانده بود ، اضافه شده بود. برخوردی که در کمپ با من شده بود این احساس را در من تقویت کرد که یک تکه آشغال بیشتر نیستم. این فکر آزارم می داد و نمی توانستم با آن کنار بیایم. بار دیگر به اعتیاد روی آوردم و این بار بیشتر مصرف می کردم تا فکر تحقیر دوران کمپ سراغم نیاید.
محمدعلی در طول بیش از یک ساعتی که صحبت می کند ، حتی یک جمله مثبت در باره کمپ هایی که تجربه کرده بود بر زبان نمی آورد. اول فکر کردم آنچه می گوید تجربه اش از کمپ های غیرمجاز است که تعدادش در تهران کم نیست و هیچ نظارتی هم بر آنها وجود ندارد ، ولی تاکید می کند که در باره نوع مجاز حرف می زند و ادامه می دهد : درست است که بازدید از کمپ، محسوس و نامحسوس صورت می‌گیرد ، اما در این مکان‌ها باید نظارت دائمی و همه‌جانبه باشد، چون برخی افرادی که در این مراکز کار می‌کنند، گاه برای کنترل اوضاع حتی به زور متوسل می‌شوند.
چگونه ممکن است در کمپ هایی که نظارت بر آنها صورت می گیرد ، چارچوب های استاندارد رعایت نشود؟ چه اتفاقی رخ می دهد که فرد معتاد وقتی با خشونت یا کمبود در کمپ مواجه می شود آن را به بازرسان گزارش نکند ؟ محمدعلی پاسخ این پرسش ها اینگونه می دهد : « از آنجا که فرد بیمار دارای اعتیاد در وضعیت شکننده روحی و جسمانی قرار دارد و فاقد اعتماد به نفس کافی است ، بویژه این که بیشترشان با اجبار خانواده به کمپ آورده می شوند ، خود را مستحق آن می‌دانند که تحقیر شوند. رفتارهای آزار دهنده و تحقیر کننده برایشان عادی است و به همین دلیل هم در بازرسی‌ها چیزی نمی گویند.
محمدعلی سال ۹۷ در یکی از کمپ های ترک اعتیاد درمان شد و اکنون با گذشته سه سال همچنان پاک است. او که وارد دهه ۵۰ زندگیش شده ، ۱۵ سال به تریاک اعتیاد داشت. چند سالی زمان نیاز بود تا اعضای خانواده از جمله همسرش بفهمند که معتاد است. از زمانی که پی به اعتیادش بردند ، تنها چاره کار را در سپردنش به کمپ ترک اعتیاد دیدند. پس از این که ۱۰ بار کمپ های مختلف را تجربه کرد ، بار یازدهم موفق به ترک شد و اکنون در کارگاه سورتینگ مرکبات در جویبار کار می کند.
پرسشم را در باره این که چگونه بار یازدهم در کمپ موفق به ترک اعتیاد شد ، اینگونه پاسخ می دهد : این بار خودم خواسته بودم در حالی که دفعات قبل با اجبار به کمپ می رفتم. قبل از این که آخرین بار به کمپ بروم ، نگاهی به زندگیم کردم . دیدم هیچ چیزی برایم باقی نمانده است. زندگیم در فقر و فلاکت می گذشت. همه اینها شاید برایم قابل تحمل بود ولی یک چیز دیگر برایم قابل تحمل نبود. نمی دانم چرا تا قبل از این مرحله به این موضوع فکر نکرده بودم. یک روز وقتی همسرم از سر کار شالیزاری برگشت ، نگاهش کردم .
دیدم خستگی از سر و صورتش می بارد. به دستانش نگاه کردم که تازه گل و لای شالیزار را شسته بود. از خودم بدم آمد. دستانش چروکیده و زمخت شده بود. دلم به درد آمد و انگار یک ندایی از درون به من نهیب زد که اگر به خودت رحم نمی کنی ، به این زن رحم کن. اشک در چشمانم جمع شد. دلم می خواست سرم را به دیوار بکوبم تا متلاشی شود. آن شب خوابم نبرد. صبح خودم را به کمپ رساندم و عهد کردم این بار آخری باشد که با کمپ می روم و همینگونه هم شد.
محمدعلی که اکنون در کنار شغلش در سورتینگ مرکبات ، به عنوان مشوق ترک اعتیاد در منطقه لاریم جویبار فعالیت دارد ، هر از گاهی به کمپ‌های ترک اعتیاد در نقاط مختلف استان تهران می رود و به همین دلیل هم اطلاعاتش از این کمپ ها جزیی و زیاد است. می گوید : وضعیت کمپ ها اصلا برای ترک اعتیاد بویژه برای جوانان و نوجوانان مناسب نیست و هیچ تغییری در آنها طی چند سال گذشته ایجاد نشده است. اولین مشکلی که پیش از همه در این کمپ‌ها محسوس است ، مشکل کمبود غذا است.
او که تجربه کمبود و بی کیفیت بودن غذا در کمپ ها را تجربه کرده ، ادامه می دهد : با وجود این که در بسیاری از این مراکز ماهانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از فرد معتاد یا خانواده‌اش وجه دریافت می‌شود و همچنین خیران زیادی هم با پرداخت‌های نقدی و غیرنقدی به کمک مدیران این کمپ‌ها می‌آیند ، اما غذا به اندازه کافی در این مراکز یافت نمی‌شود و به نوعی غذای معتادان در وعده‌های غذایی صبحانه، ناهار و شام، نان و کمی پنیر و یا یک ملاقه عدسی بیشتر نیست و به هیچ عنوان از نظر تغذیه به معتادان رسیدگی نمی‌شود و حتی غذاهایی که به آنان می‌دهند زیاد کیفیت ندارد و به نوعی از سر اجبار لب به این غذاها می‌زنند.
دومین مشکل از نظر محمدعلی در کمپ های ترک اعتیاد عدم توجه به درد کشنده ای است که معتاد در روزهای نخست می کشد. می گوید : با وجود این که در زمان ترک اعتیاد، معتاد درد بسیاری را در استخوان‌های بدنش احساس می‌کند ، اما هیچکس در این کمپ‌ها به آدم‌های بیمار توجه ندارد و به جای آنکه صحبت‌های دلگرم کننده‌ای بشنود در برخی مواقع با عصبانیت و با تندی با آنها برخورد می‌شود. حتی امکانات اولیه ای مانند دوش آب گرم و یا سرویس بهداشتی مناسب در کمپ ها وجود ندارد. در واقع معتاد در این کمپ ها به عنوان بیمار مورد توجه قرار نمی گیرد بلکه به عنوان رانده شده و سرباری با او برخورد می شود و به همین دلیل هم اگر کسی پررویی کند ، فحش هم می شنود.
سومین مشکل از نگاه این نجات یافته از اعتیاد ، معتاد سازی برخی از افراد با دادن قرص بدون نظارت پزشک است. محمدعلی توضیح می دهد : در مراکز ترک اعتیاد تهران باید دادن قرص‌های مُسکن یا قرص متادون ممنوع باشد ، اما در برخی از این مراکز قرص به معتاد می‌دهند تا از شرش خلاص شوند. نتیجه این می شود که بعد از مدتی فرد معتاد نه تنها ترک نمی‌کند بلکه به متادون اعتیاد پیدا می کند. حتی گاهی اینگونه کارها توجیه هم می شود. مثلا می گویند متادون بخوری بهتر از این است که تریاک بکشی چون هم ضررش کمتر است و هم هزینه کمتری می برد. یا به فرد می گویند تو با سرعت نمی توانی ترک کنی و بهتر است قرص مصرف کنی و بعدا کم کم کنار بگذاری .
مشکل بعدی که محمدعلی روی آن انگشت می گذارد ، نبود روان شناس در کمپ ها و به کارگیری معتادان ترک کرده به عنوان مشاور است. می گوید : نبود روانشناس در این مراکز سبب می شود تا با خشونت معتادان کنترل شوند. وقتی کنترل کمپ با عصبانیت برخی معتادان تازه وارد دچار مشکل می شود، دیگر کمک زبانی مشاوران دارای تجربه ترک اعتیاد به کار نمی آید و از این به بعد این خشونت است که کنترل را باز می گرداند.
خشونت در ترک اعتیاد معنا ندارد
آنچه محمدعلی در باره کمپ های اعتیاد می گوید ، مورد تایید بسیاری از افرادی است که تجربه رفتن به این مکان ها را دارند. برخی از افراد حتی ادعای ورود موادمخدر به داخل کمپ را هم مطرح صحبت می کنند. یا رشوه دادن و بیرون رفتن از کمپ برای مصرف موادمخدر هم ادعای دیگری است که توسط برخی از معتادان دارای تجربه کمپ مطرح شده است. البته هیچ یک از این ادعاها قابل تایید یا تکذیب نیست. کمبود غذا ، نبود روان شناس ، توسل به خشونت و دادن قرص متادون یا مشابه آن تقریبا تجربه مشترک بسیاری از افرادی است که تجربه کمپ های اعتیاد را دارند.
دکتر شقایق ملک زاده، روانشناس و مشاور خانواده ضمن تاکید بر این که ترک اعتیاد یک پروسه علمی و پزشکی است که باید حتما مورد توجه قرار گیرد ، می‌گوید : به هیچ عنوان اتخاذ رویکردهای تجربی و سنتی و اعمال خشونت در ترک اعتیاد، کارساز نیست بلکه باید روش های روزامد را در مراکز و کمپ‌های ترک اعتیاد لحاظ کرد.
وی تصریح کرد: افرادی که به دام اعتیاد گرفتار می شوند به طور عمده با مشکلات رفتاری و شخصیتی مواجه هستند و به هیچ عنوان اعمال رفتارهای خشونتی در کمپ نه تنها کمکی به درمانشان نمی کند ، بلکه اعتماد به نفس اندک این افراد بیمار هم سرکوب می‌شود و بعد از رهایی از زندگی موقت مراکز ترک اعتیاد، شاید مشکلات دیگری بعدها برایشان به‌وجود آید.
ملک زاده گفت : نگهداری از فرد معتاد مانند نگهداری نوزاد حساس است و باید در زمان ترک و بعد از ترک تا سال های سال با ملاطفت و مدیریت با او رفتار شود. شاید لازم باشد حتی میزان پولی که در جیبش وجود دارد ، مدیریت شود و به صورت مستمر و مداوم در کلاس‌های روان شناسی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی دوره بگذراند ، اما متاسفانه در کمپ‌های ترک اعتیاد تهران این شرایط وجود ندارد.
این روان شناس و مشاور خانواده تصریح کرد: برخوردهای خشن آسیب‌های بیشتر روانی را در پی دارد و به افزایش قدرت اعتیاد منجر می‌شود. باید نظارت ها از مراکز کمپ اعتیاد استان افزایش یابد تا شاهد برخورد قهرآمیز با بیمار حتی به صورت موردی هم نباشیم.
لزوم اداره علمی کمپ‌های ترک اعتیاد
در کنار پرهیز از رفتارهای خشن در نگهداری و درمان معتادان در کمپ‌های ترک اعتیاد، روانشناسان معتقدند باید با رویکردهای علمی و رفع مشکلات زیرساختی، برای فردی که با اراده خود برای درمان بیماری اعتیاد خود به کمپ می روند ، اقدام شود.
دکتر مرجانه صبوری، روانشناس و مشاور خانواده گفت : بهره‌گیری از ظرفیت افرادی که تجربه ترک اعتیاد را دارند بسیار ارزشمند است ، اما نباید در این مراکز مدیریت کار را به آنان سپرد چرا که این افراد از مبانی علمی و پژوهشی رفتار با معتادان چندان اطلاعاتی ندارند و باوجود تاثیرگذاری موقت در ترک اعتیاد ، در بلندمدت به خاطر بلد نبودن مهارت‌های گفتاردرمانی، فرد را به سمت اعتیاد دوباره سوق می دهند.
وی افزود : این افراد باتجربه در ترک اعتیاد تنها می‌توانند با تقویت جنبه‌های حمایتی و هدایتی، روند درمان را تسهیل کنند اما به طور قطع باید متخصصان در مراکز ترک اعتیاد فعالیت داشته باشند.
صبوری گفت : با گروهی که در فضای مجازی با تلاش برخی از مشاوران و روانشناسان و همچنین افرادی که اکنون از بیماری اعتیاد در تهران رهایی یافتند، به صورت ماهانه جلساتی را برگزار کنیم و متاسفانه بسیاری از کمپ‌های ترک اعتیاد در تهران با مشکلات فراوانی از نظر فقر زیرساختی تا نیروی انسانی کاربلد مواجه هستند.
این روانشناس خاطر نشان کرد: به هیچ عنوان از نظر تغذیه، محل نگهداری و همچنین رفتاری با معتادان درکمپ‌های تهران اقدام مناسبی صورت نمی گیرد.
وی، اعتیاد را مانند بسیاری از بیماری‌های روانی و جسمی دنباله دار دانست که حتی پس از ترک نیز فرد به‌ظاهر بهبودیافته را رها نمی‌کند و تاکید کرد: از همین رو ضروری است که در این مراکز کارشناسان و خُبرگان فعالیت داشته باشند و تحقیقات نشان می‌دهد که از مجموع ۵۰ هزار نفری که در ۶ سال اخیر در مراکز ترک اعتیاد تهران درمان شدند حدود ۷۵ درصد آنها دوباره به سمت مصرف مواد مخدر بازگشتند و دلیل این موضوع هم اداره سنتی این کمپ ها و فقدان رویکردهای علمی در این مراکز است.
جای خالی نظارت‌ها
از سوی دیگر باوجود مشکلات ریز و درشتی که در کمپ‌های ترک اعتیاد استان تهران وجود دارد اما بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران از نبود نظارت بر این مراکز گلایه دارند و معتقدند کمپ‌های ترک اعتیاد به شرطی می‌توانند موثر باشند که تحت نظارت جدی قرار گیرند.
عضو هیات علمی گروه روانشانسی و مشاوره دانشگاه تهران گفت : آنچه که نگرانی از فعالیت برخی مراکز ترک اعتیاد را حساس می‌کند شیوه رفتاری و درمانی، به کار گیری روش های غیرقابل قبول برای ترک، رفتارهای نامتعارف و حتی گاهی غیرانسانی در برخی از این کمپ‌ها است که ضرورت ساماندهی آنها را گوشزد می کند.
دکتر تورج عباسی افزود: کمپ درمانی ترک اعتیاد بر اساس قوانین و مقررات می‌بایست دارای مجوز فعالیت، مسوول فنی، مددکار، پزشک و امکانات مورد نیاز درمانی دیگر باشد و پروتکل درمانی را نیز رعایت کند اما عده‌ای این کمپ‌ها را در تهران فقط منبع درآمدی برای خود می‌دانند.
وی تصریح کرد: درمان اعتیاد چندوجهی است و ترک مصرف مواد به‌تنهایی برای درمان کامل و کافی نیست و باید کیفیت نحوه رسیدگی به این معتادان باجدیت بررسی و واکاوی شود و مسوولان در این ارتباطات حساسیت به خرج دهند و بهزیستی به عنوان متولی این حوزه دغدغه‌مند باشد.
عباسی خاطر نشان کرد: در کنار ترک اعتیاد باید با رفع موانع اداری و اجرای طرح‌های قانونی مواردی همچون دغدغه اشتغال، حمایت‌های عاطفی و روانی، رفع مشکلات اقتصادی، آموزش مهارت‌های زندگی و مهارت‌های اجتماعی و پذیرش فرد از سوی خانواده و جامعه هم صورت پذیرید و اگر این رویه‌ها اجرا نشود به معنای آن است که ورود و خروج فرد به عنوان معتاد و سالم از مراکز ترک اعتیاد، تنها برای درآمدزایی متولی بوده و هیچ محصول دیگری نخواهد داشت و به تبع فرد معتاد هم بعد از مدتی دوباره به اعتیاد گرایش پیدا خواهد کرد.
مسوولان چه می‌گویند؟
به باور کارشناسان دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران، سهل انگاری در اجرای قوانین بالادستی باعث ایجاد مشکلات مختلف در کمپ‌های ترک اعتیاد است و نظارت‌ها در این بخش باید تقویت شود.
عباس بندی کارشناس آسیب‌های اجتماعی استانداری تهران معتقد است ؛ مراکزی که اصول حرفه‌ای نگهداری بیمارانی را که به اعتیاد مبتلا شده‌اند رعایت نمی‌کنند باید در کمترین زمان ممکن پلمب شوند و باید مسوولان بهزیستی سختگیری‌ها در این بخش را به جد افزایش دهند.
وی تصریح کرد: در کنار این که بسیاری از متولیان این کمپ‌ها مباحث فنی برخورد با بیمار را رعایت نمی‌کنند بلکه در برخی موارد مشاهده می‌شود که با معتادان با ضرب و شتم برخورد می‌شود که این رویه ها به هیچ عنوان عقلانی و کارشناسی نیست.
کارشناس دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران گفت : مراکز و کمپ‌های ترک اعتیاد به مثابه بیمارستان است و باید از مسوولان امر سووال کرد که آیا می‌شود یک بیمارستان دولتی یا خصوصی را بیمارانی که درمان شدند ، مدیریت کنند؟ بنابرین مراکز ترک اعتیاد را هم باید پزشکان، متخصصان مدیریت کنند تا نتیجه برنامه‌ریزی‌های انجام شده مطلوب شود.
بندی اضافه کرد: درست است که بازدید از کمپ‌ها، محسوس و نامحسوس صورت می‌گیرد اما این بازدید ها نباید از سر ادای تکلیف باشد بلکه باید الزام‌آور شود.
کارشناس آسیب‌های اجتماعی استانداری تهران گفت: آنچه که هم‌اکنون اهمیت دارد، ایجاد تغییر در ساختاری است که می‌تواند اعتماد به درمان در کمپ‌های ترک اعتیاد را از بین ببرد بنابرین حضور متخصصان، دگرگونی در ساختارهای مدیریتی و ایجاد زمینه برای سرکشی‌های دائمی در این راستا ضروری است.
بررسی می‌کنیم
مدیرکل بهزیستی تهران هم گفت : تمامی موضوعات مطرح شده را پیگیری می‌کنیم و باوجود این که مشکلات زیرساختی در کمپ‌های ترک اعتیاد استان وجود دارد اما باجدیت برای ریشه کنی اعتیاد در جامعه در تلاش هستیم.
دکتر فرزاد گوهردهی اضافه کرد: به طور متوسط در هر دوره یک تا سه ماهه حدود ۹ هزار نفر در ۶۰ مرکز ترک اعتیاد تهران حضور دارند که باتوجه به کمبود اعتبارات دولتی، به تبع فقر زیرساختی و نیروی انسانی هم در این مراکز وجود دارد.
وی ادامه داد: باید در سطح کلان برای ساماندهی کمپ‌های ترک اعتیاد در نقاط مختلف کشور تدبیر شود و هر نگاه مطلوبی که به مراکز مختلف آموزشی و بهداشتی وجود دارد، به کمپ‌های ترک اعتیاد هم شود.
مدیرکل بهزیستی تهران تصریح کرد: کمپ‌های ترک اعتیاد موظف به اجرای برنامه‌های راهبردی و رفع مشکلات زیرساختی با هدف حفظ کرامت و احترام بیماران و معتادان هستند و به طور قطع کمپ‌هایی که شاکی خصوصی داشته باشد با پیگیری و بررسی‌های مستمر در وهله اول تذکر کتبی و در مرحله دوم پلمپ خواهند شد.
گوهردهی گفت: اقشار مختلف مردم می‌توانند در ارتباط با وضعیت کمپ‌های ترک اعتیاد تهران و یا هر آسیب اجتماعی دیگر که مربوط به بهزیستی باشد از طریق تماس با شماره تلفن ۱۴۸۰ حوزه پیشگیری از اعتیاد، ۱۲۳ اورژانس اجتماعی، و شماره تلفن ۰۹۶۲۸ از راهنمایی کارشناسان این حوزه در بحث پیشگیری، پیگیری رفع مشکلات بهره مند شوند.