چگونه قابلمه مسی را تمیز کنیم؟
تمیز کردن ظروف مسی با روش‌های خانگی
ظرف مسی جزو ظروفی است که دارای تاریخچه بالایی است. پس از ظروف سفالی، ظروف مسی بودند که مورد استفاده قرار گرفتند. از آنجا که این ظروف قابلیت انتقال حرارت بالایی دارد اکثر آشپزها اهمیت زیادی به آن میدهند. سفید کردن ظروف مسی در گذشته کار فردی متخصص بوده و صنعتی به نام سفیدگری داشته است. معمولاً پس از خرید و قبل از مصرف ظروف مسی و همینطور پس از گذشت یک الی دو سال که ظروف مسی درخشش خود را از دست میدهند آن را به سفیدگرها جهت سفید کردن میدهند. سفیدگرها بیشتر در بازارهای سنتی شهرهایی مانند قزوین، تبریز، کرمان و … راسته مخصوص مسگرها هستند. در کنار سفیدگرها امروزه میتوان با چند روش خانگی و به راحتی این ظروف را سفید و براق کرد.
روش اول: ترکیب سرکه، نمک و آرد
خمیر تهیه‌شده از ترکیب سرکه، نمک و آرد یکی از بهترین روش‌ها برای تمیز کردن ظروفی مانند قهوه جوش مسی و سفید کردن آنها به‌شمار می‌رود. نمک موجود در این ترکیب به خاصیت اسیدی سرکه کمک می‌کند تا از سطح زنگ‌زده‌ی ظرف عبور کند. نمک نیز به‌عنوان عاملی ساینده عمل می‌کند. اما عنصر جادویی این ترکیب، همان آرد است که تأثیر سایندگی را ایجاد می‌کند و درنهایت، درخشش را به ظروف مسی بازمی‌گرداند. برای استفاده از این روش به نمک، آرد، سرکه و حوله یا دستمال آشپزخانه نیاز دارید.
- کمی آرد را در یک ظرف بریزید.
- به همان اندازه، نمک اضافه کنید.
- سرکه را تا اندازه‌ای اضافه کنید که خمیری روان ایجاد شود.
- مواد را خیلی خوب با هم ترکیب کنید.
- سطح ظرف مسی را با استفاده از یک قلم‌مو به خمیر آغشته کنید.
- اجازه دهید که ظرف به‌مدت 30 دقیقه به همان حالت باقی بماند.
- با استفاده از یک حوله، خمیرها را از روی ظرف مسی پاک کنید تا تمامی لکه‌های آن ازبین برود و درخشش قبلی روی سطح ظرف ظاهر شود.
روش دوم: لیمو و نمک
لیمو یکی از موادی است که تقریبا در تمامی روش‌های شست‌وشو و لکه‌بری کاربرد دارد. میتوان گفت که ترکیب لیمو و نمک می‌تواند هر لکه‌ی تیره و کدری را پاک کند. ماهیت اسیدی لیمو در ترکیب با نمک می‌تواند از خوردگی سطوح عبور کند و لکه‌های ظروف را ازبین ببرد. برای استفاده از این روش به لیمو، نمک و حوله نیاز دارید.
- را نصف کنید و آن را در ظرف نمک فرو کنید تا سطح آن کاملا با نمک پوشیده شود.
- لیموی آغشته به نمک را روی سطح مسی بکشید تا فلز درخشان زیر آن ظاهر شود.
- فراموش نکنید که لیمو حتما باید به نمک آغشته باشد. پس حتما تکه‌ی لیمو را بار دیگر در ظرف نمک بغلتانید و سپس آن را روی بخش‌های دیگر ظرف بکشید.
- این کار را تکرار کنید تا تمام سطح ظرف مسی شما از سیاهی پاک شود.
- پس از پاک شدن تمامی لکه‌ها، سطح مسی را با حوله پاک کنید.
- سپس این کار را با یک حوله‌‌ی خشک تکرار کنید تا ظرف شما درخشان شود.
روش سوم: سرکه و جوش شیرین
اگر آرد ندارید، می‌توانید تنها با ترکیب جوش شیرین و سرکه، ظرف مسی خود را تمیز کنید. فقط کافیست خمیری از سرکه و جوش شیرین را روی ظرف مسی بکشید. برای این کار تنها به سرکه، جوش شیرین و حوله یا دستمال نیاز دارید. (می‌توانید به‌جای جوش شیرین از نمک استفاده کنید.
- کمی جوش شیرین را در ظرفی بریزید.
- به همان میزان سرکه اضافه کنید.
- مواد را خوب مخلوط کنید تا حباب‌ها ازبین بروند.
- خمیر آماده‌شده را با یک قلم‌مو روی ظرف بکشید تا سطح آن کاملا پوشیده شود.
- اجازه دهید که این خمیر به‌مدت 30 دقیقه روی ظرف بماند.
- با حوله‌ای تمیز، خمیر خشک‌شده را از روی ظرف پاک کنید.
- با همان حوله، تمامی سطح مسی را تمیز کنید تا درخشش فلز روی ظرف نمایان شود.
روش چهارم: سس گوجه‌فرنگی
شاید تصور کنید که استفاده از سس گوجه‌فرنگی برای تمیز کردن ظروف مسی چندان کارساز نباشد، اما این‌طور نیست. نمک و سرکه‌ی موجود در سس گوجه به لکه‌زدایی ظروف مسی کمک می‌کند. همچنین می‌توانید با موم عسل و روغن زیتون، پولیشی طبیعی تهیه کنید تا درخشش ظرف مسی شما حفظ شود. این روش برای پولیش سطوح چوبی نیز کاربرد دارد. در این روش به سس گوجه، روغن زیتون (یک قاشق غذاخوری)، موم زنبور عسل (یک قاشق چای‌خوری) و حوله یا دستمال آشپزخانه نیاز دارید.
- سطح ظرف مسی را کاملا با سس گوجه بپوشانید.
- اجازه دهید که سس گوجه به‌مدت یک ساعت روی ظرف بماند تا تأثیر خود را اعمال کند.
- سپس با دستمالی تمیز، سس گوجه را از روی ظرف پاک کنید.
- یک قاشق غذاخوری از روغن زیتون را با یک قاشق غذاخوری از موم زنبور عسل ترکیب کنید و خیلی خوب، هم بزنید.
- می‌توانید موم را در مایکروفر یا روی اجاق قرار دهید تا نرم شود.
- فراموش نکنید که موم به‌سرعت سفت می‌شود؛ پس هرچه سریع‌تر را به آن اضافه کنید.
- سپس سطح ظرف را کاملا با این ترکیب بپوشانید.
- می‌توانید این کار را با یک قلم‌مو یا پارچه‌ی کتان انجام دهید. این کار را تا جایی تکرار کنید که درخشش به ظرف مسی شما بازگردد.
روش پنجم: جوش شیرین و لیمو
ترکیب لیمو و جوش شیرین نیز در تمیز کردن ظروف مسی مؤثر است. جوش شیرین به‌عنوان یک عامل ساینده عمل و به خاصیت اسیدی لیمو کمک می‌کند تا به سطح ظرف مسی نفوذ کند. برای استفاده از این روش به لیمو، جوش شیرین و حوله یا دستمال آشپزخانه نیاز دارید.
- کمی جوش شیرین را در یک ظرف بریزید.
- آب لیمو را بگیرید و به آن اضافه کنید تا خمیری روان ایجاد شود.
- نگران گاز و حباب‌ها نباشید و دو ماده را خیلی خوب با هم ترکیب کنید.
- خمیر را با یک قلم‌مو، روی سطح مسی بکشید.
- اجازه دهید که خمیر به‌مدت 30 دقیقه روی ظرف بماند. برای تأثیر بهتر می‌توانید پس از چند دقیقه، خمیر بیشتری را روی ظرف بکشید.
- سپس با دستمالی تمیز، خمیر خشک‌شده را از روی ظرف پاک کنید.
چند نکته‌ی مهم
- می‌توانید به‌جای نمک یا در ترکیب با لیمو یا سرکه، از کرم تارتار استفاده کنید.
- رطوبت بیش‌ازاندازه باعث سیاهشدن ظروف مسی می‌شود.
- این روش‌های تمیز کردن ظروف مسی را میتوان برای پاکسازی آلیاژهای دیگر مس، مثل برنز و برنج نیز استفاده کرد.
- لوازم زینتی مسی که با لاک الکل مخصوص پوشیده شده‌اند، به‌سادگی با مایع ظرفشویی تمیز می‌شوند.
- اگر ظروف مسی را با دستمال آشپزخانه و مقداری پولیش کنید، از سیاهشدن ظروف مسی در درازمدت جلوگیری می‌کنید.
نکات مهم جهت پاکسازی ظروف مسی
- برای جلوگیری از سیاه شدن ظروف مسی میتوان از روغن گیاهی استفاده کرد.
- بجای نمک و جوش شیرین بکار رفته در ترکیب با لیمو یا سرکه میتوان از کرم تارتار استفاده نمود.
- در صورتی که ظروف مسی با لاک الکل مخصوص پوشیده شده باشند براحتی میتوان با مایع ظرفشویی آنها را تمیز کرد.
- یکی از عوامل سیاه شدن ظروف مسی رطوبت است. بهتر است قسمت‌هایی از خانه که رطوبت زیادی وجود ندارد این ظروف نگهداری شوند.
تمامی روش های گفته شده علاوه بر مس بر روی برنج و برنز نیز قابل استفاده می‌باشد.
توصیه های مهم برای استفاده از ظروف مسی
- زمانی که روی سطح ظروف مسی خط و خش باشد و رنگ سفید آن از بین رفته و تبدیل به رده‌های قرمز شده لازم است به کارگاه مسگری جهت ترمیم تحویل دهید تا پس از ترمیم مجدد ظرف را سفید کنند.
- حرارت زیاد زمانی که ظروف خالی باشد باعث خراب شدن مس و جوش‌های آن در قسمت کف و دسته می‌شود. بنابراین ظروف را بصورت خالی روی اجاق قرار ندهید.
- ظروف مسی با موادی که خاصیت اسیدی دارند واکنش میدهند، بنابراین موادی مانند دوغ، ترشی و … را داخل این ظروف نگهداری نکنید.
- برای جلوگیری از آسیب رساندن به ظروف مسی زمان پخت و پز در این ظروف بهتر است از قاشق چوبی استفاده کنید تا لایه سفید مس از بین نرود.
- برای از بین بردن لکه‌ها از روی ظروف مسی کافیست یک برش پیاز را روی سطح بمالید تا سریع لکه از روی ظرف پاک شود.
- ترجیحاً از آب گرم و اسکاچ نایلونی برای شست و شوی استفاده کنید و هرگز برای شست و شوی این ظروف از شوینده‌هایی با قدرت پاک‌کنندگی بالا استفاده نکنید.
- از آنجا که انتقال حرارت در ظروف مسی بسیار بالاست بهتر است همیشه با حرارت ملایم در این ظروف آشپزی کنید.
- به منظور افزایش طول عمر قلع در ظروف مسی و جلوگیری از سرعت سیاه شدن آن لازم است قبل از استفاده برای اولین بار به نسبت خود ظرف داخل آن شیر بجوشانید و سپس آن را دور ریخته و ظرف را بشویید.
خواص قابلمه مسی
پخت غذا در این ظروف می‌تواند باعث کاهش کم خونی شود؛ زیرا مس از عناصر لازم برای فرآیند خون‌سازی و رفع کم‌خونی است. در دهه‌های پیشین مردم کشور ما برای پخت غذا مخصوصا خورشت و آش از قابلمه‌های مسی استفاده می‌کردند و یک کفگیر آهنی داشتند به نام حسوم که موقع پخت غذا دائم درون آن قرار می‌گرفت و باعث رفع کم‌خونی می‌شد.
قابلمه‌های مسی هدایت‌کننده و منتقل‌کننده عالی برای گرما هستند و برای پخت‌وپز به میزان زیاد، بسیار عالی عمل می‌کنند. آشپزها اغلب قابلمه‌ها و ماهیتابه‌های مسی را برای تهیه سس و غذاهایی که نیاز به دمای به‌شدت تحت کنترل دارند، استفاده می‌کنند. یکی از علل خوشمزه شدن و خوب جا افتادن غذا در ظروف مسی این است که حرارت در ظروف مسی بیش از سایر ظروف فلزی نگهداری و به‌طور یکنواخت توزیع می‌شود.
فواید جوشاندن آب در ظرف مسی
مصرف آب در ظروف مسی می‌تواند در کاهش التهاب‌های استخوان تاثیر بگذارد و سلول‌های استخوان را بازسازی کند و به این فرایند سرعت ببخشد. استفاده از آن به افرادی که بیماری قلبی دارند پیشنهاد می‌شود که روزانه یک بار از نوشیدن آب در این ظروف بهره‌مند شوند. درست است که نوشیدن و جوشاندن آب در ظرف مسی فواید زیادی برای سلامتی بدن دارد؛ اما به یاد داشته باشید که تنها در زمان تشنگی آب بنوشید و از افراط در مصرف آب نیز خودداری کنید.
فواید ظروف مسی برای بدن
در زمان قدیم و مخصوصا در شمال ایران موقع پخت خورشت یک تکه آهن یا نعل وسط خورشت می‌انداختند تا کاملا رنگ بگیرد، این کار باعث آزاد شدن یون‌های آهن و سلامتی بدن نیز می‌شود. مزایای مس مرتبط با خاصیت ضدالتهابی آن است که می‌تواند در کاهش نشانه‌های آرتروز مفید باشد. مس به‌عنوان یک درمان خانگی برای آرتروز به کار می‌رود.
در رابطه با فواید ظروف مسی باید بدانیم که مس یک ماده ضروری برای رنگ‌دانه تیره طبیعی (ملانین) است که به پوست، مو و چشم رنگ می‌دهد. ملانین، توسط ملانوسیت و تنها در حضور آنزیمی به نام تیروزیناز تولید می‌شود. مصرف مکمل‌های حاوی مس نیز می‌تواند به محافظت در برابر خاکستری شدن مو کمک کند. بنابراین اگرچه بیشتر افراد این موضوع را نادیده می‌گیرند؛ اما مس یک ماده معدنی مهم برای جوان دیده شدن شماست.
مس یک ماده مغذی مهم است که به‌طور فعال در تولید الاستین نقش دارد. الاستین عنصری است که در بافت‌های هم بند به انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کند. همچنین وجود این ماده برای جلوگیری از بروز چین‌وچروک بسیار ضروری است.
مس همچنین باعث تولید سلول‌های سالم پوست می‌شود. بدن را برای تولید میلین تحریک کرده که این باعث افزایش سرعت عملکرد مغز می‌شود. مس یک عنصر یا یک کوفاکتور در آنزیم‌های مختلف است که در بیشتر واکنش‌های بیولوژیکی در داخل بدن شرکت دارد. این آنزیم‌ها تنها در حضور مس عملکرد خوب و مناسبی خواهند داشت. بدون واکنش‌های آنزیمی در بیشتر اندام‌های مختلف، متابولیسم کلی بدن کندتر می‌شود. پخت غذا در ظروف مسی باعث طول عمر مفید و سلامتی جسمی خانم‌های نزدیک به دوران عادت ماهانه می‌شود.
به نقل از: سایت بازار مس