سپتیک تانک پیش ساخته چیست و چه کاربردی دارد؟
سیستم سپتیک چیست؟
یک سیستم تصفیه فاضلاب زیرزمینی است که معمولا در مناطق روستایی و نواحی بدون دسترسی به فاضلاب شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار آن‌ها ترکیبی از طبیعت و فناوری روز است که فضلاب حمام، آشپزخانه یا لباسشویی را تصفیه می‌کند. سیستم عادی سپتیک از یک مخزن و یک میدان تخلیه یا میدان جذب خاک تشکیل می‌شود. مخزن سپتیک مواد آلی را هضم کرده و مواد شناور (مانند روغن‌ها) و مواد جامد را از فاضلاب جدا می‌سازد.
این سیستم مایعات (که به عنوان پساب شناخته می‌شوند) را از مخزن سپتیک به داخل مجموعه‌ای از لوله‌های منفذدار مدفون در میدان تخلیه هدایت می‌کنند تا در نهایت به آرامی در خاک آزاد شوند. برخی از سیستم‌های دیگر از پمپ یا نیروی جاذبه برای کمک به جاری شدن پساب از طریق شن و ماسه، مواد آلی (مانند ذغال سنگ نارس و خاک اره)، تالاب‌های مصنوعی یا بسترهای دیگر به منظور حذف یا خنثی‌سازی آلاینده‌ها مانند عوامل بیماری‌زا، نیتروژن یا فسفر بهره می‌برند.
اجزای اصلی سپتیک چیست؟
Septic دارای اجزای مختلفی است که هرکدام کارکرد متفاوتی دارند. حالا اجزای سپتیک چیست؟ مهم‌ترین اجزای این سیستم به شرح زیر می باشند:
- سیستم ورودی فاضلاب که مانند و بافل (میان‌گیر) ورودی است
- مخزن اولیه سپتیک تانک که حجم عمده سپتیک (60 تا 70 درصد) را به خود اختصاص داده است.
- دیوار جداکننده که از ورود لجن و چربی و روغن‌های شناور شده به مخزن تصفیه جلوگیری می‌کند.
- مخزن تصفیه‌کننده که تقریباً ۳۰ درصد حجم کل سیستم است و مواد ته‌نشین شده و شناور در آن جمع می‌شود.
- سیستم تهویه که گازهای تولید شده از فرآیندهای بی‌هوازی را از سپتیک تانک خارج می‌کند.
- سیستم خروجی فاضلاب که شامل میان‌گیر و لوله خروجی سپتیک است.
نحوه کارکرد سیستم سپتیک
به طور کلی، سپتیک بدین صورت کار می‌کند:
۱. تمامی فاضلاب ساختمان از طریق لوله فاضلاب یا حتی وارد مخزن سپتیک می‌شود.
۲. مخزن سپتیک در زیر زمین دفن شده و معمولا از بتن، فایبرگلاس یا پلی اتیلن ساخته می‌شود. این مخزن فاضلاب را به اندازه کافی نگه می‌دارد تا مواد جامد ته‌نشست شده و تشکیل لجن دهند، در حالی که روغن‌ها و مواد شناور دیگر به عنوان زباله شناور می‌شوند. محفظه‌ها و یک خروجی T شکل از خروج لجن به سمت منطقه تخلیه جلوگیری می‌کنند.
۳. پساب مایع از مخزن به داخل میدان تخلیه خارج می‌شود.
۴. میدان تخلیه منطقه‌ای کم‌عمق، پوشیده و غنی از خاک غیراشباع شده است. فاضلاب پیش تصفیه شده از طریق لوله‌های متخلخل و به صورت فیلتر شده تخلیه می‌شود. به دلیل مقاومت و طول عمر بالای ، استفاده از آن به عنوان لوله‌های متخلخل بسیار رایج است.
۵. در نهایت، باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد مغذی مضر با نفوذ فاضلاب به داخل خاک به طور طبیعی از بین رفته و آب باقیمانده نیز وارد آب‌های زیرزمینی خواهد شد.
سپتیک تانک پیش ساخته
سپتیک تانک پیش ساخته (Prefabricated septic tanks) یا آماده یکی از اولین و مهم ترین اجزا در تصفیه فاضلاب بهداشتی و فاضلاب صنعتی می باشد. سپتیک پیش ساخته، مخزنی است که به صورت کاملا آماده و پیش ساخته در کارگاه و کارخانه تولید می شود و فقط جهت نصب به محل پروژه منتقل می شود. این دستگاه می تواند به صورت پلی اتیلن و فایبرگلاس و پیش ساخته بتنی مورد استفاده قرار گیرد.
انواع سپتیک تانک
همان‌طور که دارای انواع مختلفی است، سپتیک نیز در انواع مختلفی وجود دارد و باتوجه به شرایط محیطی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. Septic ها می‌توانند از انواع مواد اولیه مختلف تولید شوند و هرکدام از آن‌ها دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی هستند. انواع Septic ها به شرح زیر می باشند:
سپتیک تانک بتنی
این Septic ها از دوام بالایی برخوردار هستند و در سال‌های گذشته بسیار مورد توجه قرار می‌گرفتند. بدنه این مخازن از بتن ساخته شده و در برابر عوامل محیطی مقاومت بالایی دارد. این مخازن با گذشت زمان مقاومت خود را از دست می‌دهند و با بروز اولین ترک‌خوردگی، فاضلاب را به محیط پیرامون انتقال می‌دهد.
سپتیک تانک فولادی
مخازن این سپتیک ها نیز از جنس فولاد بوده و حدوداً 25 سال عمر می‌کنند. این مخازن در انواع محیط‌های آب و هوایی استفاده می‌شوند اما ممکن است همانند لوله آب فولادی دچار خوردگی شده و به مرور زمان مقاومت خود را در برابر عوامل بیولوژیکی از دست بدهد.
سپتیک تانک فایبرگلاس
این مخازن در مقایسه با مخازن بتنی و فولادی دارای ساختار منسجم‌تر و باکیفیت‌تری است و مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلفی همچون رطوبت، حرکت زمین، اشعه‌های ماورابنفش، واکنش‌های شیمیایی و … دارد. در حقیقت Septic های فایبرگلاس به‌عنوان مقاوم‌ترین سپتیک ها در جهان شناخته می‌شوند.
سپتیک تانک پلاستیکی
از دیگر Septic هایی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند می‌توان به Septic های پلاستیکی اشاره کرد که از دوام بسیار بالا و قیمت بسیار خوبی برخوردار هستند و در برابر عوامل محیطی، واکنش‌های شیمیایی و … بسیار مقاوم هستند. Septic های پلی اتیلنی نیز نوعی از سپتیک ها هستند که می‌توانند همانند وینوبند تا 50 سال عمر مفید داشته باشند. به همین جهت مطلبی با عنوان نوشته ایم که م یتوانید مطالعه کنید .
نکاتی در خصوص نگهداری سیستم سپتیک
این نکات می‌توانند عمر مفید سیستم سپتیک شما را به طرز چشمگیری افزایش دهند:
سپتیک را مرتبا بررسی و تخلیه کنید
مهم‌ترین مرحله در نگهداری سپتیک دفع لجن و مواد معدنی موجود در آن به صورت مرتب است. اینکه سپتیک شما چند وقت یک بار نیاز به پمپ دارد به اندازه مخزن، تعداد افراد خانه، حجم آب مصرفی و مقدار جامدات بستگی دارد. این مخازن به صورت عادی هر دو تا سه سال پمپ زده می‌شوند.
آب را به شیوه‌ای اصولی مصرف کنید
آب زیاد دلیل اصلی خرابی بیشتر سپتیک ها است، چرا که خاک زیر سیستم باید تمام آب مورد استفاده در خانه را جذب کند. این امکان وجود دارد که آب اضافی ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، توالت، حمام یا آشپزخانه فرصت کافی برای جداسازی لجن و مواد دیگر نداشته باشد. هرچه آب کمتری وارد سپتیک شود، احتمال خرابی آن کمتر خواهد بود.
دفع مواد زائد جامد را به حداقل برسانید
بسیاری از مواد تجزیه نمی‌شوند و در نتیجه در مخزن سپتیک شما جمع خواهند شد. به هر طریق دیگری که می‌توانید این وسایل را دور بیاندازید. استفاده از برخی لوله‌های مخصوص مانند کاروگیت برای انتقال مواد بسیار مفید خواهد بود. به همین دلیل است که عده زیادی می‌خواهند بدانند که روش های اتصال آن نیز می‌تواند روند انجام کارها را بسیار آسان‌تر کند.
مواد شیمیایی را از سپتیک دور نگه دارید
از ورود مواد شیمیایی خانگی مانند بازکننده لوله، رنگ، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی عکاسی، روغن ترمز، بنزین و روغن موتور به داخل سپتیک جدا جلوگیری کنید. دفع نادرست مواد شیمیایی سمی بدین صورت برای محیط زیست بسیار مضر است و در طولانی‌مدت می‌تواند مشکلات زیادی را از لحاظ سلامت جمعی به وجود آورد.
مواد افزودنی سیستم سپتیک
افزودن محرک یا تقویت‌کننده به مخزن سپتیک برای کمک به عملکرد آن یا به منظور «برقراری تعادل باکتریایی» به هیچ عنوان لازم نیست. باکتری‌های طبیعی مورد نیاز برای انجام این کار از قبل در فضولات انسانی وجود دارند.
بکارگیری سنسور در مخزن سپتیک
هم‌اکنون سنسورهای ارزان‌قیمت و ساده زیادی وجود دارند که میزان آلودگی، سطح مخزن و زمان مناسب برای تخلیه آن را به خوبی به شما گزارش می‌دهند. شایان ذکر است که سیم‌کشی این سنسورها باید با استفاده از لوله‌های مخصوصی مانند وینوبند انجام شود. از نوع وینوبند بسیار مناسب بوده و در سیم کشی های برق بسیار کارامد است.
نشانه خرابی سپتیک چیست؟
همیشه بوی بد اولین علامت سوءکارکرد سیستم سپتیک نیست. در صورت مشاهده موارد زیر به سرعت با یک متخصص تماس بگیرید:
- ورود پساب فاضلاب به زهکش‌های خانگی
- وجود چمن‌های سبز روشن و اسفنجی در زمین‌های اطراف سپتیک، به ویژه در هوای خشک
- جمع شدن آب یا خاک گل‌آلود در اطراف سپتیک یا زیر زمین
- بوی شدید در اطراف مخزن سپتیک
نکات بهداشتی در مورد سپتیک
وقتی صحبت از بازیافت فاضلاب در محل می‌شود، حفظ سلامت عمومی اولویت اصلی است. باکتری‌ها، میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زای خطرناک باید قبل از ورود مجدد به آب‌های زیرزمینی کاملا از فاضلاب خارج شوند. سپتیک از نظر علمی به گونه‌ای طراحی شده است که با بهینه‌سازی قابلیت‌های خاک، تصفیه فاضلاب را به شیوه‌ای کارامدتر انجام دهد. این سیستم‌ها ضمن حفظ کیفیت محیط، روشی غیرفعال و قابل اطمینان را برای تصفیه فاضلاب با هزینه‌ای کم فراهم می‌آورند
کاربرد سپتیک تانک ها چیست؟
مخازن سپتیک کاربرد جامع و گسترده ای در تصفیه فاضلاب های خانگی، صنعتی و بهداشتی داشته و به طور کلی برای مواردی مانند زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- پیش تصفیه فاضلاب : انجام مراحل مقدماتی تصفیه فاضلاب ها جهت کمک به شرایط زیست محیطی
- چربی گیر : ته نشین کردن و حذف ذراتی مانند روغن ها ( چربی گیر )از فاضلاب ها به منظور کمک به حفظ شرایط فاضلاب های شهری و در نتیجه حفظ سرعت حرکت فاضلاب به بیرون از شهرها و جلوگیری از گرفتگی لوله ها و راه آب های تاسیسات و شبکه های فاضلاب شهری (این موضوع در مورد رستوران ها و آشپزخانه ها بسیار مفید می باشد).
- حذف ذرات بزرگ از فاضلاب های شهری و در نتیجه کمک به روان سازی فاضلاب و حفظ حرکت و پمپاژ فاضلاب در مسیر حرکت به سمت تصفیه خانه ها.
به طور کلی این طور می توان بیان کرد که از آنجا که پسماندهای دفعی همراه آب در برخی موارد مانند شست و شوی ظروف و یا دفع غیر بهداشتی روغن های صنعتی در برخی شرکت ها، کارخانجات و کارگاه ها می تواند باعث ورود مواد چربی با درجه نفوذناپذیری و چگالی بالا به سیستم های فاضلاب شهری شود، وجود یک مرحله پیش تصفیه کمک شایانی به حذف قابل توجه این مواد از فاضلاب ها کرده و بدین ترتیب هزینه های صرف شده جهت تعمیر و سرویس تاسیسات شبکه ها و سیستم های انتقال فاضلاب را کاهش می دهد.
هم چنین از آنجا که سپتیک تانک ها می توانند با فشار بالاتری نسبت به حرکت معمول فاضلاب ها مواد را به درون شبکه فاضلابی پمپ کنند سرعت حرکت مواد دارای چگالی بالا را افزایش داده و بدین ترتیب از جا ماندن این مواد و ایجاد گرفتگی در لوله ها می کاهند. بنابراین در کل می توان گفت که استفاده از سپتیک تانک ها راهی کارآمد و به صرفه برای کمک به حفظ شرایط بهینه دفع فاضلاب و کمک به حفظ ماهیت زیست کره می باشد، به گونه ای که امروزه استفاده از آن ها برای راه اندازی مشاغلی مانند رستوران داری و شروع به کار کارخانجات صنعتی و بیمارستان به صورت یک قانون الزامی در آمده است.
منبع: فرآب صنعت