راهکار حل بحران کمبود گاز در زمستان چیست؟

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری ایران تودی، مصرف گاز در کشور ایران با نوسانات فصلی شدیدی روبرو میباشـد، که در سال دو دامنه ۸ ماهه فصل گرم (فروردین تا آبـان) و ۴ ماهـه فصل سرد (آذر تا اسفند) اتفاق میافتد، به طوریکه عملاً امکان تأمین گاز در فصول سرد با محدودیت شدیدی روبرو میباشد.

این نوسانات در طول سال کاملاً وابسته به شرایط آب وهـوایی کـشور اسـت، بـه طوریکه مصرف در فصل بهار تا اوایل تابستان با کاهش روبرو بـوده و در تابستان به علت مصرف بالای نیروگاههـا تـا اوایـل پـاییز انـدکی کاهش مییابد، در اواسط پاییز با شروع فصل سرد مـصرف تـا اواخـر بهمن ماه بدلیل مصارف بالای بخش خانگی به تـدریج بـه اوج خـود میرسد و در اواخر سال مجددا مصرف روبه کاهش میرود.

با وجود اینکه عرضه گاز در فصل سرد هر ساله افزایش می‌یابد ولـی در سال‌های اخیر به علت افزایش شدید مصرف، کشور در فصل سرد با کمبود گاز مواجه بوده است. این کمبود در فصل سرد باعث شـده است که به ترتیب اولویت، محدودیت‌هایی در گازرسانی به نیروگاه ها، صنایع و … داشته باشیم. با توجه به موارد بـالا ایجـاد ذخیـرهسـازی گـاز بـرای جلـوگیری ازنوسانات فصلی مصرف گاز، امری ضروری به نظر میرسد.

ایران سومین تولید کننده و چهارمین مصرف کننده در جهان

گاز به‌عنوان اصلی‌ترین حامل انرژی در کشور شناخته می‌شود و وابستگی بالای سبد انرژی کشور به آن، توجه ویژه و اهمیت بررسی وضعیت گاز در کشور را نشان می‌دهد. ایران دومین کشور دارنده ذخایر گازی اثبات شده دنیا با ذخایر ۳۳/۹۸۸ تریلیون مترمکعب و همچنین سومین کشور تولید‌کننده با تولید ۲۶۲/۹۸۸ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۲ و چهارمین کشور مصرف‌کننده گاز طبیعی در جهان است.

مصرف گاز در سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۲ میلیارد مترمکعب رسیده که معادل مصرف روزانه ۶۶۳ میلیارد مترمکعب است. این اعداد نشان می‌دهد که مصرف این سوخت در سال گذشته رشد حدود ۳ میلیارد مترمکعبی معادل ۱.۵ درصدی را به ثبت رسانده است. از این مقدار ۱۲۳ میلیارد مترمکعب سهم بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده، ۴۸ میلیارد مترمکعب سهم صنایع عمده و ۷۱ میلیارد مترمکعب گاز تخصیص یافته به نیروگاه‌ها بوده است.

مصرف گاز طبیعی کل کشور در نیمه نخست سال گذشته ۱۰۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب بوده به این ترتیب ۱۳۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در پاییز و زمستان ۱۴۰۱ مصرف شده است. با شروع فصل سرد، میزان مصرف در بخش خانگی و تجاری در سردترین ماه ۲ برابر گرم‌ترین ماه سال می‌شود که سهم بخش خانگی و تجاری را از ۱۰ به ۴۹ درصد می‌رساند بنابراین اختلاف کل مصرف در سردترین با گرم‌ترین ماه سال به‌صورت متوسط به بیش از ۲۲۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد.

اجرای طرح ذخیره سازی مخزن شوریجه و مخزن سراجه

تا پیش از سال ۸۶ ذخیره‌سازی به شکلی محدود دنبال می‌شد، اما پس از سرمای شدید در آن سال، تمرکز جدی‌تری روی این مسأله شکل گرفت و مطالعات و اقدام‌هایی از جمله بررسی ۲۱۷ طرح ذخیره‌سازی زیرزمینی نفت و گاز آغاز شد.

از مجموع طرح‌ها، بیش از ۱۰ مخزن و گنبد نمکی برای ذخیره‌سازی شناخته شد که در فاصله سال‌های ۸۶ تا ۹۲، دو طرح مهم ذخیره‌سازی در کشور شامل مخزن شوریجه در استان خراسان رضوی با ظرفیت ۲.۲ میلیارد مترمکعب در سال و مخزن سراجه استان قم با ظرفیت ۱.۲ میلیارد مترمکعب در سال اجرایی شد تا با ذخیره‌سازی گاز در هشت ماهه گرم سال، در دوران اوج نیاز مصرف در فصل سرما، بتوان از این میدان‌ها برداشت کرد.

تنها حدود ۲۶ میلیون مترمکعب ذخیره سازی گاز داریم

بر اساس سند تراز گاز مصوب شورای عالی انرژی، پیش بینی شده است تا سال ۱۴۲۰، کشور در ۴ ماه سرد سال دچار کسری ۶۱۶ میلیون متر مکعبی گاز طبیعی در روز باشد و همین امر فارغ از مسائل اقتصادی، امنیت انرژی کشور را دچار مخاطره خواهد کرد، اما شاید افزایش ذخیره سازی، یک نسخه باشد برای اینکه این جبران این کسری باشد.

البته با آغاز به‌کار دولت سیزدهم بار دیگر طرح‌های ذخیره‌سازی گاز طبیعی در اولویت قرار گرفت و دولت با اجرای هفت طرح مغفول‌مانده ذخیره‌سازی گاز طبیعی در یک برنامه پنج‌ساله منتهی به سال ۱۴۰۵ با هدف ایجاد ظرفیت برداشت ۱۱۴ میلیون مترمکعب در روز در فصل‌های سرد سال، عزم خود را جزم کرده است تا عقب‌ماندگی‌های توسعه‌ای را جبران کند.

نوری کارشناس حوزه انرژی در گفت وگو با خبرنگار نفت خبرگزاری ایران تودی با بیان اینکه ما دومین تولید کننده گاز در سطح دنیا هستیم، اظهار کرد: در کشور حدود یک میلیارد متر مکعب گاز تولید می‌کنیم، اما در ذخیره سازی گاز عقب هستیم و تنها حدود ۲۶ میلیون مترمکعب ذخیره سازی انجام می‌دهیم که در مقایسه با ذخیره سازی گاز توسط روسیه و آمریکا اصلا عددی نیست.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر در شرکت ملی گاز، شرکتی با عنوان مهندسی توسعه گاز وجود دارد، این شرکت کار‌های زیرساختی و توسعه‌ای را دنبال می‌کند. شرکت ذخیره سازی گاز منحل شده است، اما یک طرحی در شرکت مهندسی توسعه گاز برای ذخیره سازی وجود دارد. ما باید هم به حوزه ذخیره سازی گاز توجه داشته باشیم و هم به بهینه سازی مصرف گاز بپردازیم همچنین باید به افزایش تولید گاز نیز پرداخته شود.

نوری در آخر افزود:به هرحال وعده‌های بهبود وضع فعلی ذخیره سازی گاز طبیعی که در قانون بودجه سال جاری هم به آن اشاره شده یکی از مسائلی اصلی حوزه انرژی کشور است.

انتهای پیام/