علمی و پزشکیکسب و کار ایرانیان
درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی
تعریف تنبلی چشم (آمبلوپی)
تنبلی چشم یکی از انواع اختلالات بینایی است که بر اثر آن در یک چشم به ظاهر سالم، کاهش دید مرکزی به وجود می آید. در این حالت اگر چه ساختمان ظاهری چشم سالم است اما دید چشم حتی با استفاده از عینک کامل نمی شود. وقتی تکامل بینایی در یکی از چشم ها طبیعی و در چشم دیگری غیرطبیعی باشد چشمی که بینایی اش تکامل پیدا نکرده است مبتلا به ضعف بینایی شده و به تدریج تنبل می شود.
افراد زیر ۴۰ سال، بهتر است در بدترین حالت هر دو سال یک بار برای معاینه کامل چشم اقدام کنید. افراد بین ۴۰ تا ۶۵ سال، به دلیل احتمال بروز مشکلات پیر چشمی باید سالی یک بار معاینه شوید. افراد بیش از ۶۵ سال نیز بهتر است هر شش ماه یکبار این معاینات را انجام دهند. همچنین مراجعه به بهترین دکتر متخصص چشم در شیراز یکی از راه‌هایی است که می توانید از تنبلی چشم جلوگیری کنید
تنبلی چشم در 2 تا 3 درصد از کودکان دیده می شود و بهترین زمان برای اصلاح این حالت دوران نوزادی یا اوایل کودکی است. باید یادآوری کنیم اگر چه معمولا یک چشم درگیر است ولی در برخی حالات ممکن است هر دو چشم به صورت همزمان تنبل شوند. تنبلی چشم در اثر اختلال در عملکرد طبیعی چشم ها و عدم تکامل بینایی اتفاق می افتد. البته در بسیاری از موارد ممکن است علل مرتبط با تنبلی چشم ارثی باشند. این علل به سه دسته تقسیم می شوند:
– استرابیسم (لوچی): تنبلی چشم اغلب به دنبال استرابیسم روی می دهد. در استرابیسم یا انحراف چشم ها کودک برای فرار از دوبینی از چشمی که بینایی بهتری دارد استفاده می کند و در نتیجه چشم منحرف تکامل نمی یابد و تنبل می شود.
– عیوب انکساری: این عیوب انواعی از اختلال های بینایی هستند که با تجویز عینک قابل اصلاح می باشند. تنبلی چشم زمانی اتفاق می افتد که عیب انکساری شامل دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم در یک چشم (در زمانی که چشم دیگر سالم است) و یا در دو چشم (در حالی که اختلاف قابل توجهی بین شماره دید دو چشم وجود دارد) پدید می آید. در این حالت چشم ضعیف تر تنبل می شود. وجود عیب انکساری شدید در دوچشم نیز می تواند منجر به تنبلی هر دو چشم شود. تشخیص این نوع از تنبلی چشم معمولا مشکل است زیرا در این حالت ظاهر چشم طبیعی بوده و به نظر می رسد دید کودک اشکالی نداشته باشد.
– عوامل مسدود کننده مسیر بینایی: این عوامل به مواردی مانند افتادگی پلک، آب مروارید، کدورت قرنیه و… گفته می شود. این مشکلات به طور معمول شدیدترین حالت تنبلی چشم را ایجاد می کنند.
نحوه تشخیص تنبلی چشم:
تشخیص تنبلی چشم کار آسانی نیست، زیرا تا زمانی که کودک مشکل واضحی نداشته باشد و یا دچار انحراف واضح چشمی نشود والدین متوجه مشکل بینایی فرزندشان نخواهند شد. چشم پزشک نیز تنبلی چشم را براساس اختلاف قدرت بینایی بین دوچشم یا ضعف بینایی هر دو چشم تشخیص می دهد.
اندازه گیری قدرت بینایی در کودکان کار مشکلی است و چشم پزشک باید به وسیله روش های خاص از جمله بررسی چگونگی تمرکز و تعقیب کردن اشیاء توسط یک چشم در حالی که چشم دیگر پوشانده شده، قدرت بینایی کودک را تخمین بزند. باید به این موضوع مهم توجه داشت که ضعف بینایی در یک چشم همیشه به معنای تنبلی چشم نمی باشد.
زیرا گاهی ممکن است این مشکل با تجویز عینک اصلاح شود. برخی مواقع نیز سایر بیماری های چشمی مانند آب مروارید، عفونت ها، تومورها و سایر اختلال های داخل چشم موجب کاهش بینایی می شوند که اگر امکان درمان آنها وجود داشته باشد دید کودک نیز اصلاح خواهد شد. برای اصلاح تنبلی چشم کودک باید بیاموزد از چشم ضعیف تر خود استفاده کند.
این کار با قراردادن پوشش بر روی چشم قوی تر به مدت چند هفته و یا چند ماه قابل انجام است. این شیوه موثرترین روش برای درمان تنبلی چشم است.
حتی وقتی که تنبلی اصلاح شد ممکن است به منظور جلوگیری از برگشت آن، استفاده از پوشش بر روی چشم سالم برای مدت ها ضروری باشد. در موارد خاص براساس تشخیص پزشک، به جای بستن چشم می توان از قطره های چشمی یا عدسی های مخصوص که قادر به تار کردن بینایی چشم سالم تر هستند استفاده کرد.
روش دیگر درمان تنبلی چشم تحریک و فعال سازی چشم مبتلا با روش های مختلف است که روش «فعال درمان» نامگذاری شده است. این روش فقط در مطب و کلینیک ارتوپتیک قابل انجام است و نیاز به مراجعات متعدد دارد. موضوع مهم دیگر اینکه قبل از درمان تنبلی چشم، درمان مشکلات چشمی زمینه ای الزامی است؛ نمونه این درمان ها شامل اصلاح عیوب انکساری توسط عینک و درمان آب مروارید با عمل جراحی می باشد.
نکته مهم: همه پدرها و مادرها باید بدانند درمان تنبلی چشم به علت انسداد مسیر بینایی مانند وجود آب مروارید فقط در صورتی موفقیت آمیز است که تشخیص و درمان علت زمینه ای در دو تا سه ماه اول بعد از تولد صورت گیرد.
چگونگی گردش کار در درمانگاه‌های عمومی چشم:
– بعد ازورود به درمانگاه ،مدارک معاینه به منشی یا پرستار مربوطه تحویل شود.
– بیماران،جهت انجام بینایی سنجی به قسمت اپتومتری ارجاع می‌شوند.
– بعد ازانجام بینایی سنجی، بیمارتوسط پرستار به پزشک معرفی می‌گردد.
– درصورت صلاحدید پزشک، جهت ادامه معاینه برای ریختن قطره به پرستاردرمانگاه ارجاع داده میشود.
– دراین مرحله دو باربه فاصله هر 10 دقیقه درچشم موردنظر قطره گشادکننده مردمک ریخته می شود. لازم به ذکراست که این قطره گاهاً موجب تاری دید حدود 8 ساعت تا یک روز میشود. بنابراین لازم است که ازانجام رانندگی پرهیز شود و حتی الامکان، همراه با خود بیاورید.
– بعد از ریختن قطره، بیمارمجددا توسط پزشک معاینه میشود که دراین مرحله توسط خود پزشک مسئول بیمار تعیین تکلیف میشود و یا جهت اقدامات بعدی به استاد معرفی میشود.
– درصورت داشتن اقدامات پاراکلینیکی جهت راهنمایی به ایستگاه پرستاری ارجاع میشود.
نکاتی درباره معاینه اطفال:
انجام معاینه در اطفال نیازمند صرف زمان بیشتری می‌باشد ازاین رو لازم است با حفظ آرامش و همکاری با پزشک و پرستار، این روند به بهترین نحو اجرا شود.
حضوریک نفرازوالدین خصوصا مادر جهت نگاه داشتن سرکودک جهت معاینه و پاسخ به سوالات پزشک الزامی می‌باشد.
گاهی لازم می باشد طبق نظر پزشک برای کودک قطره ریخته شود که این کار در دو مرحله به فاصله هر10 دقیقه انجام میشود. زمان معاینه معمولا کمی طولانی بوده و چندین ساعت زمان می برد گاهی حتی تا شیفت عصر هم ممکن است طول بکشد که صبوری شما عزیزان را می‌طلبد.
سوال :با سلام خانمی 36 هستم که در دو سالگی سوزن به چشم چپم فرو رفته بعد از عمل به علت نبستن چشمم الان دیدم به صورت تار است آیا میتوان عمل پیوند قرنیه رو برای چشمم انجام بدم سپاسگزارم از پاسخ‌گویی شما
سوال :سلام جناب دکتر خسته نباشید پسر من ۷ سالشه چشماش ضعیف به تازگی شنیدم قطره ای هستش که باعث کند شدن تنبلی چشمهایش میشود ایا این مطلب درست هستش ؟ و اینکه میتوان هر شب از این قطره استفاده کرد ؟
پاسخ :قطره آتروپین است ولی باید با تجویز پزشک باشد
سوال :سلام ببخشید مادرم چشماش مادرزادی انحراف داره هم کوچیک اب مرواریدم داره الان اب مروایدش بیشترشده با یه چشمش نمیبیه ی چشمشم ضعیف ترشده هردکتری گفتن بردمش براعمل ولی عمل نکردن حتی بیمارستان فارابی توروخدا ی دکتر خوب معرفی کنید بتونه عملش کنه خواهش میکنم
پاسخ :احتمالا چشم ایشان بسیار تنبل است ،عمل اب مروارید انجام میشود ولی دید بهتر نمیگردد.
سوال :سلام ووقت بخير من مشكل تنبلي چشم داشتم كه يكسال پيش پزشك گفتن خوب شده و 8 ساعت در روز با كامپيوتر كار ميكنم ميخواستم ببينم چه عملي مناسبه تا عينكمو بردارم و چنروز دوره نقاهت داره و هزينش چقدره؟