سیاست خارجی
-
عمومی
سیاست خارجی ایران بعد از انتخابات
به لحاظ «قاعده» و کلان، موضوعات استراتژیک جاری سیاست خارجی، همچون برجام (توافق هسته ای)، نوع رابطه با آمریکا و غرب، نگاه به شرق (چین و روسیه)، و نهایتا روابط منطقه ای و محور مقاومت، در حوزه تصمیم گیری رهبری و شورای عالی امنیت ملی است. اما به لحاظ «روند» و اجرا، چگونگی پیشبرد این موضوعات در حوزه اختیارات قوه مجریه است. چون این قوه (به ویژه وزارت امور خارجه) منابع مالی، ابزارها، و ظرفیت های تخصصی سیاسی و اقتصادی لازم در اجرای این موضوعات سیاست خارجی را در اختیار دارد. در همه این موضوعات، مسئله مهم چگونگی برقراری «پیوند» و «تعادل» بین دو عنصر بازدارندگی تهدیدات و تولید امنیت (قاعده کلان سیاست خارجی) از یک سو، و ضرورت تعامل با جهان برای رشد و توسعه اقتصادی و تولید ثروت (روند اجرای سیاست خارجی) از سوی دیگر می باشد. عدم توجه به اجرای «همزمان» و «متناسب» به این دو جنبه سیاست خارجی اغلب منجر به تضاد دیدگاه ها و بروز انفعال در پیشبرد امور خارجی کشورمان شده است. نخست، موضوع برجام به لحاظ «قاعده» و کلان، در چهارچوب توسعه امنیت انرژی، استقلال صنایع بنیادی و غیره، و همچنین مقابله با زیاده خواهی غرب در مسدود کردن پیشرفت برنامه هسته ای …
-
بین الملل
آفتی داریم که برای سیاست خارجی مشکل ایجاد می‌کند
به گزارش ایران تودی نصری نوشت: آقای دکتر میدری، کارشناس همراه دکتر پزشکیان در نشست اقتصادی صدا و سیما، به نکته بسیار مهمی اشاره کردند. ایشان – نقل به مضمون – گفتند یکی از مشکلات اساسی ما در سیاست خارجی این است که یک نگاه محفلی به وزارت امور خارجه داریم. کسی که دارد با غرب مذاکره می‌کند را متصل به انگلیس می‌خوانیم و دیگری را عامل چین می‌دانیم! به نظرم واقعا این یکی از آفت‌های فضای سیاست داخلی ماست که برای کارگزاران سیاست خارجی هزینه فراوان ایجاد می‌کند. واقعیت این است که کسانی که امروز به ناحق «غربگرا» خوانده می‌شوند کارگزارانی هستند که صرفاً در زمان تصمیم حاکمیت به مذاکره با غرب یا در مسند قدرت قرار داشتند یا اینکه به دلیل تخصصی که در مذاکرات داشتند در این مقاطع از آنها استفاده شده است. به عنوان مثال به دوران خاتمی نگاه کنید. یعنی زمانی که مطابق خرد جمعی و تصمیم حاکمیتی دولت وقت وارد مذاکره با کشورهای غربی شد. زمانی که در دولت خاتمی مذاکرات هسته‌ای شروع شد، اوج «سیاست تغییر خاورمیانه» در آمریکای سرمست از پیروزی در جنگ سرد و پیروزی و در افغانستان و عراق بود. این سیاست آمریکا – که در دوران کلینتون با تلاش …
-
بین الملل
چشم‌انداز سیاست خارجی ترکیه در سال جدید میلادی/ پرونده‌های مهم و پیش‌روی اردوغان چیست؟
رسول سلیمی: مرور سیاست خارجی ترکیه نشان می دهد دیپلمات های این کشور با چندین دستاورد در شش ماه اول سال گذشته میلادی همراه بودند. کاهش درگیری های منطقه ای، بهبود روابط با برخی کشورها، سیاست خارجی تحسین برانگیزی از سوی کارشناسان روابط بین الملل داشته است. ترکیه با مجموعه ای از کنشگری ها از جمله گسترش توافقنامه ابتکار غلات دریای سیاه و اتخاذ مواضع قوی در برابر سوزاندن قرآن در سوئد، دیپلماسی فعالانه ای را برای نشان دادن نقش کلیدی و مستقل خود در کشورهای مسلمان به نمایش گذاشت. سفرهای متعدد وزیر خارجه این کشور که در شش ماه اول سال ۲۰۲۳ توسط مولود چاووش اوغلو به برزیل و سپس افریقای جنوبی، به طور هدفمند بر روابط دوجانبه و رسیدگی به بحران غذایی افریقا متمرکز شده بود. نزدیک شدن مواضع تهران و آنکارا از مهمترین فعالیت های دیپلماتیک ترکیه در سال گذشته بود که در نهایت چاووش اوغلو در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک در انکارا با حسین امیر عبداللهیان، بر حمایت قوی ترکیه از تمامیت ارضی سوریه تاکید کردند. چه آنکه سیاست خارجی ترکیه در سال۲۰۲۳ در ابعاد امنیتی بر دریافت جنگنده های اف-۱۶ از امریکا متمرکز شد. در همین راستا وزیر امور خارجه ترکیه در جریان سفر رسمی …
-
عمومی
بررسی پنج ادعا درباره سیاست خارجی دولت سیزدهم
برخی در نقد سیاست خارجی دولت سیزدهم پنج بحران ماهیت، روش، صورت، بحران و قدرت را مطرح می کنند و در این راستا بحران ماهیت به معنای عدم توانایی تشخیص حوزه‌های “کنشگری استراتژیک” تفسیر می شود. حوزه های کنشگری دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم کاملا مشخص و روشن است. راهبرد سیاست خارجی در سطح بین المللی کنشگری برای تقویت جبهه چندجانبه گرایی،همکاری با جهان اسلام و یافتن دوستان بیشتر در اقصی نقاط جهان؛ کنشگری در سطح منطقه، بهره گیری از ائتلاف های منطقه ای و کنشگری در سطح دوجانبه،تقویت مناسبات با اکثر همسایگان و حل اختلافات با یکی دو کشور همسایه است. برای هر سطح از کنشگری ،راهکار و راهبرد وجود داشته و اجرا می شود. رابطه قدرت و ایدئولوژی در همین رابطه ایدئولوژی مغایر با منافع ملی خوانده می شود. جمهوری اسلامی یک نظام ایدئولوژیک است و طبعا دولت هم نمی تواند غیر ایدئولوژیک باشد. هیچکدام از دولت های قبل نیز غیر ایدئولوژیک نبوده اند. اصلا قدرت به دلیل ایدئولوژی تولید و حفظ می شود. کدام قدرت است که فاقد ایدئولوژی باشد.آیا آمریکا یک کشور غیرایدئولوژیک است؟ آیا شوروی سابق ایدئولوژی نداشت یا روسیه فعلی فاقد ایدئولوژی است؟آیا رژیم جعلی اسرائیل ایدئولوژی ندارد؟ایدئولوژی صرفنظر از نوع آن،آرمان های یک …
-
عمومی
سه دروغ علیه سیاست خارجی انقلابی
کمیل خجسته در یادداشتی با اشاره به بیانیه اخیر روسیه و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه، به تبیین نگاه دولت در برخورد با این موضوع پرداخته است. به گزارش ایران تودی، در این یادداشت آمده است: مواضع این روزهای مسئولین جمهوری اسلامی نسبت به بیانیه مشترک روسها با شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه را دیده‌اید. فرق این نگاه با کلیشه‌ای که غرب‌گرایان درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند بسازند در سه چیز است:۱. آنها به دروغ ادعا می‌کنند نگاه انقلابی در سیاست خارجی انزواطلب است. در حالی‌که تمام تلاش اینست که وارد تعامل_با_جهان شود. به همین دلیل تلاش می‌کند تا «راه شرق» را برای خود باز کند. نگران «دخالت ناتو» به شمال شرق و غرب خود و آسیای میانه است. از «افریقا به عنوان معدن ثروت» دست‌نخورده بهره ببرد. «اتحادهای منطقه‌ای» با همسایگان و شرکای راهبردی‌اش درست کند و با کشورهای اروپای اول و اروپای دوم تعامل و همکاری کند. اما برعکس، غربگراها کل دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران را سال‌ها بر مدار ارتباط با ۴کشور «محدود» کردند.۲. آنها به دروغ می‌گویند نگاه انقلابی خود را وابسته_به_شرق می‌داند. در حالی‌که راهبرد سیاست خارجی ایران ایجاد یا شرکت در اتحاد و ائتلاف‌های منطقه‌ای برای …
-
عمومی
بیگانگی روسها و ما با الفبای همسایگی و سیاست خارجی
روسیه نیز به ارکستر کشورهای عرب خلیج فارس علیه تمامیت سرزمینی ایران پیوست و حتی از چین موضعی فراتر گرفت و سوابق تلخ خود در ایران را در یادها زنده ساخت. تخصصی در سیاست خارجی ندارم، اما هرگز متعجب نشدم. رویکردی که در سیاست خارجی اتخاذ کرده ایم نتیجه ای جز این ندارد. این همگن با سوابق روس ها و شیطنتی است که علنی کرده اند، اقدامات و ساخت و پاخت های پنهانشان را خدا می داند به ویژه اگر از سَر وسِرّ بسیاری از برنامه ها و مراکز استراتژیک ایران هم در مراودات سالهای اخیر خبردار شده باشند. بی جهت نیست که آقای ظریف به کارشکنی های آنان اشاره و بسیاری از اهل خبره به احتمال چراغ سبزهای روسیه در حملات مکرر رژیم اسرائیل به مراکز وابسته به ایران در سوریه مشکوکند. روس ها بارها ثابت کرده اند که با آنها تا انتهای خط نمی توان رفت و با الفبای حسن همجواری بیگانه اند و الا با همسایه ای که هزاران سال دیگر باید با آن همجوار باشند چنین نمی کردند. همانقدر می فهمم که همنوایی با مدعیان تمامیت ارضی یک کشور به هیچ وجه با ادعای رابطه استراتژیک همخوانی ندارد. سیاستگذاران اصلی کشور و دستگاه سیاست خارجی باید …
-
عمومی
تدابیر حکیمانه در سیاست خارجی نظام (1)
در این روند قطعا نمی توان هدایت های رهبر معظم انقلاب را برای تعیین دقیق و صریح اهداف،هماهنگی میان میدان و دیپلماسی و استفاده از نیروهای انقلابی و مجرب،نادیده گرفت.در این مجال به نمونه هایی از آثار حکمت در سیاست خارجی کشور که عزت ملی را نیز در پی داشت،پرداخته می شود. 1-از سال 1398 ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا(سنتکام) با حمایت نظامی ناتو و پشتیبانی سیاسی اتحادیه اروپا و چند کشورعرب و تاسیس و تجهیز گروه های خشن تروریستی همچون داعش با دخالت آشکار در امور داخلی سوریه،به این کشور حمله کردند. ایران به عنوان بزرگترین حامی مردم سوریه برای حمایت از دولت قانونی و بنا به دعوت رسمی بشار اسد به کمک سوریه شتافت.از ورای اطلاعات پنهان و تحلیل های عقلانی،برای سیاستمداران ایرانی مسلم بود که هدف بعدی آمریکا در غرب آسیا،جمهوری اسلامی ایران است و موفقیت دشمنان سوریه،تهدید های جدی امنیتی برای ایران خواهد داشت.توانایی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در اقناع دولت روسیه برای قرار گرفتن در کنار ایران و مبارزه با تروریسم در سوریه یکی از برجستگی های سیاست خارجی ایران بود. شکست دشمنان سوریه در این مصاف و نابودی گروه های تروریستی ثابت کرد که ایران توانایی حمایت از متحدین خود برای تامین منافع ملی …
-
عمومی
سیاست خارجی ترکیه ؛ روندها و پیشران ها
البته این الگو تنها مختص به ترکیه نیست و به عنوان یک قاعده کلی در علم سیاست خارجی و روابط بین الملل از آن یاد می شود. با این وجود تفاوت ترکیه در این است که مقامات این کشور از چرخش‌های 180 درجه ای و ناگهانی در سیاست خارجی نیز ابایی ندارند و هر جا تخمین آنها این باشد که کاهش یا افزایش روابط با کشوری، اوضاع و شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داخلی را برای آنها و مردمشان بهتر می کند، در اجرایی کردن آن تردیدی به خود راه نمی دهند. نمونه بارز این امر نیز بهبود روابط با کشورهای عربی منطقه است که ترکیه به دلایل متعددی روابط خود با آنها را کاهش داده بود. در این راستا، آنکارا ابتدا با امارات که به‌عنوان «تأمین‌کننده مالی کودتای 15 جولای»شناخته می‌شود، روند عادی‌سازی روابط را آغاز کرد و پس از آن، میزبان ولیعهد عربستان که به‌عنوان «محرک و آمر» قتل خاشقجی معرفی شده بود، گردید. با درک چنین پیشران‌هایی، قبل از تحلیل روندهای سیاست خارجی ترکیه لازم است نگاهی گذرا به شرایط و اوضاع سیاسی- اقتصادی داخلی این کشور داشته باشیم. در طول یکسال گذشته، ترکیه در عرصه داخلی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده است؛ نرخ …
-
بین الملل
روسیه سند جدید سیاست خارجی تصویب کرد
رئیس‌جمهوری روسیه امروز (جمعه) در دیدار با اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که یک «مفهوم سیاست خارجه» جدید را امضا کرده است. به گزارش ایران تودی، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه گفت: امروز دستوری را امضا کردم که مفهوم به‌روزرسانی‌شده سیاست خارجه فدراسیون روسیه را تایید می‌کند. پوتین گفت که این مفهوم جدید یک «سند متوازن» است که مبنای اقدامات عملی روسیه در میان‌مدت و بلندمدت خواهد بود. او همچنین بر اهمیت تلاش برای حفاظت از تمامیت ارضی روسیه و افزایش نقش این کشور در حل و فصل مشکلات جهانی تاکید کرد. افزون بر این، پوتین خواستار آن شد که به توسعه شراکت‌های سازنده و سوق دادن کشورهای متخاصم به ترک خصومت در قبال روسیه توجه ویژه‌ای گردد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که منطق پشت این سند نمایانگر تغییرات بنیادینی است که در امور بین‌المللی روی داده است، از جمله جنگ اوکراین. برخی از مفاد مهم سند مذکور بدین ترتیب است: استفاده از نیروهای مسلح در دفاع از خود و متحدان روسیه می‌تواند از نیروهای مسلح استفاده کند تا حملات علیه خود و متحدانش را دفع کرده یا از آنها جلوگیری کند. اهمیت چین و هند «توسعه جامع روابط و همکاری …
-
عمومی
نقش امنیت سایبری بر سیاست خارجی
در سالهای اخیر خودکارکردن زیرساختهای داخلی بعضی کشورها در بخش های نظامی، سیاسی و امنیتی، به نحو چشمگیری شتاب یافته است؛ زیرا پیشرفت در شبکه های اطلاعاتی، فرصتهای جدیدی را برای هزینه کمتر و راندمان بیشتر فراهم ساخته است. فضای تعامل سیاست و سایبر ، جدیدترین و مهمترین حوزه مورد توجه کارشناسان سیاست و روابط بین الملل در عرصه نظری و عملی محسوب می‌شود که غفلت از آن می‌تواند آسیبهای جدی و غیرقابل پیشبینی برای کشورها به عنوان مهمترین بازیگران در عرصه روابط بینالملل داشته باشد. امروزه در عرصه روابط و سیاست بینالملل از “امنیت سایبری” صحبت می‌شود. فضای سایبر فضایی واقعی در عرصهای جدید برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری و در نتیجه دوستی، همکاری، رقابت، دشمنی و حتی جنگ بین کشورها و سایر بازیگران است. این موارد به خوبی نشان میدهد که اینترنت و فضای سایبر عرصهای جدید برای سیاست مهیا نمودهاند؛ فضایی که در آن افراد، گروههای مختلف و دولتها در حال بازیگری و سیاستورزی هستند. در عرصه روابط بینالملل، تحت‌تأثیر سنت واقعگرایی، مسائل بین‌المللی به مسائل بسیار مهم و حیاتی همچون امنیت و مسائل کمتر مهم مثل موضوعات اقتصادی تقسیم می‌شود. برخی از کارشناسان بر این باورند که به دلیل اهمیت فضای سایبر، باید امنیت سایبری را جزء …