سیاست خارجی
-
عمومی
اهمیت توجه مجدد به مفهوم استقلال راهبردی در ساخت سیاست خارجی
سال گذشته پیشنهاد گفتمان حاکم بر سیاست خارجی و یا در واقع تئوری سیاست خارجی کشور تحت عنوان خودمختاری و یا استقلال راهبردی ( Strategic Autonomy) را در رسانه ها ارائه و پیرامون آن مطالبی را عنوان داشتم. به نظر می رسد تحولات یک سال اخیر اهمیت توجه به این رویکرد در حوزه سیاست خارجی کشور را به نوعی اجتناب ناپذیر نموده است. شبکه ای شدن مناسبات جهانی، توسعه ارتباطات و فناوری های علمی خصوصا هوش مصنوعی، رشد شتاب آلود برخی از کشورهای منطقه در توسعه اقتصادی، وابستگی متقابل کشورها در حوزه اقتصاد و … در یک تصویر بزرگ تر حوزه روابط خارجی را به یکی از مهم ترین محورهای اداره کشور تبدیل نموده است. در واقع و بر خلاف آنچه در گذشته تحت عنوان” سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است ” از آن یاد می گردید، تحولات قرن 21 نشان داده سیاست خارجی نه تنها ادامه سیاست داخلی به طور کامل محسوب نمی شود، بلکه محوری مهم و تعیین کننده در شیوه حکمرانی گردیده است. این مهم فی نفسه ضرورت بررسی چارچوب های کلان سیاست خارجی را ایجاب می نماید. بدون انجام یک تحول در حوزه سیاست خارجی و تحقق الزامات مرتبط با آن، نمی توان آینده ای متفاوت …
-
اقتصادی
«یک قرن تأثیر متقابل صنعت نفت و سیاست خارجی» زیر ذرهبین
به گزارش خبرگزاری ایران تودی، انتشارات وزارت نفت درصدد تدوین مجموعه کتاب آثار متقابل نفت و سیاست خارجی در ایران معاصر است و به دلیل ابعاد گسترده و اهمیت مسئله، روند پژوهش و تدوین کتابها در میزگردهای تخصصی بررسی خواهد شد که نخستین نشست مقدماتی آن روز شنبه به میزبانی خبرگزاری ایران تودی برگزار میشود. در این میزگرد مباحثی از جمله ظهور و قوام صنعت نفت ایران در واپسین سالهای قرن گذشته شمسی و فهم تاثیر سیاست خارجی اواخر عصر قاجار بر شکلگیری صنعت نفت، روندهای طی شده در دوران پهلوی، لغو قرارداد دارسی و قرارداد جدید همراه با تأثیرات سیاست خارجی بر روند ملی شدن نفت تا پایان کنسرسیوم همچنین روابط بینالمللی نفت ایران در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی بررسی خواهند شد. در بخش دیگری از این میزگرد مسئله انقلاب اسلامی و تأثیر رویکرد نظام سیاسی جدید بر روابط خارجی نفت ایران از لغو کنسرسیوم تا قراردادهای بایبک و آی.پی.سی و مسئله تحریمها علیه ایران مرور و بازخوانی میشود. در این میزگرد شماری از تاریخ پژوهان صنعت نفت، کارشناسان برجسته از جمله برخی معاونان پیشین وزارتخانههای نفت و امور خارجه به ارائه دیدگاههای خود میپردازند. این میزگرد ساعت ۱۷ روز شنبه ۲۹ دیماه ۱۴۰۳ در محل خبرگزاری ایران …
-
عمومی
ورود هوش مصنوعی به سیاست خارجی
چنین تغییر شکلی دنیای کسبوکار و روابط ژئوپلیتیکی را متحول خواهد کرد. هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است، به هر حوزهای که ورود کند میتواند حساسیتهایی را برانگیزد و نگرانیهای را ایجاد کند، اما شاید حساسترین حوزهای که بیم آن میرود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد، عرصه سیاست است. یکی از این حوزههای جدید، عرصه سیاست خارجی و روابط بین الملل است؛ هوش مصنوعی با قابلیت تحلیل کلان دادهها و پیشبینی رویدادها و تحولات، در حال تبدیل شدن به یک تغییر دهنده جدی صحنه بازی در روابط بین الملل است. در نتیجه برخی کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی به استفاده گسترده از این فناوری نوظهور در جهت تحلیل و تصمیمگیری در عرصه سیاست خارجی روی آوردهاند. بخش امور امنیت خارجی در وزارت امور خارجه چین یکی از پیشروترین نهادهای وزارت خارجه در جهان است که از سیستمهای هوش مصنوعی برای تحلیل و تصمیمگیری در مورد مسائل پیش روی خود استفاده میکند؛ به عنوان مثال، این نهاد در فرایند تصمیمگیری برای سرمایهگذاری خارجی در رابطه با طرح ابتکاری «یک کمربند – یک جاده» با ریسک بالای سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی، از هوش مصنوعی استفاده کرده است. ایالات …
-
عمومی
هوش مصنوعی و تاثیر آن در سیاست خارجی
هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است، به هر حوزهای که ورود کند میتواند حساسیتهایی را برانگیزد و نگرانیهای را ایجاد کند، اما شاید حساسترین حوزهای که بیم آن میرود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد، عرصه سیاست است. تا کنون سیاستمداران و پژوهشگران سیاسی بسیاری در مورد توسعه روزافزون و بیقاعده هوش مصنوعی هشدار داده و خطراتی را برای ورود آن به سیاست ترسیم کردهاند. «هنری کیسینجر»، وزیر اسبق امور خارجه آمریکا، از آن دسته پژوهشگرانی بود که دید مثبتی نسبت به ورود هوش مصنوعی به سیاست نداشت. او بر این اعتقاد بود در شرایطی که احتمال جنگ چین و آمریکا وجود دارد، هوش مصنوعی میتواند به یک تسلیحات دیجیتالی در دست قدرتهای بزرگ تبدیل شود؛ سلاحی که به اعتقاد کیسینجر از بمب اتم هم مخربتر خواهد بود، زیرا هیچ گونه تفکر و شعور انسانی پشت آن وجود ندارد. جهان سیاست، مانند بازی شطرنج است که مبتنی بر ارزیابی سناریوها و پیشبینی بهترین واکنش یا بهترین حرکت مهرهها است؛ اما شطرنج جهان سیاست، پیچیدگی بیشتری دارد؛ بهنحویکه بازیگران زیادی با ترجیحات آشکار و نهان در آن شرکت دارند که رویکردهای اعلامی و اعمالی آنها بهضرورت یکسان نیست؛ تغییرات …
-
بین الملل
نبایدهای سیاست خارجی ایران – ایران تودی
در این کوتاه نوشتار قصد دارم به تبیین این مسئله بپردازم که در شرایط کنونی سیاست خارجی ایران چه کارهایی را نباید انجام داد؛ از این رو با هدف کاوش گری سعی بر تبیینی بر نبایدهای کنونی عرصه سیاست خارجی دارم. باید بدانیم امر تجربه تاریخی در شکل گیری یک سیاست خارجی مبتنی بر توسعه از اهمیت فزاینده ای برخوردار است همانطور که می تواند به عنوان مانعی در توسعه گرایی سیاست خارجی محسوب شود در نگاه مقابل نیز می تواند آن را در مدار توسعه یافتگی قرار دهد از این رو در مسائل کنونی سیاست خارجی ایران که نوپدید محسوب می گردد می توان متذکر شد که نباید از تجریه تاریخی در هیچ امری از جمله دو مفهوم جنگ یا مذاکره و در یک کلان یعنی صلح یا منازعه غفلت ورزید حال باذکر موارد پیشین به نبایدهای عرصه سیاست خارجی خواهم پرداخت : نخست؛ انزواطلبی و دوری از مذاکره: باتوجه به ماهیت شکل گیری سیاست خارجی در ایران عصر جمهوری اسلامی بر اساس دو عنصر خود خواستگی و خودنخواستگی با بررسی روند این امر شاهدیم که امنیت بر اقتصاد در این جنس از سیاست خارجی اولویت بیشتری پیدا کرده است از این رو یکی از مهمترین اشتباهات ممکن در زمینه …
-
عمومی
پیوستِ عدالت در سیاست خارجی
رهبر انقلاب سه سال قبل نیز در نخستین دیدار اعضای هیئت دولت سیزدهم (۶/۶/۱۴۰۰)،در بیانات مشابهی اظهار داشتند:« به نظر من هر مصوّبهای که شما تصویب میکنید، هر لایحهای که در دولت تنظیم میکنید، هر بخشنامهای که خود شما در دستگاهِ خودتان صادر میکنید، یک پیوست عدالت باید داشته باشد؛ باید مراقب باشید این روش، این کار، این دستور، ضربهای به عدالت نزند.»وزارت امورخارجه از دستگاه هایی است که با شناسایی پیوست های «عدالت محور» می تواند نقش خود را در اجرای گفتمان عدالتخواهی ایفا کند. در این رابطه پیشنهادات زیر مطرح می شود. ۱.درعرصه سیاست خارجی ایجاد روابط متعادل با کشورهای جهان که ناظر بر دیدگاه رهبر انقلاب و مبتنی بر گفتمان عدالتخواهانه رئیس جمهور است،چنانچه به یک گفتمان غالب تبدیل شود،می تواند در تنظیم روابط خارجی معنا پیدا کند.آقای پزشکیان در مقاله خود در روزنامه تهران تایمز،( تیر ۱۴۰۳ ) از واژه بدیع «ایجاد تعادل» در روابط با همه کشورها استفاده کرده و می گوید:«دولت من قصد دارد سیاستی فرصتگرا را پیگیری کند که با ایجاد تعادل در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه و جهان باشد.»با این تعریف هر کشوری که رفتار عادلانه ای در تعامل با ایران اتخاذ کند،می تواند در چرخه …
-
بین الملل
دولت چهاردهم رفع تحریمها را از مسیر سیاست خارجی متوازن پیگیری کند
عباسزاده مشکینی در گفتگو با آنا: عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم گفت: وقتی در سیاست خارجی توازن و تنوع وجود داشته باشد، تحریمکنندگان ایران با مشکل مواجه خواهند شد و آقای پزشکیان باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشد. «محمود عباسزاده مشکینی» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری علم و فناوری آنا، با اشاره به رویکرد سیاست خارجی دولت چهاردهم در حوزه رفع تحریمها گفت: میان رفع تحریمها و سیاست خارجی متوازن ارتباط مستقیم وجود دارد. وقتی همه تخممرغها در سبد رابطه با غرب گذاشته شود، قطعاً در حوزههای اقتصادی، سیاسی و بینالمللی به غرب وابسته خواهیم شد و این مسئله ضمن آنکه به یک نقطهضعف تبدیل میشود، به راحتی میتوانند ما را هم تحریم کنند یا بازی دهند. وی افزود: در دولت شهید رئیسی اتفاق خوبی که در عرصه سیاست خارجی رخ داد، این بود که توازن به آن بخشیده شد و به جای گذاشتن همه تخممرغها در سبد رابطه با غرب، توسعه روابط با شرق، آمریکای لاتین، آفریقا و کشورهای منطقه اولویت پیدا کرد. فرض کنید در یک شهری فقط یک سوپرمارکت وجود داشته باشد، معلوم است که همین یک سوپرمارکت به تعیینکننده قیمت …
-
عمومی
لزوم صیانت از مواضع سیاست خارجی به عنوان سنگر راهبردی نظام – خبرگزاری آنلاین | اخبار ایران و جهان
به گزارش خبرگزاری آنلاین، آیتالله سید احمد علمالهدی در دیدار با رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که به میزبانی دفتر نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: کمیسیون شما در بُعد اول اجرایی آن دچار چالش و مسئلهای نیست و الحمدلله دستگاههای متولی امنیت ملی، در تفاهم و همکاری نزدیک با یکدیگر توانستهاند پوشش جامعالاطرافی در ایران اسلامی ایجاد کنند که بهخصوص در دهههای اخیر مظاهر بارز آن مشخص بوده است. نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی افزود: موضوع مهم و راهبردی در کنشگری شما مربوط به بُعد دوم فعالیت کمیسیون شماست یعنی جایی که سیاست خارجی موردتوجه نهاد قانون گزار کشور قرار میگیرد و تجربه تاریخی ما هم نشان میدهد در همه دولتهای پس از انقلاب، با وجود خدمات کثیری که از سوی دولتمردان انجام شده، بخش اصلی زاویهها با راهبردهای نظام و منویات رهبر معظم انقلاب از همین بخش یعنی سیاست خارجی آغاز شده است. همین جریان برجام به همراه مشکلاتی که به تبع آن پیش آمد، یک نمونه است. شما ببینید با وجود مواضع قاطع رهبری در حوزه استکبارستیزی، رفتند مذاکره کردند و عاقبت آنچه شد. اتلاف سرمایه، ثمره نرمش ذلیلانه وی خاطرنشان کرد: اصل قضیه …
-
بین الملل
۴ اولویت اساسی سیاست خارجی دولت چهاردهم
ایران تودی/خراسان رضوی یک تحلیلگر مسائل بینالملل چهار اولویت اساسی سیاست خارجی دولت چهاردهم را تشریح کرد. حسین اصغریثانی در گفتوگو با ایران تودی با بیان اینکه باید مهمترین اولویت دولت چهاردهم حل مسئله برنامه هستهای و برجام باشد، اظهار کرد: همان طور که از رویههای گذشته و مناظرات آقای پزشکیان پیداست، تا مسئله برجام را حل نکنیم، هرچقدر که با کشورهای همسایه، منطقه و نظام بینالملل روابطمان را گسترش دهیم، برایمان مابهازای اقتصادی ندارد. ما اکنون روابطمان با امارات، قطر، ترکیه، پاکستان و سایر همسایگان، روابط خوبی است اما حتی نمیتوانیم پول خودمان را از آنها بگیریم یا با آنها مراودات مالی داشته باشیم. وی با اشاره به منفی بودن تراز تجارت خارجیمان، اضافه کرد: در حالیکه چینیها در پاکستان و حتی افغانستان سرمایهگذاری کردند، سایه برجام و FATF در مراودات ما با سایر کشورها سنگینی میکند. این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: وضعیت به صورتی است که دکترین سیاست خارجی نداریم. بیشتر سیاست خارجی ما جنبه واکنشی دارد. از قبل هدفمند حرکت نکردیم و در حوزه سیاست خارجی از راهبرد خاصی هم پیروی نمیکنیم. در حالیکه یکی از منحصر بفردترین کشورها در حوزه بینالملل هستیم، حتی نتوانستیم از سرمایه و مزیتهای ژئوپلیتیکمان در حوزه سیاست خارجی استفاده …
-
عمومی
سیاست خارجی ایران بعد از انتخابات
به لحاظ «قاعده» و کلان، موضوعات استراتژیک جاری سیاست خارجی، همچون برجام (توافق هسته ای)، نوع رابطه با آمریکا و غرب، نگاه به شرق (چین و روسیه)، و نهایتا روابط منطقه ای و محور مقاومت، در حوزه تصمیم گیری رهبری و شورای عالی امنیت ملی است. اما به لحاظ «روند» و اجرا، چگونگی پیشبرد این موضوعات در حوزه اختیارات قوه مجریه است. چون این قوه (به ویژه وزارت امور خارجه) منابع مالی، ابزارها، و ظرفیت های تخصصی سیاسی و اقتصادی لازم در اجرای این موضوعات سیاست خارجی را در اختیار دارد. در همه این موضوعات، مسئله مهم چگونگی برقراری «پیوند» و «تعادل» بین دو عنصر بازدارندگی تهدیدات و تولید امنیت (قاعده کلان سیاست خارجی) از یک سو، و ضرورت تعامل با جهان برای رشد و توسعه اقتصادی و تولید ثروت (روند اجرای سیاست خارجی) از سوی دیگر می باشد. عدم توجه به اجرای «همزمان» و «متناسب» به این دو جنبه سیاست خارجی اغلب منجر به تضاد دیدگاه ها و بروز انفعال در پیشبرد امور خارجی کشورمان شده است. نخست، موضوع برجام به لحاظ «قاعده» و کلان، در چهارچوب توسعه امنیت انرژی، استقلال صنایع بنیادی و غیره، و همچنین مقابله با زیاده خواهی غرب در مسدود کردن پیشرفت برنامه هسته ای …
- 1
- 2