خلاصه کتاب مهر تابناک ( نویسنده سید محمدحسین حسینی طهرانی )

«مهر تابناک» اثری عمیق و ارزشمند است که دریچه ای به سوی زندگی پربار و سیره عرفانی آیت الله سید علی قاضی طباطبایی می گشاید. این کتاب، تدوین یافته توسط علامه سید محمدحسین حسینی طهرانی، ما را با ابعاد جامع شخصیتی این فقیه عارف، مبانی سیر و سلوک او و تاثیرات عمیقش بر شاگردان برجسته ای چون علامه طباطبایی و آیت الله بهجت آشنا می سازد.

سفر در صفحات «مهر تابناک»، به منزله قدم گذاشتن در مسیری نورانی است؛ راهی که نه تنها ابعاد نظری عرفان اسلامی را به تصویر می کشد، بلکه گواهی است بر تحقق حقیقت دین در سیره عملی اولیای الهی. این اثر، روایتی زنده و الهام بخش از زندگی مردی است که علم و عمل را در هم آمیخت و افق های جدیدی از معرفت را برای سالکان روشن ساخت. در ادامه، به بررسی چکیده ای از مهم ترین ابعاد این اثر گرانسنگ می پردازیم، با این امید که خواننده خود را در میان این روایت های معنوی حس کند و تشویق به مطالعه نسخه کامل کتاب برای درک عمیق تر فیوضات آن گردد.

آیت الله سید علی قاضی: جامع میان علم و عرفان

آیت الله سید علی قاضی طباطبایی، شخصیتی بود که در نجف اشرف نه تنها به عنوان یک فقیه و عالم برجسته شناخته می شد، بلکه او را عارفی واصل و کامل می دانستند که به معنای واقعی کلمه، جامعیت میان ظاهر (شریعت) و باطن (طریقت و حقیقت) را محقق ساخته بود. او معتقد بود که سلوک در راه خدا، بدون اعتنای کامل به شریعت، جمع بین متضادهاست.

ابعاد علمی و فقاهتی

آیت الله قاضی در حوزه نجف از شاگردان مبرز اساتید بزرگی چون آخوند خراسانی و هم مباحثه آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی بود. تسلط بی نظیر او در فقه، اصول، ادبیات عرب، و توانایی اش در مباحث علمی به حدی بود که در هر مجلسی که حضور می یافت، حتی مراجع بزرگ و فقهای نامدار نیز در سکوت و کرنش قرار می گرفتند. نقل است که در روزهای شوخی و مزاح در نجف، با عبور ایشان، نفس در سینه همه حبس می شد و سکوتی مطلق حکمفرما می گشت. روش خاص او در تفسیر قرآن، آیه به آیه بود و از معدود علمایی به شمار می رفت که می توانست به عمق فقه الحدیث دست یابد. او خود سال ها به تدریس خارج فقه اشتغال داشت و شاگردانی تربیت کرد که هر کدام از مفاخر عالم تشیع بودند.

ابعاد عرفانی و معنوی

آیت الله قاضی تنها در وادی علم ظاهری غواصی نمی کرد، بلکه تسلط او بر مقامات عرفانی، او را به انسانی جامع تبدیل کرده بود. ایشان بر این باور بود که عارف بالله کسی است که همه چیز را از آنِ خدا می بیند و در تمام پدیده ها، تنها مبدأ هستی را ناظر و باصر است. او حمد، ستایش و مدح را تنها به خدا باز می گرداند و هیچ اثری از خود یا نامی برای شهرت نمی جوید. از این رو، با تمام وجود بر پیوستگی شریعت و طریقت تاکید داشت و عرفانی که به شریعت بی اعتنا باشد را رد می کرد. او خود در انجام مستحبات و ترک مکروهات چنان کوشا بود که در نجف ضرب المثل گشته بود.

اساتید و سلسله عرفانی

سلسله عرفانی آیت الله قاضی به بزرگان سترگی چون آیت الله سید احمد کربلایی و آخوند ملا حسینقلی همدانی می رسد که خود شاگرد آقا سید علی شوشتری بودند؛ مردی که نقل است هدایت عرفانی اش را از مرد جولایی دریافت کرد که راهش به ائمه اطهار (ع) باز می گشت. این سلسله، نمادی از پیوند عمیق عرفان و ولایت در مکتب تشیع است و مرحوم قاضی بر این اساس، اهمیت استاد کامل در سیر و سلوک را شاه کلید رسیدن به حقیقت می دانست و می فرمود: «چنانچه کسی که طالب راه و سلوک طریق خدا باشد، برای پیدا کردن استاد این راه اگر نصف عمر خود را در جستجو و تفحّص بگذراند تا پیدا نماید، ارزش دارد. کسی که به استاد رسید، نصف راه را طی کرده است .»

مبانی کلیدی سیر و سلوک در مکتب آیت الله قاضی

مکتب عرفانی آیت الله سید علی قاضی بر چند اصل اساسی استوار بود که سالکان را به سوی رهایی از تعلقات و وصول به حقیقت رهنمون می شد. این مبانی، نه تنها نظریاتی خشک، بلکه دستورالعمل های عملی برای تهذیب نفس و حرکت در طریق الی الله بودند.

معرفت نفس: شاه کلید عرفان

معرفت نفس، در مکتب آیت الله قاضی، صرفاً یک شناخت ذهنی نبود، بلکه او آن را شاه کلید عرفان و ملازم با معرفت پروردگار می دانست. روش های رسیدن به آن، از جمله توجّه به نفس و مراقبه بود. ایشان دستور می دادند که سالک هر شبانه روز، نیم ساعت یا بیشتر را به توجه به نفس خود اختصاص دهد تا به تدریج خواطر مزاحم از او دور شده و معرفت نفس حاصل گردد. این تمرکز بر خود، راهی برای انکشاف عوالم ربوبی و حقایق غیبی از طریق چشم قلب و بصیرت نفس بود.

جایگاه استاد کامل در طریق الی الله

آن طور که بارها از آیت الله قاضی شنیده شده، ایشان بر اهمیت وجود استاد بصیر و بیرون آمده از هوای نفس، تاکید ویژه داشتند. استادی که نه تنها خود سیر الی الله را طی کرده باشد، بلکه سه سفر دیگر را نیز پشت سر نهاده و گردش او در عالم خلق، با حق همراه باشد. ایشان می فرمودند یافتن چنین استادی، حتی اگر نیمی از عمر را در پی آن سپری شود، ارزش دارد.

نفی خواطر: پاکسازی ذهن

یکی از مهمترین مراحل در سیر و سلوک، پاکسازی ذهن از افکار مزاحم و غیرالهی، یا همان «نفی خواطر» بود. آیت الله قاضی معتقد بود که این پاکسازی از طریق دو امر مهم حاصل می شود: اول، «مراقبه» به انحای مختلف و دوم، «توجّه به نفس». او می فرمود که بسیاری از کسانی که موفق به نفی خواطر شده اند و ذهنشان از آلودگی ها پاک گشته، یا در حین تلاوت قرآن و التفات به قاری حقیقی (خداوند) این فتح باب برایشان حاصل شده، یا از طریق توسل به حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، چرا که آن حضرت عنایتی عظیم در رفع حجاب و موانع طریق سالکین دارند.

اهتمام به شریعت

آیت الله قاضی، با وجود مقامات عرفانی والایی که داشت، بر اهمیت بی اندازه شریعت و رعایت کامل مستحبات و ترک مکروهات تأکید می کرد. او سلوک راه خدا را بدون اعتنا به شریعت، جمع بین متضادها می دانست. ایشان در رعایت جزئی ترین آداب شرعی چنان دقیق بود که نظافتش در نجف زبانزد عام و خاص بود و هیچ گاه از ظاهر شرع حتی در لباس و آراستگی غافل نمی شد. این التزام عملی، نشانه ای از پیوستگی ناگسستنی ظاهر و باطن در مکتب او بود.

طریقه احراق: رهایی از تعلقات

برای ریشه کن کردن اغراض و نیات نفسانی، آیت الله قاضی «طریقه احراق» را توصیه می کرد. این طریقه، برگرفته از قرآن کریم و مفهوم «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ»، به معنای سوزاندن تمام تعلقات و اغراض نفسانی بود. ایشان معتقد بود که اگر انسان به حقیقت دریابد که همه چیز، حتی خودش، ملک مطلق خداوند است و مالکیتی جز او نیست، آنگاه در مواجهه با مصائب یا خواسته های محقق نشده، اضطرابش از بین می رود و به آرامش می رسد. این ادراک، همچون آتشی است که خرمن هستی ها و نیات غیرالهی را می سوزاند و راه را برای تجلی جمال الهی هموار می سازد. آیت الله قاضی بر این باور بود که این ادراک، واقعی و قلبی است و با صرف تفکر نظری حاصل نمی شود، بلکه به ذوق و حال نیاز دارد و راهی سریع برای وصول به مقصود است.

سیره عملی و آداب معنوی آیت الله قاضی

زندگی آیت الله قاضی، خود درسنامه ای جامع از عرفان عملی بود. سیره او، جلوه ای از تحقق مبانی عرفانی در ریزترین جزئیات زندگی روزمره بود که سالکان را به سوی کمال رهبری می کرد.

عبادت و تهجّد

آیت الله قاضی به عبادت و تهجد اهتمام ویژه ای داشت. او غالباً در مساجد کوفه و سهله بیتوته می کرد و بسیاری از شب ها را به بیداری، تلاوت قرآن و نماز شب می گذراند. حتی با وجود چهار عیال، بسیاری از شب ها را تنها در حجره ای ساده در دل بیابان به سر می برد. ایشان به شاگردان خود توصیه می کردند که برای کسب نشاط در نماز شب، اندکی چای یا دوغ یا میوه مختصری میل کنند تا بدن از کسالت خارج شده و نشاط عبادت حاصل شود. نمازهای ایشان با طمأنینه خاصی ادا می شد و گاه به درازا می کشید.

توکل، قناعت و اخلاص

فقر و تهی دستی در زندگی آیت الله قاضی نمودار بود، اما این امر هرگز او را از مسیر توکل و تسلیم خارج نمی ساخت. نقل است که ایشان روزی برای سفر به کوفه پولی نداشتند، اما با توکل به خدا حرکت کردند و در میانه راه، فردی به ایشان پول داد. نمونه ای دیگر از قناعت و توکل ایشان، داستان خرید کاهوهای پلاسیده از سبزی فروشی فقیر بود. او این کار را نه از سر فقر، بلکه برای یاری رساندن به آن فروشنده و حفظ کرامت او انجام می داد و می فرمود که ما را فرقی نمی کند کاهو لطیف بخوریم یا از این کاهوها.

«این مرد فروشنده ، شخص بی بضاعت و فقیری است ، و من گاه گاهی به او مساعدت می کنم ؛ و نمی خواهم چیزی به او بلاعوض داده باشم تا اوّلاً: آن عزّت و شرفِ آبرو از بین برود؛ و ثانیاً: خدای ناخواسته عادت کند به مجّانی گرفتن ، و در کسب هم ضعیف شود. و برای ما فرقی ندارد کاهوی لطیف و نازک بخوریم یا از این کاهوها؛ و من می دانستم که اینها بالأخره خریداری ندارد، و ظهر که دکّان خود را می بندد به بیرون خواهد ریخت ، لذا برای عدم تضرّر او مبادرت به خریدن کردم .»

این داستان ها، عمق اخلاص او را نشان می دهد؛ همان اخلاصی که باعث شد کاشی های بنایی را که به همت او ساخته شده بود و نامش بر آن حک شده بود، خرد کند و بریزد، زیرا نمی خواست نامش در جایی که محراب امیرالمومنین (ع) است، آورده شود و در مقابل نام خدا و ائمه (ع) چیزی از خود برجای بگذارد.

احترام به سادات و مؤمنین

آیت الله قاضی احترام و تجلیل ویژه ای برای سادات قائل بود، حتی اگر کودک بودند. نقل است که روزی یکی از شاگردانش قصد داشت فرزندش (که سید بود) را برای جلوگیری از مزاحمت به منزل برگرداند و با تعبیری عامیانه از او یاد کرد، آیت الله قاضی به شدت برآشفت و فرمود: «نَشُد! نشد! سید هاشم چه گفتی؟! اهانت به بچه سید، اهانت به رسول الله است!». او فرزندان خود را نیز همواره با احترام «آقا سید» خطاب می کرد و تکریم سادات را فریضه ای می دانست.

نظافت و سلامت ظاهر

با وجود فقر، آیت الله قاضی به نظافت و آراستگی ظاهری خود اهمیت بسیاری می داد. او تمیزترین و شیک ترین لباس ها را می پوشید و نظافتش در نجف ضرب المثل بود. این اهتمام به ظاهر، نه از سر خودنمایی، بلکه برای نشان دادن این نکته بود که عارف حقیقی کسی نیست که به ظاهر بی اعتنا باشد. او حتی در استفاده از آب و غذا نیز دقت بهداشتی داشت و به شاگردانش توصیه می کرد که با انگشت آلوده غذا را به هم نزنند، حتی اگر ظاهر دست تمیز باشد.

دوری از اهل دنیا و شهرت

آیت الله قاضی همواره از شهرت و اختلاط با اهل دنیا پرهیز می کرد و آن را «آفتی عظیم» برای سالک می دانست. او معتقد بود که هرچه سالک گوشه گیرتر باشد، وصولش به مقصود بهتر است. بسیاری از اوقات، کسانی که جرأت برخورد علنی با او را نداشتند، شب ها ناشناس به منزلش رفت وآمد می کردند تا از فیض او بهره مند شوند.

زیارت و توسل

شیفتگی آیت الله قاضی به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) بی اندازه بود. او هر روز هنگام طلوع و غروب آفتاب برای امام حسین (ع) گریه می کرد و در ایام عزاداری با سر برهنه و واله بود. او به زیارت مداوم مشاهد مشرفه، به خصوص حرم امیرالمومنین (ع) و امام حسین (ع)، تاکید داشت و بسیاری از شب ها را در صحن حرم ها به عبادت می گذراند و گاهی از شدت خلوص، روی سنگ فرش صحن می خوابید. ایشان حتی به شاگردانش می فرمود: «تمام نقاط صحن مطهر [امیرالمومنین] حکم خانۀ امیرالمومنین علیه السّلام را دارد و شما هم می دانید که امام زنده و مرده ندارد، امام مقبور در قبر زنده است! بنابراین آیا جسارت نیست که انسان در خانۀ خود امام به طرف خود امام حیّ و زنده پای خود را دراز کند؟!»

حفظ اسرار و سکوت

سکوت و حفظ اسرار، از اصول مهم در مکتب آیت الله قاضی بود. او سکوت را موجب ته نشین شدن «لِردهای نفس» و تصفیه روح می دانست. ایشان می فرمودند: «سالک حتماً باید ساکت و آرام باشد تا ته نشین بشود… این لِردها متحجّر می شود، این سنگ هایی را که ما الآن به صورت های طبقه در رودخانه ها و دریاها و کوه ها می بینیم، سابقاً گل و لای بوده، وقتی رفته نشسته، متحجّر شده، سنگ شده است، که دیگر به هیچ وجه من الوجوه قابل حرکت نیست.» او حتی به شاگردانش تاکید می کرد که اسرار معنوی را فاش نکنند، چرا که موجب گرفتاری خواهد شد.

داستان ها و کرامات: جلوه هایی از مقام معنوی

زندگی آیت الله قاضی سرشار از مکاشفات و کرامات خارق العاده ای بود که نشان از مقام والای معنوی او داشت. این وقایع، نه تنها شگفتی آور بودند، بلکه عمق اتصال او به عالم غیب و حقایق توحیدی را آشکار می ساختند.

کرامات و مکاشفات

از جمله کرامات آیت الله قاضی، حال «فنا در توحید» او بود. نقل است که در بحبوحه جنگی در نجف که خانه ها سنگر شده بود و خون از ناودان ها جاری می شد، ایشان با آرامش تمام در ایوان منزل نشسته و تماشا می کرد، زیرا همه افعال را جلوه حق می دید و غیر از خدا چیزی را نمی نگریست. داستان معروف دیگری از قدرت معنوی ایشان، «میراندن مار» بود. در بیابان کوفه، هنگامی که ماری بزرگ در برابر ایشان ظاهر شد، آیت الله قاضی با اشاره به آن فرمود: «مُتْ بِإِذْنِ اللهِ!» (بمیر به اذن خدا!) و مار بی درنگ خشک شد و جان داد. این اتفاق، نشانه ای از تجلی اسم «الممیت» (میراننده) الهی در وجود او بود. همچنین «طی الأرض» یکی دیگر از کرامات ایشان بود که بارها مشاهده شده بود؛ مثلاً در سفر به مشهد بدون استفاده از وسیله نقلیه و بازگشت به نجف در کمتر از یک روز، در حالی که مسیر در حالت عادی هفته ها به طول می انجامید.

ارتباط با امام زمان (عج)

ارتباط آیت الله قاضی با امام زمان (عج) از دیگر جلوه های مقامات معنوی او بود. نقل است که ایشان فرمودند: «کور است هر چشمی که صبح از خواب بیدار شود و در اولین نظر نگاهش به امام زمان نیفتد!» شاگردان او نیز شاهد بودند که چگونه آیت الله قاضی بارها در گفت وگوهایش با جملاتی چون «یا صاحب الزمان» ارادت قلبی خود را به حضرت بیان می کرد. یکی از شگفت انگیزترین روایات، حکایت طلبه ای هندی است که در مسجد سهله به امام زمان (عج) توسل می کند تا مرجع تقلیدش را بشناسد. نور امام به سوی آیت الله قاضی اشاره می کند و سپس خود آیت الله قاضی نزد طلبه می آید و دستور تقلید از خود را می دهد و می فرماید: «در احکام دین، هرچه می خواهی از من بپرس و بدان عمل کن؛ ولی این قضیه را نزد احدی فاش مساز!» این حکایت، به وضوح ارتباط مستقیم و دستوردهنده امام زمان (عج) به آیت الله قاضی را نشان می دهد و او را در جایگاه یک «استاد راه» مورد تأیید امام عصر (عج) معرفی می کند.

شاگردان برجسته: پرورش یافتگان مکتب قاضی

مکتب عرفانی آیت الله قاضی، شاگردان بی شماری را تربیت کرد که هر یک به تنهایی، ستارگانی در آسمان علم و عرفان بودند. این پرورش یافتگان، گواه بر عمق و جامعیت روش تربیتی ایشان بودند.

معرفی شاگردان کلیدی

آیت الله قاضی طبقات مختلفی از شاگردان داشت که هر کدام در زمان خود از نخبگان بودند. در ردیف اول، بزرگانی چون آیت الله شیخ محمدتقی آملی، آیت الله شیخ علی محمد بروجردی و آیت الله سید حسن مسقطی حضور داشتند. در ردیف های بعدی، اسامی همچون علامه طباطبایی، آیت الله سید محمدحسن الهی طباطبایی و آیت الله شیخ عباس قوچانی (وصی ایشان در معارف و اخلاق)، آیت الله بهجت فومنی و سید هاشم حداد به چشم می خوردند. این مجتهدان و فقیهان برجسته، همگی از خرمن علم و عرفان آیت الله قاضی خوشه چیدند.

تأثیر آیت الله قاضی بر شاگردان

آیت الله قاضی تأثیری عمیق و غیرقابل وصف بر شاگردان خود داشت. علامه طباطبایی، از برجسته ترین شاگردان ایشان، شیفتگی فراوانی نسبت به استادش داشت و می فرمود: «ما هرچه داریم از مرحوم قاضی داریم.» حتی پس از رحلت آیت الله قاضی، علامه طباطبایی تا سال ها عطر نزده بود و در مواجهه با عطر می فرمود: «دو سال است که استاد ما مرحوم قاضی رحلت کرده اند؛ و من تا به حال عطر نزده ام.» این بیان، عمق تأثیر معنوی و ارتباط قلبی ایشان با استادشان را نشان می دهد.

از دیگر نشانه های تأثیر او، روایتی است که آیت الله سید عبدالهادی شیرازی (از مراجع برجسته نجف) درباره شاگردان آیت الله قاضی می فرمود: «شهادت یک نفر از شاگردان آقای قاضی نزد من به جای دو نفر شاهد عادل ثقه پذیرفته می شود.» این گواهی، حاکی از میزان بالای تقوا، صداقت و عدالت شاگردان تربیت یافته در مکتب آیت الله قاضی است. شاگردان ایشان در درس و بحث و مراقبه چنان دقیق بودند که این فضایل، حتی در میان علمای معاصرشان نیز شهرت داشت.

دیدگاه آیت الله قاضی درباره مکاتب و بزرگان دیگر

آیت الله قاضی، علاوه بر مقام شامخ عرفانی و فقاهتی خود، دیدگاه های روشنی درباره مکاتب فکری و بزرگان عرفان و فلسفه داشت. این دیدگاه ها، نشان دهنده عمق بینش و تخصص او در این حوزه هاست.

عرفای شیعه و اهل سنت

مرحوم قاضی، مولانا رومی را عارفی رفیع المرتبه و از شیعیان خالص امیرالمؤمنین (ع) می دانست و به اشعار او استشهاد می کرد. او حتی مثنوی معنوی را هشت بار از اول تا آخر مطالعه کرده بود و هر بار مطالب جدیدی از آن دریافت می کرد. در مورد عرفای بزرگ اهل سنت چون محیی الدین عربی و ابن فارض، معتقد بود که یا آنان به کمال توحید نرسیده اند، یا در باطن شیعه بوده اند و از ترس حاکمان جور تقیه می کرده اند. ایشان می فرمود: «وصول به توحید فقط از ولایت است؛ و ولایت و توحید یک حقیقت می باشند.» این دیدگاه نشان می دهد که در مکتب آیت الله قاضی، عرفان حقیقی بدون اتصال به ولایت ائمه اطهار (ع) محال است.

فلسفه و علوم ظاهری

آیت الله قاضی، ضمن تأکید بر لزوم رعایت شریعت، از علمایی که صرفاً به بحث و نگارش کتب ظاهری و اصول فقه می پرداختند و از معرفت تهی می ماندند، خرده می گرفت. او معتقد بود که خواندن حکمت به تنهایی کافی نیست و بدون سیر و سلوک عملی و ریاضات شرعیه، مشکلات حل نخواهد شد. با این حال، مطالعه فلسفه ملاصدرا و حاجی سبزواری را مفید می دانست. ایشان با این سخن معروف، دیدگاه خود را به اوج رساند که: «نِعْمَ الرَّجُلُ أَنْ یَکُونَ فَقِیهًا صُوفِیًّا!» (چه نیکوست مردی که فقیه و صوفی باشد!) این بیان، بر جامعیت فقه (علم به شریعت) و تصوف (مبارزه با هوای نفس و رسیدن به رضای حق) تأکید دارد و نشان می دهد که این دو باید با هم جمع شوند.

وصیت نامه و میراث جاودان

وصیت نامه آیت الله سید علی قاضی، همچون چراغی روشن، مسیر زندگی و مهم ترین دغدغه های او را برای آیندگان ترسیم می کند. میراث او، نه تنها در آثار مکتوب، بلکه در تربیت شاگردان و سیره عملی اش جاودانه ماند.

وصیت نامه

آیت الله قاضی در وصیت نامه خود، که آن را ناسخ وصیت نامه های پیشینش می داند، به دو فصل دنیا و آخرت اشاره می کند. مهم ترین توصیه او در بخش آخرت، توحید است؛ او تأکید می کند که حقیقت توحید به سهولت حاصل نمی شود. سپس شهادتین را ذکر می کند و بر یگانگی خداوند، رسالت پیامبر اکرم (ص) و امامت دوازده امام (ع) تأکید می ورزد. او تصریح می کند که امام زمان (عج) در این نشأه دارای حیات جسدی هستند و در آینده ظهور خواهند کرد. بخش عمده وصیت نامه به نماز اختصاص دارد؛ او تأکید می کند که نماز را «بازاری» نکنید، بلکه آن را اول وقت با خضوع و خشوع به جا آورید، چرا که اگر نماز محفوظ ماند، همه چیز محفوظ می ماند. تسبیحات حضرت زهرا (س) و آیت الکرسی بعد از نماز نیز ترک نشود. ایشان به تعزیه داری و زیارت امام حسین (ع) توصیه می کند و روضه هفتگی، حتی با حضور دو سه نفر را، «اسباب گشایش امور» می داند. در نهایت، با لحنی هشدارآمیز می فرماید: «الله الله که دل هیچ کس را نرنجانید.»

میراث جاودان

پس از رحلت آیت الله قاضی در سال ۱۳۶۶ هجری قمری، آن گونه که شایسته مقام او بود، تجلیلی به عمل نیامد و تنها یک مجلس ختم از سوی آیت الله العظمی حاج آقا حسین قمی طباطبایی برگزار شد. این عدم تجلیل کافی، نشان دهنده مظلومیت عرفان حقیقی در میان اهل ظاهر بود. با این حال، میراث معنوی او از طریق شاگردان برجسته اش به نسل های بعدی منتقل شد. شاگردان او، به خصوص علامه طباطبایی و آیت الله بهجت، اندیشه ها و سیره عملی استادشان را زنده نگه داشتند و در حوزه های علمیه و محافل معنوی نشر دادند. هرچند بسیاری از کرامات و احوالات ایشان در خفا باقی ماند، اما مهر تابناک با جمع آوری مستندات و روایات، این گوهر تابناک را برای نسل های بعدی حفظ کرد و راه را برای شناخت بیشتر این عالم ربانی هموار ساخت.

نتیجه گیری: مهر تابناک؛ راهی به سوی حقیقت

«مهر تابناک» بیش از آنکه صرفاً یک زندگی نامه باشد، سفری عمیق به ژرفای عرفان عملی و توحید خالصانه است. این کتاب، نه تنها پرتره ای از آیت الله سید علی قاضی طباطبایی، عارف جامع الاطراف را به دست می دهد، بلکه با قلم توانای علامه سید محمدحسین حسینی طهرانی، به چراغ راهی برای سالکان طریق حقیقت بدل می شود.

در صفحات این اثر، خواننده با ابعاد ناشناخته ای از سیره علمای ربانی آشنا می شود که علم ظاهری را با عمق معارف باطنی در هم آمیختند. از تدریس فقه و اصول در نجف تا تهجد و راز و نیاز در مساجد کوفه و سهله، و از نفی خواطر تا طریقه احراق، هر بخش از زندگی آیت الله قاضی درسی است برای خودسازی و رسیدن به قرب الهی. داستان های کرامات و مکاشفات او، نه برای شگفت زدگی، بلکه برای نشان دادن امکان تحقق مراتب بالای انسانی در پرتو بندگی حقیقی، در این کتاب روایت شده اند.

تأثیرگذاری آیت الله قاضی بر شاگردان نامداری چون علامه طباطبایی و آیت الله بهجت، گواهی است بر قدرت بی بدیل تربیت معنوی او. «مهر تابناک» به ما یادآوری می کند که حقیقت دین، فراتر از ظواهر است و راه وصول به خداوند، مستلزم مجاهدت درونی، تبعیت از استاد بصیر، و التزام عملی به شریعت است.

این کتاب، دعوتی است به تأمل در زندگی مردان الهی که با توکل مطلق، قناعت، اخلاص و رعایت دقیق آداب معنوی، به مقام فنا در توحید دست یافتند. دعوت به مطالعه نسخه کامل «مهر تابناک» نه تنها برای آشنایی با یک شخصیت برجسته، بلکه برای یافتن الهام و راهنمایی عملی در مسیر پرفراز و نشیب خودسازی و رسیدن به حیات طیبه است. این اثر، همچون مهر تابان، نور خود را بر قلوب مشتاقان می افکند و راهی به سوی حقیقت را بر آنان می گشاید.