توضیح ماده 608 تعزیرات و مجازات های بازدارنده

توهین شامل هر نوع رفتار و گفتار وهن آمیز و کوچک کننده از قبیل فحاشی ، استعمال الفاظ رکیک، اشارات خاص با دست و چشم، اعمال و حرکات توهین آمیز مثل ریخت آب دهان روی دیگری، هل دادن های تحقیر کننده  و هز نوع رفتاری که مطابق عرف آن منطقه باعث تحقیر شدن شخص گردد را شامل می شود. در خصوص جرم توهین این نکته حائز اهمیت است که هیچ ضرورتی در خصوص این امر که توهین حضوری و در مقابل شخص تحقیر شونده می بایست واقع شود، وجود ندارد و حتی اگر شخصی در غیاب  وی هم اورا مورد توهین قرار دهد باز هم جرم توهین به وقوع پیوسته است. و درواقع هیچ ضرورتی به حضوری بودن توهین وجود ندارد.

سابقا در ماده ماده 608 تعزیرات و مجازات های بازدارنده مرتکبین توهین را به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال تعیین نموده بود.

این ماده در خصوص جرم توهین چنین مقرر نموده است:

توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه و یا پنجاه هزار‌ تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود و اما حذف مجازات شلاق در جرم توهین به اشخاص عادی:

با تصویب قانون کاهش حبس های تعزیری مصوب ۱۳۹۹ (تغیرات ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی با توجه به طرح دوفوریتی ) مجازات توهین از شلاق به جزای نقدی درجه شش تقلیل یافت.

در واقع پس از لازم الاجرا شدن این قانون، مرتکبین توهین صرفا به جرای نقدی درجه شش محکوم خواهند شد که عبارت است از جزای نقدی بیش از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال.

علاوه بر این موضوع این جرم مطابق ماده ۱۱ قانون کاهش حبس های تعزیری مصوب ۱۳۹۹ (تغیرات ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی با توجه به طرح دوفوریتی)  از جرائم قابل گذشت محسوب می گردد و با رضایت شاکی در هر مرحله، پیگیری این جرم متوقف خواهد شد.

از سوی دیگر توهین لزوماً متضمن اسناد و اخبار نمی باشد بلکه عمل ارتکابی به نحوی از انحا در حیثیت متضرر از جرم نوعی وهن وارد می نماید. برعکس موضوع ماده افترا حسب ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی که لزوماً متضمن اسناد می باشد.عنصر مادی توهین فعل است و ممکن است مثبت معنوی و یا مثبت مادی باشد البته برخی ترک فعل را نیز به نحوی که عرفا موجب تخفیف و توهین گردد شامل توهین می شمارند.

به هر حال باید در نظر داشت که برخی افعال و الفاظ ذاتا وهن آور نمی باشند بلکه به واسطه طرز تلفظ آن یا به واسطه موقعیت زمانی و مکانی یا شخصیت طرف موهن تلقی می‌گردد. فحش در لغت به معنی ناسزا و دشنام است و در اصطلاح عرف به هر کلام زشت و رکیک و مستهجن و قبیح گویند که مخصوصاً برای تحقیر و تخفیف طرف به کار برده می‌شود بنابراین یک لفظ یا گفتار ممکن است فی حد ذاته وهن آور باشد بدون آنکه فحش یا دشنام تلقی گردد.

در فحاشی نسبتی به طرف داده نمی‌شود بلکه لفظی استعمال می گردد که به واسطه رکیک و زشت بودن آن بر خلاف حیثیت و شأن آن طرف می باشد با عنایت به قانون استفساریه نسبت به کلمات توهین و اهانت مصوب ۱۳۷۹ توهین ممکن است لفظی و یا فعلی باشد.

با این وجود خشونت در گفتار گر چه بی نزاکتی تلقی می شود لکن توهین نمی باشد. توهین باید مستقیم بوده و طرف اهانت نیز معین باشد لذا توهین به طبقه و گروهی از اشخاص بدون ذکر مصادیق خاص اصولا توهین کیفری مد نظر قانونگذار نیست.

توهین از جمله جرایم مطلق است و نیازی به تحقق نتیجه یعنی اذیت و آزار مخاطب ندارد چرا که سوءنیت در جرم توهین مفروض می باشد و نیازی به اثبات ندارد زیرا نوع و ماهیت الفاظ و اعمال وهن آور خود کاشف از سوء نیت مرتکب است.