پوش باتن یا شستی چیست؟

پوش باتن یا شستی ، وسیله ای است با مکانیزم ساده سوئیچی که برای کنترل کردن پروسه یک سیستم عملیاتی و یا یک دستگاه به کار می رود. جنس بدنه و قسمت های مختلف پوش باتن معمولا از پلاستیک یا فلز یا باکالیت مقاوم و سخت و پلاستیک ساخته می شود.  پوش باتن های فلزی و پلاستیکی دارای کنتاکت کمکی هستند.

سطح پوش باتن که اصطلاحاً سری پوش باتن نیز نامیده می شود یا صاف و مسطح و یا گود است به گونه ای که حالت انگشت شست را دارا است و یا کله قارچی است که گاهی کلید هم برای قفل کردن تجهیز دارد. سری پوش باتن به شکل گرد یا مربعی ساخته می شود.

دکمه یا سری پوش باتن به شیوه های زیر فشار داده می شود:

• فشار دادن با انگشت شست و به صورت سطحی
• فشار دادن عمیق
• ضربه زدن
• مشت زدن

عملکرد پوش باتن اشنایدر

 پوش باتن غالبا یک فنر داخلی دارد تا زمانی که فشار داده شد و عمل مورد نظر را انجام داد، به صورت خودکار به حالت اولیه خود برگردد. در نمونه قفل شو، پوش باتن پس از فشردن، قفل شده و تنها در صورت چرخاندن سری کله قارچی مانند  در جهت عقربه های ساعت آزاد شده و به حالت اولیه باز می گردد.

در نمونه قفل شو کلید دار مانند ، می توان توسط کلیدی که روی سری کله قارچی تعبیه شده، پوش باتن را قفل کرد تا به هیچ وجه اجازه فشرده شدن و عمل کردن را نداشته باشد. این کاربرد در مناطق عملیاتی حیاتی استفاده می گردد تا تنها افراد واجد شرایط امکان دسترسی به پوش باتن را داشته باشند.

کدبندی پوش باتن ها بر اساس رنگ آن ها صورت می گیرد، بنابراین برای هر عملکرد یک رنگ اختصاص داده می شود که از این طریق اپراتور در هنگام انجام کار دچار اشتباه در فشردن دکمه ها نمی شود.

انواع پوش باتن اشنایدر

   برای فرمان قطع و وصل به کنتاکتورها معمولاً از شستی یا پوش باتن استفاده می شود. شستی ها کلیدهای لحظه ای هستند با فشار به یک دکمه تیغۀ هادی حرکت کرده و دو کنتاکت را به هم وصل یا از هم جدا می کند. معمولاً این فرمان توسط دست انسان انجام می گیرد. در بعضی از دستگاه ها از پدال (فرمان باپا) و حرکت های مکانیکی دستگاه و ماشین (میکروسوئیچ) هم استفاده می کنند. معمولاً در مدار فرمان از دو نوع شستی استفاده می شود: شستی وصل (استارت) و شستی قطع (استپ) و ترکیب هر دو. در ادامه انواع پوش باتن اشنایدر بررسی می شود.

   شستی که پس از تحریک یا فشار دادن، کنتاکت قطع را وصل می کند شستی استارت نامیده می شود. به عبارت دیگر شستی استارت در حالت عادی باز بوده با فشار دادن به صورت لحظه ای بسته می شود. در شستی استارت، با برداشتن فشار دست از روی آن کنتاکت مجدداً باز می شود در داخل شستی استارت یک فنر قرار گرفته است که موجب بازگشت آن می گردد. معمولاً رنگ شستی استارت سبز یا مشکی است.

۲–شستی استوپ (STOP)

   شستی که پس از تحریک یا فشار دادن، کنتاکت وصل را قطع می کند شستی استوپ نامیده می شود. به عبارت دیگر شستی استوپ در حالت عادی بسته بوده با فشار دادن به صورت لحظه ای باز می شود. در شستی استوپ، با برداشتن فشار دست از روی آن کنتاکت مجدداً بسته می شود در داخل شستی استوپ یک فنر قرار گرفته است که موجب بازگشت آن می گردد، اما مدار کنتاکتور با استفاده از تیغه کمکی (کنتاکت باز) به حالت وصل باقی می ماند. اگر از کمکی استفاده نشود مدار ناپایدار می شود.

   البته وقتی که کنتاکتور وصل را به وسیله استوپ قطع کنیم، این موضوع را می توان زمانی که جریان برق شبکه قطع می شود، مشاهده کرد که چگونه مدار کنتاکتور قطع و با برقرار شدن جریان برق کنتاکتور وصل نمی شود مگر اینکه دوباره مدار را استارت کنیم.معمولاً رنگ شستی استوپ قرمز می باشد.

۳– شستی استارت – استوپ دوبل 

   شستی استارت استوپ ترکیبی از شستی استارت و شستی استوپ است. به طور کلی برای هر شستی می توانیم از یک شماره دو رقمی استفاده کنیم.

   شمارۀ سمت راست (یکان) تعداد تیغه های بسته یعنی استوپ ها و شمارۀ سمت چپ (دهگان) تعداد تیغه های باز یعنی تعداد استارت ها را مشخص می کند مثلاً شستی استوپ استارت دوبل با شمارۀ ۱۱ و شستی استارت تکی با شمارۀ ۱۰ و استوپ تنها با شمارۀ ۰۱ شناسایی می شوند و عدد ۳۲ مشخص کننده یک شستی مرکب است که پنج تیغه دارد سه تای آنها استارت و دو تای دیگر استوپ هستند. جهت فلش روی علامت اختصاری شستی ها تعیین کننده جهت نیرو برای برگشت فنر به جای اولش را مشخص می نماید.

   در رسم نقشه های برقی به طور معمول بیشتر دستگاه ها را در حالت قطع (خاموش نرمال) و اتصال تیغه ها را از سمت چپ به راست می کشند. نقشه های اتصال در صورت امکان به شکل عمودی به ویژه برای مدارهای فرمان رسم می شوند.

ساختمان پوش باتن اشنایدر

   ساختمان شستی ها مجموعه ای از پیستون، فنر باز گرداننده و مجموعه کنتاکت ها است. در شکل زیر یک شستی فشاری باز (NO) به تصویر کشیده شده است که در حالت باز هیچ جریانی از آنها عبور نمی کند. زمانی که  فشار روی شستی قطع شود پیستون به کمک فنر به موقعیت باز بر می گردد.

عملکرد پوش باتن اشنایدر NO

    شستی های بسته (NC) مانند شکل زیر، به منظور باز و بسته کردن یک مدار مورد استفاده قرار می گیرد. کنتاکت ها به صورت عادی بسته بوده و امکان جاری شدن جریان در مدار کنترل وجود دارد. با فشرده شدن شستی کنتاکت ها باز شده و مانع ورود جریان به مدار کنترل می شود. این نوع شستی ها از نوع اتصال آنی هستند چون کنتاکت ها تا زمانیکه پیستون فشار داده شود باز است.

عملکرد پوش باتن اشنایدر NC

    شستی ها طوری ساخته می شوند که وقتی یک شستی در حالت استارت است، برای مدار دیگر می تواند استوپ باشد.  دارای کنتاکت های باز (NO) کنتاکت های بسته (NC) هستند. در برخی موارد هر دو کنتاکت باز و بسته در یک شستی بکار رفته است. شستی های فشاری ۲۲ میلی متری می تواند حداکثر ۶ مدار را کنترل کند اما شستی های فشاری ۳۰ میلی متری در بیشترین حالت ۱۶مدار را کنترل می کند.

کد رنگی پوش باتن اشنایدر

   بر اساس استاندارد بین المللی IEC-204-DIN 4818 استفاده از کدهای رنگی برای و نمایشگرهای نوری توصیه شده است کدهای رنگی زیر برای نمایشگرهای نوری مورد استفاده قرار می گیرد و در تابلوی ساختمان هم کاربرد زیادی دارد.

سوالات متداول

تفاوت پوش باتن با کلید امرجنسی یا کلید اضطراری در چیست؟

  اشنایدر الکتریک دو نوع پوش باتن تولید می کند: 1-قطع اضطراری با عملکرد قفل مکانیکی: این نمونه پوش باتن بطور مستقیم، عمل باز کردن مدار را انجام می دهد. سرعت باز کردن کنتاکت های NC و در نتیجه تولید فرمان قطع (OFF)، به سرعت پوش باتنی که فشار داده شده است، بستگی دارد. فرمان قطع (OFF) می تواند (در برخی موارد) قبل از اینکه مکانیسم قفل عمل می کند، در یک لحظه، تولید شود. 2- توقف اضطراری با عمل تریگر (مدار رها ساز) و قفل مکانیکی: عملکرد آن به مانند مدل قبلی، بطور مستقیم مدار را باز می کند. همچنین سرعت باز کردن کنتاکت های NC و در نتیجه تولید فرمان قطع (OFF)، به سرعت پوش باتنی که فشار داده شده است، بستگی دارد. انرژی ذخیره شده در فنر برای به کار انداختن هر دو مکانیسم قفل کردن و باز نمودن مدار توسط کنتاکت های NC استفاده می شود، به طوری که مکانیزم قفل شدن نمی تواند بدون فرمان قطع ایجاد شود؛ و به طبع، دستور قطع (OFF) هم بدون قفل کردن سیستم نمی تواند تولید شود.

پوش باتن از چه اجزایی تشکیل شده است؟

•    ساختمان شستی ها مجموعه ای از پیستون، فنر باز گرداننده و مجموعه کنتاکت ها است. در شکل زیر یک شستی فشاری باز (NO) به تصویر کشیده شده است که در حالت باز هیچ جریانی از آنها عبور نمی کند. زمانی که  فشار روی شستی قطع شود پیستون به کمک فنر به موقعیت باز بر می گردد. شستی های بسته (NC) مانند شکل زیر، به منظور باز و بسته کردن یکبوش باتن چیست؟
• انواع بوش باتن را می‌شناسید؟
• مدل‌های بوش باتن چگونه است؟
• رنگ‌هایی که در بوش باتن استفاده می‌شوند، چه معنایی دارند؟
• از بوش باتن کجا استفاده می‌شود؟

برخی از قطعات در عین سادگی ظاهر و ساختار، بسیار کاربردی هستند و حضور آن‌ها در صنایع مختلف لازم و ضروری است. پوش باتن یکی از تجهیزات موجود در صنعت برق است که استفاده از آن در قسمت‌های مختلف ماشین‌آلات صنعتی و … بسیار رواج دارد.

آشنا بودن با این قطعه می‌تواند در استفاده و به‌کارگیری آن مؤثر باشد. در همین راستا موضوع موردبررسی این محتوا را به‌طور کامل به پوش باتن اختصاص داده‌ایم، پس ما را تا پایان همراهی کنید.

[toc]

پوش باتن چیست؟

پوش باتن را معمولاً بانام شستی نیز می‌شناسند که عملکردی بسیار ساده، اما کاربردی را داراست. پوش باتن را می‌توان یک ابزار سوئیچی دانست که در کنترل کردن ماشین‌آلات صنعتی و فرآیندهایی دیگر به کار گرفته شوند.

این قطعات در و ماشین‌های صنعتی بسیار به کار می‌روند و نحوه عملکردان ها به این صورت است که با پذیرش یک نیرو مکانیکی خارجی که معمولاً از طرف کاربر است، می‌تواند تغییراتی را در جریان الکتریکی ایجاد کند.

بدنه پوش باتن ها را بسیار محکم می‌سازند که معمولاً جنس آن از پلاستیک سخت و فشرده و یا فلز است. سطح روی پوش باتن که به‌صورت دکمه است را بسیار صاف می‌سازند تا در زمان فشار دادن و استفاده از آن، آسیبی به انگشتان دست وارد نشود. سرپوش باتن معمولاً اشکال هندسی دایره یا مربع را داراست.

پوش باتن‌ها باهدف‌های مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرند که می‌تواند راه‌اندازی، توقف و قطع، ایجاد تغییر در نحوه کار و … در مدارهای فرمان را به همراه داشته باشد. برای کار با پوش باتن‌ها می‌توان از طریق فشار دادن، ضربه، مشت و … از آن‌ها استفاده کرد که استفاده از هرکدام از این موارد، به طراحی سرپوش باتن ها بستگی دارد.

انواع مدل‌های پوش باتن

حال که با تعریف پوش باتن آشنا شدید، لازم است که انواع مدل‌های آن را به شما معرفی کنیم.

برخی از پرکاربردترین مدل‌های پوش باتن عبارت‌اند از:

پوشن باتن عادی

این نوع از کلیدهای پوش باتن در رنگ‌های مختلفی مانند قرمز، زرد، سبز و … ساخته می‌شوند که برای ساخت سرپوش باتن ها از اشکال هندسی چون دایره، مربع و مستطیل استفاده می‌شود.

استفاده از این نوع شستی ها بیشتر برای راه‌اندازی، توقف و … است و معمولاً برای استفاده در زمان‌هایی است که هیچ‌گونه حالت اضطراری وجود نداشته باشد.

پوش باتن چراغ‌دار یا بدون چراغ هر دو در بازار موجود هستند و می‌توان متناسب با محیط استفاده آن، هرکدام را خریداری کرد.

پوش باتن با عملگر چندگانه

این نوع از پوش باتن‌ها بسیار کاربردی هستند زیرا نیاز نیست که برای هر مدار فرمان یک پوش باتن را استفاده کرد و از شلوغ شدن و سیم‌کشی‌های زمان‌بر جلوگیری می‌کند. پوش باتن با عملگر چندگانه در مقابل پوش باتن با عملگر تک قرار دارد که تنها می‌تواند برای کنترل یک مدار فرمان مورداستفاده قرار بگیرد.

استفاده از پوش باتن با عملگر چندگانه مزیت‌هایی چون کاهش هزینه‌ها، عیب‌یابی سریع‌تر، کمتر کردن میزان سیم‌کشی و … را به همراه دارد.

پوش باتن قارچی

یکی دیگر از انواع مدل‌های شستی ها، شستی یا پوش باتن قارچی است که ظاهری شبیه به قارچ دارد. استفاده از این مدل شستی بیشتر در زمان‌هایی که باید فشار دادن و استفاده از پوش باتن با سرعت‌بالا همراه باشد، استفاده می‌شود.

معمولاً استفاده از شستی قارچی بارنگ قرمز برای زمان‌های اضطراری و استفاده از همین شستی بارنگ‌های دیگر، برای مواقع و زمان‌های عادی است.

این نوع از پوش باتن ها خود به دودسته معمولی و قفل شو تقسیم می‌شوند. لازم به ذکر است قیمت پوش باتن ها با یکدیگر متفاوت‌اند و این قیمت کاملاً تحت تأثیر کیفیت، ابعاد و … است.

انواع پوش باتن ها

در قسمت قبلی انواع مدل‌های پوش باتن را ذکر کردیم و در این قسمت قصد داریم، انواع پوش باتن را ازلحاظ نوع استفاده معرفی کنیم که به دو گروه تقسیم می‌شوند.

این دو گروه عبارت‌اند از:

پوش باتن های فشاری

در این نوع مدل از شستی ها، برای استفاده کافی است که آن را فشار دهیم. با فشار دادن عمل قطع یا وصل جریان را انجام می‌دهیم و اگر دست خود را برداریم، مدار به حالت قبلی خود بازخواهد گشت. پس اگر بخواهیم قطع یا وصل بودن جریان ادامه داشته باشد، باید دست خود را از روی شستی برنداریم.

پوش باتن های صفر و یک

این نوع از پوش باتن ها کاملاً برخلاف پوش باتن های فشاری عمل می‌کنند زیرا با فشار دادن آن، وضعیت تغییر می‌کند و با برداشتن دست خودمدار در همان حالت باقی می‌ماند. در این نوع از شستی ها می‌توان برای بازگرداندن و تغییر حالت دوباره، پوش باتن را فشار داد.

معنا و مفهوم رنگ‌های پوش باتن

همان‌طور که گفته شد، پوش باتن ها در رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند که به‌صورت پوش باتن چراغ‌دار یا فاقد آن هستند. برخی از این رنگ‌ها عبارت‌اند از:

• رنگ سبز: برای راه‌اندازی و شروع به کار
• رنگ قرمز: برای توقف دستگاه

کاربرد پوش باتن

خرید پوش باتن به دلایل زیادی می‌تواند صورت بگیرد، اما به‌طورکلی می‌توان گفت که در تجهیزات و وسایل الکتریکی منازل، ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات مکانیکی، تابلو فرمان و … استفاده می‌شوند که برای راه‌اندازی، قطع و … به کار گرفته می‌شوند.

جمع‌ بندی

پوش باتن ها را در صنعت‌های مختلفی به کار می‌گیرند که در طرح و رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند. راه‌اندازی و استارت یا توقف یک دستگاه می‌تواند با پوش باتن صورت بگیرد. در این محتوا اطلاعات کاملی را خصوص رنگ، انواع مدل‌های پوش باتن ذکر کردیم که امید داریم، برای شما عزیزان کارآمد باشد.

درخواست مشاوره

جهت دریافت مشاوره، فرم زیر را تکمیل نمائید

 مدار مورد استفاده قرار می گیرد. کنتاکت ها به صورت عادی بسته بوده و امکان جاری شدن جریان در مدار کنترل وجود دارد. با فشرده شدن شستی کنتاکت ها باز شده و مانع ورود جریان به مدار کنترل می شود. این نوع شستی ها از نوع اتصال آنی هستند چون کنتاکت ها تا زمانیکه پیستون فشار داده شود باز است.

نمایندگی فروش انواع رله کنترل فاز، سه فاز، تنظیم، مدار، تک فاز، لطفا جهت استعلام خرید تجهیزات فرمان و هشدار، سفارش، دریافت مشخصات فنی و دانلود کاتالوگ کلیک کنید

نمایندگی اشنایدر الکتریک در زمینهٔ مهندسی برق و تولید تجهیزات الکتریکی، الکترونیکی، تولید، توزیع و انتقال انرژی الکتریکی فعالیت می کند. با مراجعه به سايت ما می‌توانيد به راحتی و با اطمینان از اصالت کالا، خرید پوش باتن مورد نظر خود را انجام دهید.
مرجع مقاله: بابا ادیسون