تجاری‌سازی ایده زیر سقف سرا‌های تخصصی فارغ از ساز و کار‌های پیچیده
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ کتاب برنامه شتابدهی حاصل تلاش جمعی از فعالان حوزه فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بوده که شامل هفت فصل با عنوان‌های مکاسب و اخلاق حرفه‌ای، مباحث حقوقی در کسب و کار، مبانی کارآفرینی و آموزش خلاقیت، اصول بازاریابی و فروش، مبانی فناوری و نوآوری، اصول مدیریت کسب و کار و مبانی مالی و سرمایه گذاری است.
این برنامه شامل ۶۹ دوره شناسه‌دار از دفتر توانمندسازی و مهارت‌های کاربردی در حوزه فناوری و نوآوری بوده که وظیفه اجرای برنامه شتابدهی در سرا‌های نوآوری واحد‌های دانشگاهی بر عهده معاون سراست. در واحد‌های دانشگاهی که سرای نوآوری ندارند، مدیران مرکز رشد مسئول اجرای برنامه شتابدهی هستند. در برنامه شتابدهی به بررسی نیازمندی‌های آموزشی عمومی و تخصصی توسعه تیم‌ها و شتابدهنده‌ها پرداخته شده است.
افرادی که دوره‌های لازم در برنامه شتابدهی را با موفقیت سپری کنند، توانایی و مهارت لازم برای ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان را کسب خواهند کرد و انتظار می‌رود مقدمات تجاری‌سازی محصولات فناورانه این شرکت‌ها مهیا شود. برنامه شتابدهی سرا‌های نوآوری و مراکز رشد هرساله مورد بازنگری قرار می‌گیرد و دوره‌های جدید به آن اضافه خواهد شد.
برنامه شتابدهی در سرا‌های نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی براساس آیین‌نامه جامع بازار فناوری و سرا‌های نوآوری این دانشگاه و در راستای تحقق بند‌های ۴۲، ۴۵، ۴۹ و ۲۲ راه کنش‌ها و اقدامات کلان بسته کاری توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی سند تحول و تعالی دانشگاه تدوین و به تازگی اعلام و ابلاغ شده است.
سرای نوآوری مشترک دانشگاه آزاد اسلامی و پارک علم و فناوری خوزستان در ساختمانی چهار طبقه با زیربنایی به متراژ ۵۰۰۰ متر مربع با استفاده از منابع، تسهیلات و حمایت‌های قانونی پارک، ابتدای سال آینده با حضور مقامات کشوری و منطقه‌ای، این ساختمان افتتاح خواهد شد.
خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با علی افروس رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان و واحد اهواز درباره سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) -که جعفر ملک‌محمدی اکنون ریاست آن را بر عهده دارد- گفت‌وگو کرده و اقدامات این سرا در راستای برنامه شتابدهی و دیگر فعالیت‌های آن را جویا شده است که در ادامه می‌خوانیم.
آنا: در برنامه شتابدهی سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) چگونه عمل خواهید کرد؟
افروس: سرای نوآوری انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز سال ۱۴۰۰ به صورت رسمی از طریق اعلان فراخوان به جذب و پذیرش از میان تیم‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) اقدام کرد.
در برنامه شتابدهی در نظر داریم هر سال نیز در فراخوان‌هایی به جذب تیم‌ها و استارت‌آپ‌های مرتبط با موضوع تخصصی سرای نوآوری از طریق فضای مجازی، رسانه‌های اجتماعی، شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادها، برگزاری استارت‌آپ‌ها و ایده شو‌ها و تهیه پوستر و بنر در واحد‌ها و مراکز دانشگاهی استان اطلاع‌رسانی لازم را انجام داده و تیم‌ها و واحد‌های فناور مرتبط با حوزه انرژی را شناسایی، پذیرش و شتابدهی کنیم.
مصمم هستیم سال آینده حداقل یک شتابدهنده تخصصی را در سرا (پردیس علم و فناوری) مستقر کرده تا در صورت توانمندی و شناسایی استارت‌آپ‌های پذیرش شده، تعدادی از آن‌ها را که دارای استعداد و ظرفیت مناسبی از منظر ارزیابی ایده فناورانه، منطبق بر بازار هدف دارند، حمایت کنیم تا با پشتیبانی شتابدهنده تخصصی مستقر در سرای نوآوری با تیم‌سازی و سایر حمایت‌ها از مرحله ایده، نوپایی و مرحله بلوغ و تجاری‌سازی، محصول و خدمات را تجاری‌سازی کنند. برنامه شتابدهی نیز به صورت چند مرحله‌ای بوده که ساز و کار آن توسط شتابدهنده تخصصی و براساس زمانبندی و برنامه عملیاتی برای هر استارت‌آپ به صورت جداگانه صورت خواهد پذیرفت.
آنا: آیا شتابدهی فاز‌های مختلفی دارد؟
افروس: قطعاً. شتابدهی دارای ۶ فاز پیوسته است به دلیل اینکه افرادی که ایده را پردازش می‌کنند، مهم‌ترین معیار برای سرمایه‌گذاران خواهند بود؛ بنابراین در فاز نخست برای اینکه بتوانیم نظر استادان فنی و سرمایه‌گذاران را به ایده جلب کنیم، نیاز داریم تا اطلاعات جامعی از کسب و کار نوپا ارائه شود.
در فاز دوم ارزیابی ایده بر اساس مستندات ارسالی توسط متخصصان فنی و متخصصان کسب و کار سرا مورد بررسی و داوری قرار خواهد گرفت و نتیجه داوری به صورت رسمی به صاحب ایده منعکس میشود. چنانچه نقایص مختصری در مدارک و یا ایده باشد، یک‌بار دیگر، این فرصت به صاحب ایده داده میشود تا با رفع ابهامات و تکمیل مدارک و مستندات در اثبات اجرایی بودن ایده خود بکوشد و نظر داوران و متخصصان را کسب کند.
در فاز سوم پس از انتخاب طرح و عقد قرارداد با حضور صاحب ایده جلساتی برای تأمین امکانات اولیه و تیم‌سازی و تکمیل برنامه کسب و کار و تهیه bp و جلب سرمایه‌گذار برگزار میشود، سپس امکانات مورد نیاز برای تولید محصول اولیه در اختیار آنان قرار گیرد.
در فاز چهارم با طراحی مسیری برای مقیاس پذیری کسب و کار یعنی بررسی راهکار‌های رشد کسب و کار که هزینه‌های مالی زیادی برای ارتقا به سیستم تحمیل نکند، کار ادامه پیدا خواهد کرد و در فاز پنجم که مهم‌ترین بخش هر کسب و کاری به حساب می‌آید، نحوه دیده شدن محصول و برقراری ارتباط با مشتری آغاز شده است. در مجموعه سرای نوآوری انرژی واحد اهواز با جدیدترین روش‌های بازاریابی و طراحی استراتژی کسب و کار به صاحبان ایده مورد پذیرش، آموزش لازم ارائه خواهد شد و فاز ششم به طور رسمی یک کسب و کار مستقل متولد خواهد شد که باید بتواند صاحب ایده به فروش، پشتیبانی و ارتقای محصول و یا خدمات خود بپردازد.
آنا: هدف نهایی و جامعه هدف طرح شتابدهی چیست؟
افروس: در واقع می‌توان گفت، شتابدهی فرآیندی است که به حرکت سریع‌تر کسب و کار یا استارت‌آپ مد نظر کمک خواهد کرد. بسیاری از افراد تازه‌کار هستند و ذهنشان سرشار از ایده‌های بدیع است؛ اما سرمایه یا رزومه قوی ندارند تا بتوانند این ایده‌ها را عملی کنند.
در این زمان، طرح شتابدهی، شتابدهنده‌ها، سرمایه و حتی افرادی برای کار در اختیارشان می‌گذارد و به آن‌ها این فرصت را می‌دهد تا در زمان معلوم، ایده خود را به مرحله عمل برسانند. در این راه شتابدهنده‌ها یا مراکز حمایت از استارت‌آپ‌ها کمک‌های بسیار خوبی محسوب می‌شوند؛ اما بخش جالب کار آن‌ها این است که افراد باتجربه به عنوان راهنما و یا منتور(مربی) در حال نظارت بر کار استارت‌آپ‌ها هستند و هر تجربه‌ای داشته باشند از آن‌ها دریغ نخواهند کرد؛ اما در عوض طبق قرارداد بخشی از سود استارت‌آپ‌ها، سهم شرکت شتابدهنده خواهد بود.
آنا: قرار است در سرا‌های نوآوری چه اتفاق جدیدی بیفتد؟
افروس: راه‌اندازی حوزه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه در دوره تصدی دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از حرکات هوشمندانه و برجسته برای تبدیل دانشگاه به یک برند قابل اعتنا بود که بحمدالله تاکنون شاهد جهش دانشگاه در بخش فناوری و نوآوری و کارآفرینی در کشور و منطقه بوده‌ایم.
در اکوسیستم فناوری و نوآوری دانشگاه که در دوران حضور روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون سابق تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد و معاون علمی رئیس جمهور، طراحی و برنامه ریزی شد، سرا‌های تخصصی نوآوری به عنوان یک کالبد از بدنه دانشگاه آزاد اسلامی، مأموریت یافته‌اند تا با تکمیل زنجیره‌های فناوری و نوآوری و تجمیع ارکان مرتبط با این بخش، دانشگاه را از یک دانشگاه نسل اول و دوم به دانشگاه نسل سوم و چهارم رهنمون کنند که به زودی با برنامه‌های مد نظر متولیان دانشگاه، شاهد عینیت بخشی به این هدف متعالی خواهیم بود.
شاید در یک جمله بتوان گفت در سرا‌های نوآوری قرار است با تکمیل زنجیره اکوسیستم فناوری و نوآوری، از ایده تا تجاری‌سازی، صفر تا صد زیر سقف سرا‌های تخصصی فارغ از ساز و کار‌های پیچیده و زمانبر و دست و پاگیر اداری تشکیل شده، گسترش یافته و به بلوغ رسند و چتری بزرگ برای پوشش و تجمیع اجزای این پازل یعنی مراکز رشد، شتابدهنده‌ها، پارک‌ها و پردیس‌های علم و فناوری، خانه‌های خلاق، کانون‌های خلاقیت، ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت، شبکه خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی، مدارس مهارتی و کارآفرینی، مراکز تحقیقاتی و کانون نخبگان، دانش‌آموختگان و … باشند. در واقع متناسب با زیست بوم هر منطقه، سرا‌ها تشکیل و دانشگاه آزاد اسلامی در آن منطقه به واسطه داشتن سرا‌های تخصصی تبدیل به یک برند قابل اعتنا در آن حوزه خواهند شد.
آنا: دلایل انتخاب واحد دانشگاهی اهواز برای ایجاد سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) چه بود و فعالیت‌ها از چه زمانی آغاز شد؟
افروس: استان خوزستان از دیرباز مهد انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) در کشور، منطقه و جهان بوده است به‌طوری‌که مخازن عظیم، بزرگ و تأسیسات گسترده تولید، استخراج و بهره‌برداری نفت و گاز کشور و مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشی در این خطه به وفور قرار دارند؛ بنابراین با توجه به ظرفیت‌های منطقه و براساس طرح آمایش سرزمین از یک سو و وجود ظرفیت‌های واحد‌های دانشگاهی استان و منطقه اعم از استادان مجرب و کارآزموده، وجود مراکز تحقیقاتی، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های به‌روز، وجود مراکز رشد تخصصی، وجود رشته‌های مرتبط در تمام مقاطع تحصیلی به‌خصوص نفت و گاز و پتروشیمی، ساخت و تولید، وجود دانشجویان مستعد، خلاق و افزایش نیاز‌های فناورانه صنعت پایه‌ای و ارز بر نفت، گاز و پتروشیمی و تحریم‌های ظالمانه از سوی دیگر، ایجاد و راه‌اندازی سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) در واحد اهواز را بیش از پیش ضروری می‌نمود.
در سرای نوآوری انرژی، حداقل دو شتابدهنده تخصصی، دو دفتر تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ، یک صندوق پژوهش و فناوری به عنوان صندوق خطرپذیر، شرکت‌های بالغ فناور و دانش‌بنیان، دفاتر مشاوره، کارگزاری توانمندسازی، خوشه‌سازی در حوزه صنایع و انرژی، ایجاد فضای کار اشتراکی و … راه‌اندازی و مستقر خواهند شد.
فعالیت سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) واحد اهواز رسماً از سال ۱۴۰۰ با برنامه ریزی و رایزنی‌های لازم برای بسترسازی فضای استقرار بخش‌های مختلف سرا وارد مرحله جدیدی شد و تا پایان سال با عقد قراردادی که با پارک علم و فناوری خوزستان در اردیبهشت ۱۴۰۱ منعقد شده است، در ساختمانی چهارطبقه با زیربنایی به متراژ ۵۰۰۰ متر مربع نخستین سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از منابع، تسهیلات و حمایت‌ها قانونی پارک در اکوسیستم دانشگاه در اهواز گشایش خواهد یافت.
آنا: از ابتدای آغاز کار سرای نوآوری انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) چه فعالیت‌هایی صورت گرفته است؟
افروس: با توجه به اینکه راه‌اندازی سرا‌های نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی موضوع جدید و بدیعی بود، ابتدا نیاز بود که ذی‌نفعان و بهره برداران درون و بیرون از دانشگاه را با این مفهوم آشنا کرده و به اصلاح فرهنگ سازی لازم انجام می‌شد؛ بنابراین با برگزاری سلسله وبینار‌های آموزشی، ترویجی، تبیین خدمات و … تلاش شد توانمندسازی اعضای هیئت علمی، دانشجویان، اعضای هسته‌ها و واحد‌های فناور فعال در بخش انرژی (نفت و گاز و پتروشیمی) در مراکز رشد منطقه و استان در دستور کار قرار گرفته و در کنار آن با برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاهی و سلسله نشست‌ها در دانشکده‌ها و … اطلاع رسانی و شبکه‌سازی از طریق فضای مجازی با شرکت در نمایشگاه‌های مختلف منطقه‌ای و محلی، برگزاری استارت‌آپ ویکند، چالش ویکند، ایده‌شو و تور فناوری به معرفی سرای نوآوری پرداخته شود.
به منظور استقرار ارکان سرا با برگزاری جلسات متعدد با مسئولان پارک علم و فناوری خوزستان موفق به عقد قرارداد برای ایجاد نخستین سرای مشترک بین دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و پارک علم و فناوری خوزستان در ساختمانی چهار طبقه با زیربنایی به متراژ ۵۰۰۰ متر مربع و با استفاده از منابع، تسهیلات و حمایت‌ها قانونی پارک شدیم که با برنامه ریزی، ابتدای سال آینده با حضور مقامات کشوری و منطقه‌ای، این ساختمان افتتاح خواهد شد.
در سرای نوآوری انرژی، حداقل دو شتابدهنده تخصصی، دو دفتر تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ، یک صندوق پژوهش و فناوری به عنوان صندوق خطرپذیر، شرکت‌های بالغ فناور و دانش‌بنیان، دفاتر مشاوره، کارگزاری توانمندسازی، خوشه‌سازی در حوزه صنایع و انرژی، ایجاد فضای کار اشتراکی و … راه‌اندازی و مستقر خواهند شد.
یکی از ارکان مهم سرا‌های نوآوری وجود مرکز رشد تخصصی در زمینه فعالیت سراست، مرکز رشد واحد دانشگاهی اهواز در زمینه انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) دارای موافقت اصولی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سطح یک مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی است و اکنون بالغ بر ۳۰ هسته و واحد فناور در مرکز رشد مستقر بوده است که می‌توان محصولات و خدمات مختلف ازجمله بومی‌سازی قطعه استپ رینگ، آچار هیدرولیکی فار، طراحی و ساخت دریچه‌های هوشمند الکترونیکی کامپوزیتی، طراحی و ساخت انواع مکانیکال سیل مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، تولید مکمل غذایی آبزیان (آکوا نوتری پارس)، بازرسی فواصل طولانی با امواج فراصوت هدایت شده برای تشخیص خوردگی، طراحی و ساخت دستگاه کنترل دما، سطح مایع و ثبت تغییرات طولی در دستگاه آزمایشگر تحکیم مکانیک خاک، تولید و بومی‌سازی پوشش‌های پلیمری را ذکر کرد.
طراحی و ساخت بازو‌های صنعتی، طراحی و تولید دستگاه استرلیزاسیون و ضد عفونی محیط‌های indoor به روش VHP با اندازه LOG۴، طراحی و ساخت مدار هوشمندسازی تابلو برق صنعتی، طراحی و ساخت انواع لنت‌های کامپوزیتی، طراحی و ساخت سامانه‌های هوشمند نیمه صنعتی، طراحی سامانه تولید آب مقطر خورشیدی با استفاده از جاذب پوکه معدنی و پتاسیم پر منگنات، طراحی و ساخت جاذب کربن فعال از ضایعات کشاورزی (نیشکر) در فیلتر‌های دستگاه‌های تصفیه خانگی آب، ارائه مدل معماری سازمانی و هوشمند سازی صنعتی ترکیب سرویس‌های پتروشیمی با IIOT، طراحی و ساخت ویلچر برقی هوشمند، تکثیر و تولید انبوه پایه پسته UCB۱ با بهره‌گیری از فناوری کشت‌بافت گیاهی، طرح ایجاد پایگاه‌های داده شهری و تهیه نرم افزار‌های ممیزی شهری، طراحی و ساخت رله حفاظتی دیجیتال آور/ اندر ولتاژ به منظور استفاده در شبکه‌های فوق توزیع و انتقال برق قدرت، طراحی، ساخت، تولید، ارائه خدمات و تولید محصولات پایین دستی ماشین آلات CNC، طراحی و ساخت دستگاه اندازه گیری ضخامت و هدایت لایه‌های نازک به کمک میدان خارجی و ده‌ها محصول و خدمات از دیگر محصولات مرکز رشد واحد اهواز هستند.
گفت‌وگو: احسان عربی مفرد
انتهای پیام/