نتایج بررسیهای دورهای سلامت دانشآموزان / توقف ۷ ساله اجرای برنامه “شیرمدرسه”
سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در تشریح برنامههای بررسیهای دورهای سلامت دانشآموزان گفت: پنج درصد از دانشآموزان اختلالات عیوب انکساری، ۰.۷ درصد دانشآموزان اختلالات شنوایی، پنج درصد اختلال عضلانی و اسکلتی، ۱۶ درصد اضافه وزن و هشت درصد چاقی دارند.
دکتر صابر جباری در گفتوگو با ایران تودی، با اشاره به اینکه ۱۶ میلیون جمعیت دانشآموزی در حدود ۱۱۲ هزار مدرسه در کشور حضور دارند، گفت: این افراد نسل آینده ما هستند و هر آنچه در زمینه سبک زندگی سالم به آنها آموزش دهیم در آینده در ازدواج بهنگام و فرزندآوری به موقع آنها موثر خواهد بود و آنها هستند که آینده کشور را رقم خواهند زد.
ارزیابی دورهای دانشآموزان در ۳ پایه تحصیلی
او با اشاره به ارزیابیهای دورهای که در مدارس انجام میشود، اظهار کرد: بخشی از این ارزیابیها در بدو ورود به مدرسه برای نوآموزان انجام میشود که اکثر افراد با آن آشنایی کامل دارند، اما ارزیابیهای سلامتی دورهای در پایههای چهارم، هفتم و دهم نیز مجددا تکرار میشود. این ارزیابیها توسط پزشکان مراکز جامع خدمات سلامت و یا مراقبین سلامت پایگاههای سلامت انجام میشود.
وی درباره خدمات و بررسیهایی که در پایههای چهارم، هفتم و دهم ارائه میشود، توضیح داد: بررسی بینایی، شنوایی، سلامت پوست و مو، سلامت روانی و اجتماعی، معاینات قلب و عروق، معاینه ریه و مراقبتهای عضلانی_اسکلتی انجام میشود.
وضعیت بروز مشکلات جسمی در دانشآموزان
جباری درباره نتایج این ارزیابیهای دورهای، اظهار کرد: پنج درصد از دانشآموزان اختلالات عیوب انکساری، ۰.۷ درصد دانشآموزان اختلالات شنوایی، پنج درصد اختلال عضلانی و اسکلتی، ۱۶ درصد اضافه وزن و هشت درصد چاقی دارند. شناسایی به هنگام این اختلالات بسیار مهم است؛ زیرا برخی از این اختلالات در سطح یادگیری دانشآموز اثرگذار است که باید در جهت رفع آنها اقدام کرد.
روند افزایشی چاقی و اضافه وزن در دانش آموزان
وی با اشاره به روند افزایشی چاقی و اضافهوزن دانشآموزان، بیان کرد: این مشکل به شدت به سبک زندگی و نوع تغذیه وابسته است و اگر تدبیر نشود با مصرف بیرویه فستفودها و عدم تحرک این مشکل جدیتر خواهد شد و ممکن است در بزرگسالی مشکلاتی مانند کبد چرب، دیابت، پرفشاری خون و حتی ناباروری را به دنبال داشته باشد؛ درحالی که با پیگیری موثر در سنین پایین میتوان از بروز این دست بیماریهای غیرواگیر در سالیان بعد جلوگیری کرد.
وی افزود: البته مشکل چاقی و اضافه وزن تنها مخصوص این گروه سنی نیست و متاسفانه نیمی از افراد جامعه به درجاتی از چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند اما، این امر در کودک و نوجوان اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که با آموزش و اصلاح سبک زندگی میتوان زودتر جلوی مشکل را گرفت. به عنوان مثال اگر باهمکاری وزارت آموزش و پرورش موفق شویم که به ورزش و تحرک بدنی بیشتر تاکید کنیم، درصدی از مشکلات کاهش مییابد.
ثبت بررسیهای دورهای در پرونده الکترونیک دانشآموز
سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، ادامه داد: پس از انجام بررسیهای دورهای تمام موارد در پرونده الکترونیک دانشآموز به ثبت میرسد و اگر مشکلی وجود داشته باشد به والدین هم اطلاعرسانی میشود. در صورتی که این اطلاعات هم ذیل سامانه ارجاع به سطوح بالاتر انتقال یابد آن وقت خانواده میتواند با هزینه کمتری به مداوای فرزند خود بپردازد.
اختلال در تکامل اجتماعی، سوغات کرونا برای دانشآموزان
او با اشاره به آسیبهای کرونا بر دانشآموزان، گفت: کرونا و خانهنشین شدن دانشآموزان مشکلاتی را رقم زد؛ از جمله اینکه سبب کاهش سطح ارتباطات اجتماعی آنها شد و در واقع رشد و تکامل اجتماعی از نظر روانشناختی با کمی اختلال همراه باشد. از سوی دیگر چون بخش زیادی از این افراد در کلانشهرها ساکناند و زندگی آپارتمانی را تجربه میکنند مدام در خانه بودند و فعالیت فیزیکی و تحرک دانشآموز به حداقل رسید.
وی افزود: در وهله سوم شخصیت نوجوان در این سنین درحال شکلگیری است و حضور بیش از حد در خانه ممکن بود به شکلگیری بحث و جدل میان دانشآموز و خانوادهاش منجر شود. در نهایت نیز مهارت مقابله با استرس و اضطراب هم در آنها کاهش یافت. برای مقابله با این مشکلات دستورالعملهایی تدوین و به مدارس ابلاغ شد و در عین حال وبینارهای آموزشی نیز برای معلمین و مسئولین مدارس برگزار شد.
نظارت بر تغذیه دانشآموزان با افزایش فرهنگسازی
جباری درباره نظارت بر بوفه مدارس و تاثیر آن بر ترویج تغذیه سالم در دانشآموزان، تصریح کرد: بخش بهداشت محیط وزارت بهداشت بر بوفه مدارس نظارت میکند اما برخی از این بوفهها وضعیت مناسبی ندارند. به نظر میرسد اغلب دانشآموزان تغذیه خود را از منزل به مدرسه میآورند و لازم است در این زمینه با آموزش و تغییر نگرش به این سبک تغذیهای را به وجود آوریم. یعنی مثلا دانشآموز لقمه نان و پنیر، میوه، نخودچی و کشمش، خرما، شیر و… با خود به مدرسه بیاورد و خانواده به سرعت به سمت تهیه خوراکی بسته بندی آماده نرود.
وی افزود: از سوی دیگر علت فروش محصولاتی با ارزش غذایی کمتر در بوفه مدارس وجود تقاضا است؛ البته این به معنی عدم نظارت بر بوفهها نیست؛ اما اگر بتوان کاری کرد که تقاضای این نوع خوراکیها وجود نداشته باشد، مهمتر است.
او با اشاره به ادغام برنامه طب ایرانی در نظام شبکه، اظهار کرد: بسیاری از موارد تغذیه مناسب در حوزه طب ایرانی معرفی شده است که میتواند در لیست فروش بوفهها قرار گیرد. در واقع اگر دانشآموز را از مصرف برخی خوراکیها منع میکنیم باید خوراکی جایگزین سالم به او معرفی کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا بسته حمایتی تغذیهای به دانشآموزان مناطق محروم ارائه میشود یا خیر؟، گفت: در یک برنامه مشترک میان وزارت بهداشت و بنیاد مستضعفان بسته حمایتی به مادران باردار و شیرده و کودکانِ تا پنج سال ارائه میشود اما متاسفانه درباره مدارس مناطق محروم بستهای نداشتهایم.
توقف ۷ ساله اجرای برنامه “شیرمدرسه”
وی با اشاره به متوقف شدن برنامه شیرمدرسه، بیان کرد: متاسفانه از سال ۱۳۹۵ تاکنون این برنامه در مدارس اجرا نشده است و ما تلاشهایی داشتهایم که بودجه این امر مهم برای سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته شود.
انتهای پیام