مدت زمان بافت تابلو فرش

تابلو فرش ایرانی از جلوه‌های بی‌بدیل هنر ایرانی به شمار می‌رود که نقاشی و فرش‌بافی را به زیباترین شکل ممکن در هم ادغام کرده است. بسیاری علاقه‌مندند که در این حیطه پا بگذارند و یا به دلیل قیمت بالای یک تابلو فرش نفیس از خود می‌پرسند مگر زمان بافت تابلو فرش چقدر است که قیمت بالایی دارد. شاید مدت بافت یکی از فاکتورهای مهم در قیمت‌گذاری آن باشد، اما در کنار آن ظرافت، نوع طرح و نقشه و ابعاد در قیمت آن اثر دارد.

اگر هنرجوی این عرصه هستید یا دوست دارید در این زمینه اطلاعات بیشتری کشف کنید، بدون شک باید بدانید که از آغاز کار چله‌کشی تا پایان بافت آن چقدر زمان نیاز است. در ادامه این مطلب تمامی فاکتورهای موثر در کاهش و افزایش زمان بافتن یک تابلو فرش را بررسی کرده‌ایم. اگر به چنین اطلاعاتی علاقه دارید، شما را به خواندن ادامه این مطلب دعوت می‌کنیم.

فاکتورهای موثر در زمان موردنیاز برای بافت تابلو فرش

تابلو فرش بافی ممکن است برای عده‌ای یک هنر سودآور باشد، چون در کمترین زمان یکی از آن‌ها را می‌بافند و به بازار فرش عرضه می‌کنند. در مقابل برای فردی که چندین ماه یا چندین سال برای بافت یک تابلو فرش زمان می‌گذارد، سودآور نیست. آنچه زمان بافت تابلو فرش را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد، یک یا دو فاکتور نیست و مجموعه‌ای از عوامل مختلف است. از مهارت بافنده گرفته تا نوع نخ و تراکم همگی در این امر دخیل هستند. تمامی این موارد را یک‌به‌یک در ادامه بررسی کرده‌ایم که عبارت‌اند از:

۱. ابعاد و اندازه تابلو فرش

کاملاً بدیهی و واضح است که مدت بافت تابلو فرش درست مثل بافت در مرحله نخست به ابعاد و اندازه آن بستگی دارد. هرچه تابلو فرش بزرگ‌تر باشد، به تعداد رج و گره بیشتری برای بافت نیاز است، مخصوصاً اگر ریزبافت و دارای تراکم بالایی هم باشد. برای همین هم تابلو فرش بزرگ و در عین ‌حال ظریف زمان بیشتری برای بافت نیاز دارد. در مقابل تابلو فرش کوچک‌تر در مدت‌زمان کمتری بافته می‌شود. برای اطلاع از ابعاد استاندارد تابلو فرش باید گفت که به صورت استاندارد در سه اندازه بافته می‌شود که عبارت‌اند از:

• تابلو فرش ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر
• تابلو فرش ۷۰ در ۱۰۰ سانتی‌متر
• تابلو فرش ۵۰ در ۱۰۰ سانتی‌متر

قطعاً یک تابلو فرش ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متری در مدت ‌زمان کمتری بافته می‌شود تا یک تابلو فرش ۷۰ در ۱۰۰ سانتی‌متری. همچنین باید اشاره کرد که افرادی که تازه در عرصه بافت تابلو فرش وارد می‌شوند بهتر است از ابعاد کوچک شروع کنند تا سرعت بیشتری پیدا کرده و مهارت کافی برای این کار هم به دست آورند. همچنین باید اشاره کرد که ابعاد و اندازه در قیمت تابلو فرش هم اثر دارد و اگر بودجه محدودی در اختیار دارید، بهتر است اندازه کوچک‌تری بخرید.

۲. اندازه رنگ نخ و نقشه کامپیوتری تابلو فرش

برای بافت تابلو فرش هم مانند فرش دستباف امروزی از نقشه استفاده می‌شود و طرح ذهنی آن‌قدرها در بافتش کاربرد ندارد. به ‌طور کلی از دو نوع نقشه برای بافت تابلو فرش استفاده می‌شود که عبارت‌اند از: سنتی و کامپیوتری. مدت زمان بافت تابلو فرش با توجه به نوع این نقشه‌ها متفاوت است.

نقشه‌های سنتی: این مدل نقشه‌ها از نظر طرح دارای پیچیدگی کمتری هستند و یکی از سوال هایی که اغلب هنرجوهای فرشی که می‌خواهند  را آموزش ببینند اینکه مدت زمان بافت تابلو فرش چقدره؟؟
چقدر طول میکشد تا یک تابلو فرش را ببافیم؟
زمان لازم برای بافت تابلو فرش چقدر است؟
راهکارهای افزایش سرعت بافت و کاهش مدت زمان بافت فرش چقدر است؟

ولی پاسخ به  این سوال‌ها خیلی هم آسون نیست بدلیل اینکه این سوال‌ها خیلی کلی هستش چون بستگی به خیلی از فاکتورها داره و مدت زمان بافت فرش میتونه بر اساس فاکتورهای مختلف، زمان متغییری داشته باشه.

اندازه ی تابلو فرش و یا قالی

یکی از فاکتورهای اصلی برای اینکه بشه مدت زمان اتمام قالی رو تخمین زد اندازه تابلو فرشی است که میخواهیم ببافیم و همانطور که مشخصه هر چقدر تابلو فرش ما اندازه بزرگتری داشته باشه زمان بیشتری را باید صرف تمام کردن آن کنیم ولی برعکس آن نیز صادقه یعنی هر چقدر اندازه قالی ما کوچیک باشه زودتر به اتمام میرسه البته باز هم جلوتر خواهیم گفت که برای اندازه‌های مختلف هم چگونه باید زمان تعیین کنیم و در زمان مشخص به اتمام برسونیم.

البته برای تازه کارها و هنرجوهایی که میخواهند تازه قالی بافی رو آموزش ببینند پیشنهاد میکنیم از طرح‌های کوچیک استفاده کنن. اگر میخواهید بدانید چرا بهتون پیشنهاد میکنیم مقاله  را مطالعه کنید که مفصل با تمام جزئیات دلایلش توضیح داده شده است.

تعداد رنگ نخ و نقشه کامپیوتری تابلو فرش

از فاکتورهای اصلی مدت زمان بافت  تعداد نخ‌های آن نقشه است که چه تعداد نخ در آن نقشه قالی استفاده شده است. معمولا تعداد نخ در نقشه‌های سنتی خیلی کمتر از نقشه‌های کامپیوتری تابلو فرش هستش و به راحتی هم میشه تعداد نخ‌‌ها رو کنترل و راحت بافت ولی اگر نقشه انتخابی شما از نوع نقشه کامپیوتری و یا کدبندی است مخصوصا هم اگر طرح انتخابیتون طرح‌های فرانسوی و اروپایی و یا منظره و گل باشه که تعداد رنگ بالای 100 رنگ رو دارن.

خب تعداد رنگ چه ربطی به مدت زمان بافت داره؟ خب مسلما هر چه تعداد رنگ تابلو فرش ما بیشتر باشه داخل هر رج از قالی تعداد رنگ بیشتری استفاده میشه و همین تعویض سریع و متعدد رنگ در هر رج از قالی از ما زمان میگیره و باعث میشه بیشتر زمان ما صرف عوض کردن مداوم رنگ‌ها داخل هر رجی بشه.

در نتیجه هر چه تعداد رنگ تابلو فرش ما پایین تر باشه سریع تر می‌تونیم اون تابلو فرش رو به اتمام برسونیم.

جنس نخ تابلو فرش

بستگی به جنس نخ تابلو فرش ما میتونه در تندی و یا کندی زمان بافت تابلو فرش تاثیر بذاره. این فاکتور رو بیشتر افرادی درک میکنن که تجربه بافت داشته باشند و با انواع جنس نخ تابلو فرش کار کرده باشند. معمولا جنس نخ تابلو فرش‌ها از نوع  هستند و البته بعضی از شرکت‌ها از جنس نخ کره و چهار لا هم استفاده میکنن

بافت گره با جنس نخ مرینوس بسیار آسان هست و میتوان راحت عمل بافت رو انجام داد ولی وقتی جنس نخ از ابریشم باشه قضیه یخورده فرق میکنه و بافت رو یک مقدار سخت‌تر میکنه به دلیل اینکه نخ ابریشم مقاومتش نسبت به مرینوس بیشتره همچنین نسبت به مرینوس نازکتره و هم چنین حالت لیزی هم داره که اگر قلاب بافت شما کند باشه هنگام بریدن ابریشم دچار مشکل میشید و ممکنه اگر قلاب شما نبرید گره شکافته بشه و باید دوباره از اول گره رو بزنید.

رجشمار تابلو فرش

ما در مقاله  درباره رجشمار توضیح دادیم ولی اینجا هم برای هنرجوهایی که هنوز با اصطلاح رجشمار آشنا نیستن توضیح کوتاهی میدهیم

رجشمار در اصل یک واحد که ریزی و درشت فرش رو تعیین میکنه یعنی هر چقدر  قالی ما گره‌های درشتری داشته باشه رجشمار پایین‌تری داره و ارزش کمتری هم داره و هر چقدر قالی ما رجشمار بالاتری داشته باشه با ارزشتره و گره‌های ریزی در اون استفاده شده.

خب اما چه تاثیری در مدت زمان بافت فرش داره. بزارید با یه مثال این فاکتور رو توضیح بدیم شما فرض کنید قراره دو فرش 6 متری رو برای مشتری ببافید اما مشتری یکی از 6 متری‌ها رو با رجشمار 30 (درشت بافی) و یکی دیگه از 6 متری‌ها رو با رجشمار 60 (ریزبافی) سفارش میده.

در اصل هر دو اندازه یکسانی دارن و هر دو اونها 6 متری هستن ولی در نظر بگیرید که یکی از آنها با نخ درشت مانند پشم بافته میشه که بر فرض مثال هر 50 رج که با نخ پشم فرش بافته میشه ارتفاع اون 10 سانت میشه ولی اگر همین 50 رج رو بخواهیم با رجشمار 60 و با نخ مرینوس و یا ابریشم ببافیم ارتفاع اون میشه 4 سانت.

پس بر همین اساس رجشمار هم نقش مهمی در زمان بافت فرش داره. مدت زمان بافت فرش دستباف ابریشم و یا مرینوس که رجشمار بالایی نسبت به نخ پشم و رجشمار بالا دارند بیشتره زمان زیادی برای اتمام نیاز دارد.

مهارت و سرعت بافنده

یکی از مهم ترین فاکتورها که بشدت در مدت زمان بافت قالی تاثیر داره سرعت بافنده است هر چقدر سرعت بافنده بالاتر بشه تعداد رج های بیشتری بافته میشه و به شدت سرعت اتمام فرش کم میشه.

• برای همین تعداد رنگ مورد نیاز برای بافت هم کمتر است. همین نکته مهم باعث می‌شود تا مدت بافت تابلو فرش تا حد زیادی کم شود. بافت تابلو فرش‌های با طرح ایرانی چون لچک ترنج یا آیات قرآنی به نقشه سنتی و تعداد رنگ کمتر نیاز دارد و پیچیدگی کمتری هم داشته، برای همین زمان بافتشان از دیگر طرح‌ها کمتر است.
• نقشه‌های کامپیوتری: در این مدل نقشه‌ها علاوه بر پیچیدگی طرح، شاهد استفاده از تعداد رنگ زیادی خواهید بود که گاهی حتی تا ۱۰۰ عدد و بالاتر هم می‌رسد. همین نکته باعث می‌شود تا زمان مورد نیاز برای بافت بیشتر از نقشه‌های سنتی باشد. از نقشه‌های کامپیوتری می‌توان به تابلو فرش‌هایی با طرح فرانسوی اشاره کرد.

شاید سوال شود که چرا تعداد رنگ بیشتر در بالا رفتن زمان بافت تابلو فرش اثر دارد؟ در پاسخ باید گفت که زمانی که تعداد رنگ در یک رج زیاد باشد، بافنده باید مدام نخ را در دست خود تعویض کند که باعث می‌شود زمان بافت بالاتر برود.

۳. نوع نخ تابلو فرش

یکی دیگر از فاکتورهای مهمی که در کند شدن یا سرعت گرفتن روند بافت فرش اثر دارد، جنس و نوع نخی است که برای بافت آن استفاده می‌شود. این قاعده در مورد فرش‌های دستباف معمولی هم صادق است. در کل برای بافت تابلو فرش‌ها از سه نوع نخ استفاده می‌شود:

• پشم: نخ پشمی از نوع ضخیم به شمار می‌رود و بافت تابلو فرش با این نخ نسبت به دو دسته دیگر زمان کمتری نیاز خواهد داشت.
• مرینوس: این نوع نخ معمولاً کمی ضخیم است و برای همین با قرار گرفتن گره‌های از این جنس نخ تابلو فرش زودتر بالا می‌آید و بافته می‌شود. در واقع زمان بافت تابلو فرش تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
• ابریشم: داستان در مورد نخ ابریشمی کمی فرق می‌کند و بافت تابلو فرش را مقداری زمان‌بر خواهد کرد. دلیل این امر ظرافت بالای ابریشم و دقتی است که بافنده برای استفاده از این نخ باید به کار ببرد. قلاب کند چنین نخی را نمی‌برد و ممکن است گره شکافته شود. برای همین بافنده باید مجدد گره بزند.

۴. رجشمار تابلو فرش

رجشمار یکی دیگر از فاکتورهای موثر و مهم در کاهش یا افزایش مدت بافت تابلو فرش به شمار می‌رود. رجشمار در اصل یک واحد اندازه‌گیری تعداد گره و رج در طول و عرض در ۷ سانتی‌متر فرش است. به‌ طور کلی رجشمار‌های معمول شامل موارد زیر می‌شود:

• رجشمار ۳۰ الی ۳۵: این مدل رجشمار به درشت‌بافت هم شهرت دارد و تراکم کمتر گره و رج به این معنی خواهد بود که زمان کمتری برای بافت نیاز است.
• رجشمار ۳۵ الی ۵۰: بافت در چنین رجشماری اندازه متوسطی دارد و زمان بافت بیشتر تحت تأثیر عوامل دیگری است.
• رجشمار بالای ۶۰: این رجشمار به ریزبافت شهرت دارد و تابلو فرش چهره  دارای ظرافت و پیچیدگی طرح با این رجشمار بافته می‌شوند. ریزبافت بودن فرش به معنای نیاز به دقت بیشتر بافنده بوده و زمان بیشتری هم نیاز خواهد داشت.