حکم بدون گواهینامه رانندگی

رانندگی بدون گواهینامه، چه برای خودرو و چه موتورسیکلت، عملی مجرمانه تلقی می شود که می تواند عواقب حقوقی، کیفری و بیمه ای سنگینی برای فرد راننده، مالک وسیله نقلیه و حتی خانواده به همراه داشته باشد. درک این پیامدها برای هر شهروندی ضروری است.

رانندگی، به ویژه در شهرهای پرجنب وجوش و جاده های شلوغ، نیازمند مسئولیت پذیری، مهارت کافی و البته مجوز قانونی است. گواهینامه رانندگی صرفاً یک کارت هویتی نیست، بلکه سندی رسمی است که صلاحیت فرد را برای هدایت ایمن یک وسیله نقلیه تأیید می کند. نادیده گرفتن این ضرورت قانونی، می تواند منجر به حوادثی جبران ناپذیر و تحمیل مجازات های سنگین شود. افراد زیادی، چه از سر ناآگاهی و چه به دلیل سهل انگاری، بدون داشتن گواهینامه معتبر اقدام به رانندگی می کنند و خود را در معرض تبعات ناخواسته ای قرار می دهند. برخی ممکن است تصور کنند که مهارت رانندگی بدون نیاز به اخذ گواهینامه کافی است، غافل از آنکه قوانین برای حفظ امنیت عمومی وضع شده اند و عدم رعایت آن ها، پیامدهای جدی خواهد داشت. از جریمه های نقدی گرفته تا حبس و درگیر شدن در پرونده های پیچیده قضایی، طیف گسترده ای از مشکلات در انتظار رانندگان فاقد گواهینامه است.

در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق تمامی ابعاد قانونی و عملی رانندگی بدون گواهینامه در ایران پرداخته می شود. سعی بر آن است که با زبانی شیوا و قابل فهم، از مجازات های اولیه و پیامدهای عدم رعایت قوانین برای گروه های سنی مختلف، تا پیچیدگی های بیمه ای و قضایی در صورت وقوع تصادف، تمام جوانب این موضوع روشن گردد. هدف این است که خوانندگان با آگاهی کامل از خطرات و عواقب این عمل، تصمیمی مسئولانه برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی بگیرند.

رانندگی بدون گواهینامه: جرمی با ابعاد قانونی گسترده

فعالیت رانندگی با هر نوع وسیله نقلیه موتوری، از جمله خودروهای سواری، موتورسیکلت ها، اتوبوس ها و کامیون ها، مستلزم دریافت مجوز رسمی از پلیس راهنمایی و رانندگی است. این مجوز که به آن گواهینامه رانندگی گفته می شود، انواع مختلفی دارد که هر یک مختص به دسته ای خاص از وسایل نقلیه است. به عنوان مثال، فردی که گواهینامه موتورسیکلت دارد، تنها مجاز به رانندگی با موتورسیکلت است و برای رانندگی با خودروی سواری به گواهینامه ای دیگر نیاز خواهد داشت. اقدام به رانندگی بدون این مجوز قانونی، در ایران به عنوان یک جرم شناخته شده و از دو منظر اصلی در قوانین کشور مورد بررسی قرار می گیرد: قانون مجازات اسلامی و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی.

تعریف قانونی جرم و مجازات های اولیه

ماده 723 قانون مجازات اسلامی به صراحت بیان می دارد که هر فردی که بدون داشتن گواهینامه رسمی، اقدام به رانندگی یا تصدی وسایل نقلیه موتوری نیازمند گواهینامه کند، مجرم شناخته می شود. همچنین، افرادی که به موجب حکم دادگاه از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری ممنوع شده اند، در صورت تخلف و رانندگی، مشمول این ماده قانونی خواهند بود. مجازات های اولیه برای این جرم، به شرح زیر تعیین شده است:

• برای بار اول: حبس تعزیری تا دو ماه، یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال (معادل یکصد هزار تومان در زمان تدوین این قانون، که ارزش واقعی آن اکنون بسیار بیشتر است)، یا هر دو مجازات. در بسیاری از موارد و با تشخیص مراجع قضایی، مجازات حبس اولیه به جزای نقدی تبدیل می شود.
• برای بار دوم و بیشتر: در صورت تکرار این جرم، مجازات تشدید شده و حبس تعزیری از دو تا شش ماه خواهد بود.

علاوه بر این، ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی نیز تأکید دارد که در صورت مشاهده رانندگی بدون گواهینامه، وسیله نقلیه متوقف شده و راننده متخلف برای رسیدگی قضایی به مراجع ذی صلاح معرفی خواهد شد. شایان ذکر است که از نظر قانون، تفاوتی بین مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای خودروهای سواری و موتورسیکلت ها وجود ندارد و هر دو نوع تخلف مشمول یکسان مجازات های فوق الذکر می شوند.

رانندگی بدون گواهینامه رسمی، خواه برای خودرو باشد یا موتورسیکلت، در ایران جرمی قابل مجازات است که می تواند از جریمه نقدی تا حبس را در پی داشته باشد و در صورت تکرار، مجازات ها تشدید می شوند.

وضعیت خاص اتباع خارجی

اتباع خارجی مقیم ایران که قصد رانندگی در کشور را دارند، باید گواهینامه رانندگی معتبر صادر شده از سوی جمهوری اسلامی ایران را در اختیار داشته باشند، یا اینکه گواهینامه بین المللی مورد تأیید پلیس راهور ایران را ارائه دهند. در غیر این صورت، آن ها نیز مشمول جریمه نداشتن گواهینامه خواهند بود. پیامدهای این تخلف برای اتباع خارجی در ابتدا شامل اخذ تعهد محضری است. اما در صورت تکرار، عواقب جدی تری مانند ابطال کارت اقامت و حتی طرد از کشور در انتظار آن ها خواهد بود. این مقررات به منظور اطمینان از رعایت استانداردهای ایمنی و قانونی برای همه رانندگان در خاک ایران اعمال می شود.

مسئولیت مضاعف: رانندگی بدون گواهینامه برای افراد زیر 18 سال

بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، سن قانونی برای اخذ گواهینامه رانندگی 18 سال تمام است. بنابراین، هر فردی که سنش کمتر از 18 سال باشد، به طور پیش فرض فاقد گواهینامه معتبر تلقی می شود. رانندگی این گروه سنی، به دلیل عدم بلوغ کافی و تجربه لازم، خطرات بیشتری را به دنبال دارد و به همین دلیل، قانون گذار مجازات های خاصی را برای آن ها در نظر گرفته است که با توجه به گروه های سنی متفاوت است.

دسته بندی سنی و پیامدهای قانونی

مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای افراد زیر 18 سال، بر اساس سه گروه سنی اصلی تقسیم بندی می شود:

بازه سنی	مجازات نداشتن گواهینامه (حکم دادگاه)
زیر 9 سال	هیچ مجازاتی در نظر گرفته نشده و فرد به والدین یا سرپرست تحویل داده می شود.
9 تا 15 سال	تحویل به والدین/سرپرست قانونی با اخذ تعهد کتبی مبنی بر تادیب، تربیت و مراقبت در حسن اخلاق طفل یا نوجوان. در صورت عدم صلاحیت والدین، به فرد صالح دیگری سپرده می شود.
15 تا 18 سال	جزای نقدی تا یک میلیون ریال (که معادل یکصد هزار تومان در زمان تصویب قانون بوده است)، حبس تعزیری دو تا شش ماه. این مجازات می تواند شامل اقدامات تأمینی و تربیتی نیز باشد و معمولاً حبس به جزای نقدی تبدیل می گردد. این جرم در دسته جرایم درجه 8 تعزیری قرار می گیرد.

این مجازات ها نه تنها به دلیل تخلف از قانون، بلکه برای محافظت از جان و سلامت خود نوجوان و سایرین وضع شده اند. تجربه نشان داده است که عدم رعایت این محدودیت های سنی، عواقب فاجعه باری به دنبال دارد.

مسئولیت والدین و مالکان وسیله نقلیه

مسئله رانندگی افراد زیر 18 سال، تنها متوجه خود نوجوان نیست، بلکه بار قانونی و اخلاقی سنگینی را بر دوش والدین و مالکان وسیله نقلیه می گذارد. قانون صراحتاً در اختیار قرار دادن خودرو یا موتورسیکلت به افراد فاقد گواهینامه، به ویژه نوجوانان زیر 18 سال، را جرم تلقی می کند. این بدین معناست که اگر خودرویی در اختیار یک نوجوان بدون گواهینامه قرار گیرد و او مرتکب تخلف یا حادثه ای شود، والدین یا مالک وسیله نقلیه نیز از نظر قانونی مسئول شناخته شده و باید در مراجع قضایی پاسخگو باشند. در صورت بروز تصادف و ایجاد خسارت، ممکن است پرونده در دادگاه های ویژه اطفال و نوجوانان رسیدگی شود، اما این موضوع مانع از مسئولیت پذیری والدین در قبال خسارات وارده نخواهد بود. این جنبه از قانون بر اهمیت نظارت والدین و آگاهی آن ها از خطرات احتمالی تأکید دارد.

اوج پیامدها: تصادف بدون گواهینامه و جنبه های پیچیده آن

زمانی که رانندگی بدون گواهینامه، به یک حادثه ناگوار مانند تصادف منجر می شود، پیامدهای آن به مراتب پیچیده تر و سنگین تر خواهد بود. در این شرایط، فرد متخلف نه تنها با مجازات نداشتن گواهینامه روبرو می شود، بلکه باید پاسخگوی خسارات جانی و مالی وارده نیز باشد.

جنبه های عمومی و خصوصی جرم در تصادفات

جرم رانندگی بدون گواهینامه که به تصادف منجر شود، دارای دو جنبه عمومی و خصوصی است. جنبه خصوصی مربوط به حق شاکی یا زیان دیده (شامل پرداخت دیه، خسارت مالی و…) است و جنبه عمومی مربوط به تخلف از قوانین جامعه که توسط دادگاه پیگیری می شود. نکته حائز اهمیت این است که حتی در صورت رضایت کامل شاکی (که در پرونده های جرحی و مالی ممکن است رخ دهد)، پرونده از جنبه عمومی جرم مختومه نخواهد شد و دادگاه همچنان می تواند مجازات های مرتبط با رانندگی بدون گواهینامه را اعمال کند. این مسئله به منظور حفظ نظم و امنیت عمومی جامعه صورت می گیرد و نشان دهنده جدیت قانون در برخورد با این تخلف است.

تصادفات منجر به خسارت مالی

در تصادفاتی که تنها منجر به خسارت مالی می شود، وضعیت راننده فاقد گواهینامه به شرح زیر است:

• اگر راننده فاقد گواهینامه مقصر باشد: وی مسئول پرداخت تمام خسارات مالی وارده به طرف مقابل خواهد بود. اگر خودرو بیمه شخص ثالث داشته باشد، بیمه موظف است خسارت زیان دیده را بپردازد، اما متعاقباً تمامی مبلغ پرداخت شده را به صورت یکجا یا اقساطی از راننده فاقد گواهینامه بازپس خواهد گرفت.
• اگر راننده فاقد گواهینامه غیرمقصر باشد: با وجود عدم تقصیر در حادثه، راننده فاقد گواهینامه همچنان برای تخلف نداشتن گواهینامه مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و جریمه مربوطه به او اعمال می شود و وسیله نقلیه اش توقیف می گردد. با این حال، خسارت مالی وسیله نقلیه وی توسط بیمه شخص ثالث راننده مقصر پرداخت خواهد شد.

تصادفات منجر به جرح

تصادفاتی که به جرح یا آسیب بدنی افراد منجر می شوند، پیامدهای به مراتب جدی تری دارند. در این حالت، راننده فاقد گواهینامه مقصر، با احکام زیر مواجه خواهد شد:

• حکم: پرداخت دیه بر اساس نظر پزشکی قانونی و شدت جراحات وارده، همراه با حبس تعزیری. میزان حبس و دیه کاملاً به تشخیص دادگاه و میزان آسیب بستگی دارد.
• محرومیت از رانندگی: در برخی موارد، دادگاه می تواند حکم به محرومیت از رانندگی تا 5 سال را نیز صادر کند.

تصادفات منجر به فوت (قتل غیر عمد)

یک باور غلط رایج این است که رانندگی بدون گواهینامه و تصادف منجر به فوت، قتل عمد محسوب می شود. اما از نظر حقوقی، اینچنین نیست. در اغلب موارد، این نوع تصادفات در دسته «قتل غیر عمد» یا «شبه عمد» قرار می گیرند، مگر آنکه سوءنیت قبلی راننده اثبات شود. با این حال، پیامدهای آن بسیار سنگین است:

• حکم: راننده مقصر فاقد گواهینامه، ملزم به پرداخت دیه کامل انسان به اولیای دم متوفی و همچنین حبس تعزیری خواهد بود. دیه کامل انسان برای سال جاری در ماه های عادی و ماه های حرام (محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه) متفاوت است.
• نقش رضایت اولیای دم: رضایت اولیای دم می تواند در کاهش مجازات حبس تأثیرگذار باشد، اما به طور کامل پرونده را مختومه نمی کند؛ زیرا جنبه عمومی جرم پابرجاست.
• دادگاه صالح: رسیدگی به این جرائم در دادگاه کیفری 2 انجام می شود.

تشدید مجازات در صورت فرار از صحنه تصادف

فرار از صحنه تصادف، به ویژه در تصادفاتی که منجر به جرح یا فوت شده اند، به شدت مجازات ها را افزایش می دهد. این عمل نه تنها نشان دهنده عدم مسئولیت پذیری است، بلکه می تواند به عنوان تلاش برای پنهان کردن جرم تلقی شده و حکم های قضایی سنگین تری را به دنبال داشته باشد. بنابراین، در هر شرایطی، حضور در صحنه و همکاری با مراجع قانونی، بهترین و عاقلانه ترین راهکار است.

نقش بیمه شخص ثالث در مواجهه با رانندگان بدون گواهینامه

یکی از مهم ترین سوالاتی که برای بسیاری از افراد، چه رانندگان و چه زیان دیدگان، در مواجهه با حوادث رانندگی بدون گواهینامه مطرح می شود، نقش بیمه شخص ثالث است. آیا بیمه، خسارت های وارده را پرداخت می کند؟ و اگر پرداخت کند، چه پیامدهایی برای راننده فاقد گواهینامه دارد؟

تعهد بیمه گر در پرداخت خسارت زیان دیدگان

بیمه شخص ثالث، همان طور که از نامش پیداست، برای حمایت از «اشخاص ثالث» یعنی تمامی افراد زیان دیده در حادثه (به جز راننده مقصر) طراحی شده است. بر اساس قانون، شرکت های بیمه موظف هستند در صورت وقوع حادثه و مشخص شدن راننده مقصر، خسارت های جانی (شامل دیه و هزینه های درمانی) و خسارت های مالی وارده به زیان دیدگان را پرداخت کنند. این تعهد، فارغ از این است که راننده مقصر گواهینامه داشته باشد یا خیر. به عبارت دیگر، عدم وجود گواهینامه از سوی راننده مقصر، مانع از دریافت خسارت توسط زیان دیدگان نمی شود.

فرآیند بازپس گیری خسارت از راننده مقصر

با وجود تعهد بیمه در پرداخت خسارت به زیان دیدگان، این پایان ماجرا برای راننده مقصر فاقد گواهینامه نیست. پس از آنکه شرکت بیمه خسارت های جانی و مالی را به زیان دیدگان پرداخت کرد، تمامی مبلغ پرداخت شده را از راننده مقصر فاقد گواهینامه بازپس می گیرد. این بازپس گیری می تواند به صورت یکجا یا در قالب اقساط صورت پذیرد. این مکانیسم قانونی، اطمینان می دهد که بار اصلی مالی ناشی از تخلف رانندگی بدون گواهینامه، بر عهده خود متخلف خواهد بود. رای جدید دیوان عدالت اداری (بهمن 1402) نیز در راستای شفاف سازی این موضوع و تأکید بر بازیافت خسارت از راننده فاقد گواهینامه صادر شده است تا از بروز هرگونه ابهام در این خصوص جلوگیری شود.

پرداخت خسارت به راننده فاقد گواهینامه (در صورت غیرمقصر بودن)

اگر راننده فاقد گواهینامه، مقصر حادثه نباشد و توسط افسر کارشناس راهنمایی و رانندگی، طرف مقابل به عنوان مقصر شناخته شود، در این صورت خسارت های جانی و مالی وارده به راننده فاقد گواهینامه (که در این حالت، خود وی جزو زیان دیدگان محسوب می شود) نیز توسط بیمه شخص ثالث راننده مقصر پرداخت خواهد شد. اما باید توجه داشت که این امر مانع از اعمال جریمه و پیگرد قانونی برای تخلف نداشتن گواهینامه نخواهد بود و راننده فاقد گواهینامه همچنان برای این تخلف مجازات خواهد شد و خودرویش نیز ممکن است توقیف گردد.

تمایز حیاتی: گواهینامه منقضی شده در برابر گواهینامه فاقد اعتبار

یکی از ابهامات رایج در میان عموم مردم، تفاوت بین رانندگی با گواهینامه منقضی شده و گواهینامه فاقد اعتبار (نداشتن گواهینامه) است. در حالی که هر دو حالت می توانند مشکل ساز باشند، اما از نظر قانونی و پیامدهای بیمه ای، تفاوت های حیاتی و مهمی با یکدیگر دارند.

رانندگی با گواهینامه منقضی شده

اگر گواهینامه رانندگی فردی دارای اعتبار اولیه بوده، اما زمان انقضای آن سپری شده و برای تمدید اقدام نکرده باشد، از نظر قانونی وی به عنوان راننده بدون گواهینامه تلقی نمی شود. این وضعیت، به دلیل عدم تمدید به موقع گواهینامه، یک تخلف اداری محسوب می شود، نه یک جرم کیفری. مجازات این تخلف صرفاً شامل جریمه نقدی است که مبلغ آن معمولاً بسیار کمتر از مجازات های رانندگی بدون گواهینامه است. در مورد نقش بیمه نیز، شرکت های بیمه در این شرایط، خسارت های ناشی از تصادف را پرداخت می کنند و برخلاف مورد رانندگی بدون گواهینامه، معمولاً مبلغ خسارت را از راننده بازپس نمی گیرند. البته، این قاعده ممکن است در مواردی که زمان زیادی از انقضای گواهینامه گذشته باشد و سهل انگاری آشکار باشد، استثنا داشته باشد، اما در حالت کلی، تمدید نشدن گواهینامه، وضعیت متفاوتی با نداشتن گواهینامه کامل دارد.

رانندگی با گواهینامه توقیف شده

حالتی دیگر زمانی است که گواهینامه راننده به دلایلی مانند داشتن نمره منفی بالا، ارتکاب تخلفات سنگین، یا حکم دادگاه توقیف شده باشد. در این شرایط، فرد با وجود اینکه قبلاً گواهینامه داشته، اکنون مجاز به رانندگی نیست. رانندگی با گواهینامه توقیف شده، از نظر قانونی مشابه رانندگی بدون گواهینامه محسوب می شود و همان مجازات ها (شامل حبس و جزای نقدی) برای فرد اعمال خواهد شد. اهمیت استعلام نمره منفی و آگاهی از وضعیت گواهینامه در این زمینه حیاتی است تا رانندگان از توقیف احتمالی گواهینامه خود بی خبر نمانند و از عواقب ناخواسته جلوگیری کنند.

رانندگی بدون گواهینامه متناسب

قانون، انواع مختلف گواهینامه را برای وسایل نقلیه گوناگون تعریف کرده است (مانند پایه 3 برای خودروهای سبک، پایه 2 برای خودروهای نیمه سنگین و مینی بوس، پایه 1 برای خودروهای سنگین و گواهینامه موتورسیکلت). اگر فردی گواهینامه داشته باشد، اما با وسیله نقلیه ای رانندگی کند که گواهینامه او برای آن متناسب نیست (به عنوان مثال، رانندگی با گواهینامه پایه 3 برای کامیون یا رانندگی با گواهینامه پایه 1 برای موتورسیکلت)، از نظر قانونی وضعیت وی مشابه رانندگی بدون گواهینامه است. در این شرایط نیز، تمامی مجازات ها و پیامدهای قانونی و بیمه ای مربوط به رانندگی بدون گواهینامه برای فرد اعمال خواهد شد. این امر نشان می دهد که تنها داشتن گواهینامه کافی نیست، بلکه باید گواهینامه متناسب با نوع وسیله نقلیه نیز باشد.

محدودیت های رانندگی برای نوگواهینامه ها (رانندگان نوپا)

پس از موفقیت در آزمون های رانندگی و دریافت گواهینامه پایه 3، رانندگان تازه کار برای یک دوره مشخص، معمولاً یک سال، تحت محدودیت هایی قرار می گیرند. این محدودیت ها با هدف افزایش تجربه و کاهش خطرات ناشی از کم تجربگی رانندگان جدید وضع شده اند و رعایت آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

شرح محدودیت ها

مهم ترین محدودیت هایی که رانندگان نوپا باید رعایت کنند، شامل موارد زیر است:

• همراهی فرد باسابقه: در سه ماه اول پس از دریافت گواهینامه، راننده نوپا حتماً باید یک نفر دارای گواهینامه پایه 3 (بدون هیچ شرط و مشکلی) یا گواهینامه پایه 1 یا 2 را در کنار خود داشته باشد. این همراهی به منظور ارائه راهنمایی و کمک در موقعیت های اضطراری است.
• محدودیت ساعات رانندگی: رانندگی برای نوگواهینامه ها از ساعت 24 تا 5 صبح ممنوع است. این محدودیت به دلیل کاهش دید در شب و افزایش خطر تصادفات در ساعات تاریکی اعمال می شود.
• محدودیت های خارج از شهر: رانندگی در خارج از شهرها و در مسیرهای بین شهری برای رانندگان نوپا ممنوع است، مگر در مواردی که مسیر بین بزرگراهی بوده و فاصله دو شهر کمتر از 25 کیلومتر باشد. هدف از این قانون، جلوگیری از قرار گرفتن رانندگان کم تجربه در شرایط رانندگی با سرعت بالا و جاده های ناآشنا است.
• عدم ارتکاب تخلفات منجر به نمره منفی: رانندگان نوپا باید به شدت از هرگونه تخلف رانندگی که منجر به ثبت نمره منفی در سوابق آن ها شود، اجتناب کنند.

عواقب عدم رعایت محدودیت ها

در صورتی که رانندگان نوپا این محدودیت ها را رعایت نکنند و توسط پلیس راهنمایی و رانندگی مشاهده شوند، با عواقب زیر روبرو خواهند شد:

• توقیف خودرو: وسیله نقلیه آن ها به پارکینگ منتقل خواهد شد.
• دستور بازآموزی: ممکن است پلیس دستور بازآموزی رانندگی را برای آن ها صادر کند.
• عدم تعلق خسارت بیمه: در صورت وقوع حادثه و مقصر بودن راننده نوپا و عدم رعایت محدودیت های مذکور، بیمه ممکن است خسارت های جانی وارده به خود راننده را پوشش ندهد و خسارت های پرداختی به اشخاص ثالث را نیز از وی بازپس گیرد. این موضوع می تواند بار مالی بسیار سنگینی را بر دوش راننده و خانواده او بگذارد.

بنابراین، رانندگان تازه کار باید به جدیت به این محدودیت ها پایبند باشند تا هم از لحاظ قانونی مشکلی برایشان پیش نیاید و هم سلامت و امنیت خود و سایرین را تضمین کنند. آگاهی از این قوانین و رعایت دقیق آن ها، گامی مهم در جهت تبدیل شدن به یک راننده مسئول و ایمن است.

جمع بندی: پیشگیری بهتر از درمان

در سراسر این مقاله به تفصیل به جنبه های مختلف حکم بدون گواهینامه رانندگی پرداختیم و روشن ساختیم که این عمل، صرف نظر از میزان مهارت فرد، یک تخلف قانونی با پیامدهای جدی است. از جریمه های نقدی و حبس تعزیری برای رانندگان خودرو و موتورسیکلت گرفته تا مسئولیت های سنگین تر در تصادفات منجر به خسارت مالی، جرح و حتی فوت، همه و همه نشان از اهمیت این موضوع دارند.

همانطور که مشاهده شد، قانون گذار برای افراد زیر ۱۸ سال نیز، بسته به سن، مجازات های مشخصی در نظر گرفته و والدین را نیز در قبال سهل انگاری فرزندانشان مسئول می داند. نقش بیمه شخص ثالث در این میان، هرچند به حمایت از زیان دیدگان می پردازد، اما در نهایت خسارت های پرداختی را از راننده مقصر فاقد گواهینامه بازپس می گیرد و بار مالی سنگینی را بر دوش او تحمیل می کند. حتی تفاوت های میان گواهینامه منقضی شده و گواهینامه فاقد اعتبار، پیامدهای متفاوتی را به دنبال دارد که نشان دهنده لزوم آگاهی دقیق از وضعیت گواهینامه است.

تجربه نشان داده است که سهل انگاری در اخذ گواهینامه یا تمدید به موقع آن، می تواند به مشکلات قضایی پیچیده، پرداخت دیه های سنگین و محرومیت های طولانی مدت از رانندگی منجر شود. این پیامدها، نه تنها زندگی فرد خاطی را تحت تأثیر قرار می دهند، بلکه می تواند آرامش و امنیت خانواده را نیز خدشه دار کنند. بنابراین، می توان با اطمینان گفت که پیشگیری، در این زمینه، به مراتب بهتر از درمان است.

به تمامی شهروندان گرامی توصیه می شود که برای حفظ امنیت خود و سایرین، همواره از داشتن گواهینامه رانندگی معتبر و متناسب با وسیله نقلیه خود اطمینان حاصل کنند. اخذ گواهینامه، تمدید به موقع آن، و رعایت تمامی قوانین و محدودیت های رانندگی، نه تنها از بروز مشکلات قانونی و مالی جلوگیری می کند، بلکه به ایجاد فرهنگی ایمن تر و مسئولانه تر در رانندگی نیز کمک شایانی می نماید.