«فرونشست»نصف جهان راتهدید می‌کند/همبستگی ترک ها باآب‌های زیرزمینی – خبرگزاری آنلاین | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری آنلاین – گروه استان ها – یزدان روحانی: اصفهان مانند بسیاری از مناطق ایران دارای مشکلات و چالش های زیست محیطی فراوانی است. از آلودگی هوا و گرد و غبار گرفته تا خشکی. از جمله مشکلات بسیار جسورانه تر و خطرناکتر از سایر مشکلات این شهر و استان است که حتی در نقشه های هوایی گوگل نیز قابل مشاهده است. اکنون موضوع رانش زمین در دشت های اطراف اصفهان است که کم کم در شهر و آثار تاریخی خود را نشان می دهد.

تاریخ ایران اسلامی با اصفهان پیوند خورده است، جایی که مسجد جامع این شهر نمایانگر هنر اسلامی در دوره های مختلف تاریخی از قرون اولیه اسلامی تا دفاع مقدس است و میدان نقش جهان بر اوج هنر شیعی در جهان تاکید دارد. بنا و بافت تاریخی اصفهان گنجینه ارزشمندی است که آثار آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. اما این میراث کهن امروز دچار مشکل جدی شده است، مثلا دشت ها و آبادی های اطراف اصفهان و به نظر می رسد دنیا با آن جنگ به راه انداخته است.

بر اساس گزارش سازمان زمین شناسی ایران منتشر شده در سال 1397، میزان رانش زمین در اطراف پله های تاریخی اصفهان بین 10 تا 20 سانتی متر بوده که هشدار بزرگی است. از طرفی هر روز ترک های جدیدی در میدان نقش جهان و ساختمان های اطراف (مانند مسجد دکتر) ظاهر می شوند.

با این حال، کارشناسان در مورد اینکه آیا ترک ها فروکش کرده اند یا خیر، اختلاف نظر دارند. حتی رضا اسلامی مدیرکل زمین شناسی اصفهان هم در این میان دخیل است در باره وی گفت: برخی می گویند ترک ها روی پله های چوبی، پل سیوکس و خواجودا نیست، اما بهترین راه برای اندازه گیری آنها با ابزار دقیق، استفاده از GPS 2 است. سرعت در همین راستا در سال 1393 نامه ای به اداره کل میراث فرهنگی ارسال شد و پیشنهاد بررسی و همکاری شد اما از آن زمان تاکنون این کار بلاتکلیف مانده است.

وی تاکید کرد: اگر این نظارت با ابزار دقیق و اندازه گیری انجام شود، هیچکس نمی تواند سرعت آن را کاهش داده و تاثیر آن را بر پله های تاریخی پنهان کند.

تشکیل کارگروه تخصصی فروپاشی میراث فرهنگی

با این حال به نظر می رسد مسئولان اداره کل میراث فرهنگی اصفهان نیز نسبت به موضوع ریزش آثار تاریخی حساس هستند و حتی برخی از مسئولان این اداره کل ترک های میدان نقش جهان را ناشی از ریزش عنوان کرده اند. .

بناهای تاریخی آسیب دیده اند و ما منکر تاثیر ریزش بر آثار تاریخی نیستیم. اگرچه بخشی از خسارت ها مربوط به رانش زمین نیست، اما در آینده نزدیک آثار باستانی تحت تأثیر رانش زمین قرار خواهند گرفت. بررسی اثرات زمین لغزش بر بناهای تاریخی نیاز به تحقیقات و آسیب شناسی بیشتری دارد

در این خصوص علی فصیحی آنلاین، کارشناس ارشد اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان که در حال تشکیل کارگروه تخصصی مشکل زمین لغزش آثار تاریخی است، گفت: باید بررسی شود.

وی ادامه داد: کارگروه جدید تخصصی بحران نشست زمین در بناهای تاریخی راه اندازی شده و در مرحله اول آثار تاریخی اصفهان و در مرحله بعد آثار تاریخی استان اصفهان بررسی می شود. جلسات مقدماتی کارگروه تشکیل شد و از مسئولان و نگهبانان بناهای تاریخی خواسته شد تا در مورد آخرین وضعیت بناهای موجود در دفاتر خود اطلاعاتی ارائه کنند. گزارش های این کارگروه به زودی منتشر می شود.

فصیحی افزود: تحقیقات کارگروه هنوز تکمیل نشده اما آثار تاریخی آسیب دیده اند و منکر تاثیر ریزش بر بناهای تاریخی نیستیم. اگرچه بخشی از خسارت ها مربوط به رانش زمین نیست، اما در آینده نزدیک آثار باستانی تحت تأثیر رانش زمین قرار خواهند گرفت. بررسی اثرات زمین لغزش بر بناهای تاریخی نیاز به تحقیقات و آسیب شناسی بیشتری دارد.

وی تاکید کرد: باید برای مشکل فرونشست آثار تاریخی راه حلی پیدا کنیم و کارگروه تخصصی در کشورهای دیگر تشکیل شده است تا با مطالعات موردی به این راهکارها دست پیدا کنیم. لزومه کار خاص به دور از فضای احساسی است و باید تصمیم گیری شود گیر و تحقیق در مورد مسائل از لبه های موجود دور شده است تا راه حل ها کارآمدتر شود.

آثار تاریخی اصفهان آبروی جمهوری اسلامی است

بحران رانش زمین در اصفهان بسیاری از دستگاه ها و مسئولان شهری را بر آن داشته تا وارد عمل شوند و حداقل درباره بحران صحبت کنند. یکی از ارکان مهم حکمرانی در هر شهری، مدیریت شهری و شورای شهر و شهرداری است. در اصفهان شورا و شهرداری در تلاش هستند تا راهکارهایی را برای جلوگیری از رانش زمین و آسیب به اصفهان از جمله بافت تاریخی بیاموزند.

مجید نادرالاصلیرئیس کمیسیون آب شورای اسلامی شهر اصفهان در گفتگو با خبرنگار آنلاین با بیان اینکه مشکل کم آبی اصفهان تنها به زاینده رود محدود نمی شود و امروز مسائل و مشکلات دیگری از جمله خشکسالی وجود دارد، اظهار داشت: این مشکل کم آبی است. کاهش شدید سفره ها و آب های زیرزمینی. از بین رفتن زاینده رود مشکلات زیست محیطی زیادی برای این شهر ایجاد کرده است.

وی رانش زمین را یکی از مشکلات اصلی ناشی از نبود زاینده رود عنوان و بیان کرد: به گفته کارشناسان مشکل نشست زمین زمانی رخ می دهد که آب به طبقات نرسد و از سوی دیگر برداشت های متفاوتی در مورد آن وجود دارد. کارشناسان میزان استاندارد رسوب گذاری را یک سانتی متر در سال می دانند اما امروزه بیش از 5 سانتی متر در سال در تمام نقاط اصفهان مشاهده می شود.

یکی از اعضای شورای شهر اصفهان افزود: در برخی از ساختمان های اصفهان ترک های بزرگی به صورت ترک های ناشی از زلزله ایجاد شده و وضعیت نگران کننده است. این مشکلات کالبدی به بافت های تاریخی اصفهان نیز رسیده است و در برخی آثار تاریخی و در بافت های ترک ها و رانش زمین به چشم می خورد و چاره آن جریان آب در اصفهان است.

نادرالاصلی نجات از فروپاشی با احیای بافت ها و آثار تاریخی غیرممکن است، زیرا زمین کار خود را انجام می دهد. بناهای اصفهان آبروی جمهوری اسلامی در جهان است و وضعیت آنها باید در سطح ملی مورد توجه قرار گیرد. اگر آثار جهانی اصفهان آسیب ببیند عواقبی برای کشور خواهد داشت و به نظر می رسد راه حل همیشگی جریان آب در زاینده رود باشد.

درد درمان نشده

رانش زمین در اصفهان پدیده ای جدید و تازه است و برخی کارشناسان معتقدند که نمی توان آن را رانش زمین تلقی کرد. اظهارات این کارشناسان ترسناک تر است نظرات عده ای معتقدند عمده ترین بحران اصفهان رانش زمین و کم آبی است چرا که این گروه معتقدند اصفهان از کمبود دارو رنج می برد.

نجات بافت ها و بناهای تاریخی از فروپاشی غیرممکن است، زیرا زمین کار خود را انجام می دهد.

محمدحسین رامشت، استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان، یکی از کارشناسانی است که نظر کمی متفاوت دارد. وی درباره نشست زمین به آنلاین گفت: مشکل کنونی چاله ها و رانش زمین یک الگوریتم طبیعی است که باعث بالا آمدن دشت ها و بالا آمدن ارتفاعات می شود. در این خصوص tctonic بهشت می گویند و همیشه بوده اند. امروزه تکنیک های جدید منجر به اطلاعات بیشتر و بهتر شده است و تصور می شود که این رویدادها به زمان ما محدود می شود و تاریخچه این پدیده بسیار فراتر از حفر چاه های قدیمی و لوله های آب است.

وی ادامه داد: حفره های ایجاد شده توسط پدیدهtctonic بهشتایجاد شده، شکل و فرم خاصی دارد و در مناطقی که جنسیت وجود دارد ایجاد شده است مواد زمین تمیز است. این اشکال با اشکال شکستگی و فرونشست گودال متفاوت است و به نظر می رسد اصفهان هم با این مشکل ارتباط دارد. بنابراین به نظر می رسد که سوراخ های به وجود آمده بیشتر مربوط به ذوب است تا نشست.

این یک متخصص است ژئومورفولوژی وی افزود: بسیاری از کارشناسان حوزه آب و زمین شناسی در تحقیقات خود از تکنیک های همبستگی استفاده می کنند، یعنی اگر مثلاً روند کاهش آب های زیرزمینی و رانش زمین طی 20 سال محاسبه شود و این ارقام مرتبط و مرتبط باشد، اطلاع رسانی می شود. بنابراین شاید بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی دیدارهای اصفهان را پدیده فروپاشی می دانند.

رامشت با بیان اینکه «پدیده ای که اصفهان به عنوان زلزله درگیر آن است راه حلی ندارد و به هیچ وجه نمی توان با آن مبارزه کرد» تاکید کرد: اگر این اتفاق به شهر اصفهان و بافت تاریخی آن برسد، تقریباً می توان گفت که راه حلی ندارد. وجود ندارد. تفاوت اصلی پدیده tctonic رسوب و فرونشست در مراکز دشت ها اتفاق می افتد اما اولین اتفاق در حاشیه دشت ها و نزدیک ارتفاعات رخ می دهد. وقتی تمام سازه ها در وسط دشت به هم می رسند، این پدیده قابل مشاهده نیست، در لبه های دشت که سوراخ ها به دلیل اختلاف سطح نمایان است، خود را نشان می دهد.

هم فروپاشی داریم و هم فروپاشی فرچاله

با این حال، کارشناسان مختلف بر اساس داده های باز است برخوار و مهیار تلاش کرد و معتقد بود که اصفهان هم با فروپاشی و هم با سقوط فرچاله شرکت می کند. امروزه بحران در مراکز دشت ها شدت گرفته و آرام آرام به سمت مرکز تاریخی شهر پیش می رود.

مریخ نادی، دکترای فلسفه در مهندسی عمران زئوتکنیک و یکی از اعضای هیات علمی گروه دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد به خبرنگار آنلاین گفت: جلساتی که دامنه وسیعی دارد و در اثر عوامل مختلف ایجاد می شود، فروپاشی نامیده می شود. سطح بالای آبخوان اصفهان برخوار مساحت آن 1606 کیلومتر مربع است و از سنگ ساخته شده است شیل و این سنگ نمی نشیند. عمیق ترین قسمت این کشتی در دشت است برخوار، واقع در منطقه حبیب آباد، ضخامت خاک این منطقه حدود 300 متر است. بنابراین در این منطقه گلدانی وجود دارد که به کوه ها متصل می شود.

وی ادامه داد: رسوب گذاری در این دشت به دلیل کاهش سطح آب های زیرزمینی است که 311 میلی متر مکعب از این سفره زیرزمینی برداشت می شود و این آب زیرزمینی از زاینده رود تغذیه نمی شود. هر متر آب یعنی یک سانتی متر خاک از این سفره آب می ریزد. اکنون شاهد یک نشست دو و نیم متری در حبیب آباد هستیم، اما از سوی دیگر با حرکت به سمت جنوب سطح صخره ای اصفهان، شاهد این دیدار نیستیم. جلساتی در سطوح مختلف در نقاط مختلف شهر برگزار می شود.

فورونشست و فرچاله هر دو در اصفهان وجود دارد و مشاهده می شود. وجود یک پدیده فرچاله وقوع رانش زمین در دشت مهیار قابل انکار نیست برخوار اتفاق افتاد، فروپاشی

این استاد دانشگاه با اشاره به خطر رانش زمین در بناهای تاریخی گفت: در نتیجه جلسات امروز دانشگاه طی سه دهه گذشته میانگین سطح آب های زیرزمینی را 40 متر کاهش داده و جلسه 12 سانتی متری در حبیب آباد برگزار شد. ” در ماه های اخیر در صورت خالی بودن این سطح آب زیرزمینی پیش بینی ما این است که در حبیب آباد بیش از دو متر و در نواحی مرکزی شهر از جمله میدان نقش جهان حدود 50 سانتی متر فرونشست خواهد داشت. این رقم بسیار بیشتر از ظرفیت تحمل ساختمان هاست.

نادی وی افزود: تمامی آثار تاریخی اصفهان در منطقه سیل زده و مستعد رانش زمین قرار دارند. تجمع بیشتر این سفره ها نتیجه ای جز آسیب به بافت های مسکونی و تاریخی اصفهان و حومه نخواهد داشت.

وی درباره اینکه آیا اتفاقات اصفهان کند شده است؟ فرچاله، توضیح داد: فرو ریختن و فرچاله هر دو در اصفهان وجود دارد و مشاهده می شود. وجود یک پدیده فرچاله وقوع رانش زمین در دشت مهیار قابل انکار نیست برخوار اتفاق افتاد، فروپاشی.

سقوط – فروپاشی، فرچاله و هر پدیده دیگری بحران اصلی اصفهان است که دیر یا زود به هسته مرکزی شهر و دیگر شهرهای اصفهان خواهد رسید. به نظر می رسد با تشکیل کارگروه ها و تخصیص بودجه، شناسایی و رصد دقیق و فوری این پدیده باید به مهم ترین نیاز و الزام تبدیل شود. پس از بررسی دقیق این پدیده شاید بتوان راهکارهایی برای مقابله با آن یافت وگرنه دیر یا زود بمب ساعتی اصفهان شهر و تمامی آثار و فاکتورهای تاریخی را ویران خواهد کرد.